Tatil Dönemi Başladı-Şükrü Kızılot

Hürriyet Gazetesi-27.06.2009

Şükrü KIZILOT

skizilot@yaklasim.com

TATİL DÖNEMİ BAŞLADI

“EKONOMİK kriz var ne tatili?” demeyin.

Havaların ısındığı, okulların tatil olduğu şu günlerde, insanlar tatile çıkmaya başladı bile…

Yıl boyunca çalışanların, bir süre dinlenmeleri, beden ve ruh sağlığı bakımından gerekli olduğu gibi, tatil sonrası verimliliği ve motivasyonu da olumlu yönde etkiliyor.

İşçiler ve memurlar, izin süresi bakımından işverenlere kıyasla avantajlılar. İşverenler, kendilerine 15-20 gün izin veremiyor, 3-5 günlük birkaç kısa tatille idare ediyorlar…

İŞÇİLERİN İZİN SÜRESİ

İşçinin, yıllık ücretli izne hak kazanabilmesi için işe başladığı tarihten itibaren deneme süresi de dahil olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gerekiyor.

Buna göre, yıllık izin hakkı hizmet süresi;

* 1-5 yıl olanlara (5 yıl dahil)  14 gün
* 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün
* 15 yıl ve daha fazla olanlara 26 gündür.

İzin süresi, toplu iş sözleşmeleri ya da hizmet sözleşmeleri ile artırılabiliyor.

18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamıyor.

Yıllık ücretli izin, “iş günü” olarak verildiğinden, izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor. Bu günler, izin sürelerine ekleniyor.

İşverenler, izin durumlarına ilişkin kayıt tutmak zorunda. Bunu “izin defteri” ya da “kartoteks” sistemi ile de izleyebilirler (Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği, Md.20). İşveren, işçiye izin kullandırdığını veya izin yapmadığı için ücret ödediğini ispatla mükelleftir. (Yarg. 9. HD. 14.11.2007 Tarih ve E.2007/7436)

İZİN ALANA PEŞİN ÜCRET

Yıllık ücretli izin süresi, işveren tarafından bölünemiyor. Ancak, tarafların onayı ile bir bölümü on günden az olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan başka ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri, toplam süresi ne olursa olsun, yıllık izne mahsup edilemez.

İşçi, iznini işyerinin bulunduğu yerden başka yerde geçirecekse, talep etmesi ve bu hususu belgelemesi koşuluyla, gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere, işveren işçiye toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorunda (İş K. Md. 56/son).

İşveren, iznini kullanan işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek ya da avans olarak vermek zorunda. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri de işçiye ayrıca ödenecek.

İzin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin işçi ve işveren yönünden ödenmesine devam edilir.

İşçi yıllık ücretli iznini kullanmakta iken, izin süresi içinde ücret karşılığı çalıştığı tespit edilirse, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir (İş K. Md. 58).

MEMURLARIN DURUMU

Memurların yıllık izin süresi;

* Hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (10 yıl dahil) 20 gün,
* Hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gün

olarak uygulanıyor (Devlet Memurları K. Md. 102). Hemen belirtelim, işçiler için “iş günü” olan izin süresi, memurlarda “takvim günü” olarak uygulanıyor.

Memurlarda cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yılara ait kullanılmayan izin hakları düşüyor (DMK Md. 103). İşçi izin kullanmadığında, hizmet sözleşmesi sona erdiğinde, buna ilişkin ücretleri de alıyor…