15 Yılı Dolduran Kıdem Tazminatı Alabiliyor Mu- Şükrü Kızılot

Hürriyet Gazetesi-21.11.2009

Şükrü KIZILOT

skizilot@yaklasim.com

15 YILI DOLDURAN KIDEM TAZMİNATI ALABİLİYOR MU

HÜRRİYET okurlarının en çok merak ettiği konulardan biri de bu…

Normal koşullar altında kıdem tazminatı, en az bir yıl çalışılmış olması koşuluyla;
– İşveren, çalışanın işine haksız yere son verdiğinde,
– Çalışan erkek sigortalı askere giderse,
– Bayan sigortalılar, evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrılırlarsa,
– Sigortalı işçi, emekliliğini talep ederse,
ödeniyor.
Olayın bu yönünü çok kişi biliyor.
Merak edilen konu 15 yıl sigortalı çalışanlarla ilgili…

TAZMİNAT ALABİLİYOR

İlk sigortalı olduğu tarihten itibaren;
– 15 yıl geçen,
– Bu süre içinde en az 3.600 gün prim ödeyen, sigortalılar, emeklilik için aranan yaş, prim günü ve sigortalılık süresi koşullarından, yaş dışındaki koşulları yerine getirdiklerinde, son çalıştıkları işyerinden (en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla) kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılabiliyorlar.

İşçinin, kıdem tazminatı alabilmesi için son işyerinde aralıksız olarak 15 yıl çalışmış olması da gerekmiyor.
Toplam sigortalılık süresinin 15 yılı bulması yeterli. Bu durumda, işçinin son çalıştığı işveren, kendi işyerinde çalışılan süreye ait kıdem tazminatını öder.

Örneğin, son 15 yılda o işyerinde 8 yıl süre ile çalışılmışsa, işçiye 8 yıllık kıdem tazminatı ödenir.

Hemen belirtelim, 15 yılı dolduranın kıdem tazminatı alabilmesi için, çalıştığı işyerinden ayrılması gerekiyor.

Ancak, kıdem tazminatını alıp, ayrıldıktan sonra, başka bir işyerinde hatta aynı işyerinde tekrar işe başlayabileceği de kuşkusuzdur.

NE YAPMAK GEREKİYOR?

Talebi üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili müdürlüğü tarafından, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3.600 gün sayısını dolduran sigortalıya, İş Kanunu’nun 14. maddesine göre  “kıdem tazminatı alabilir” şeklinde  bir yazı veriliyor.
Bu belge ile birlikte işverene başvurulmak suretiyle, “kıdem tazminatı” alınabiliyor.

KIDEM TAZMİNATININ HESABI

Çalışılan her 360 güne (1 yıla) karşılık en son ücretin brüt tutarı kadar kıdem tazminatı ödeniyor. İşçiye sürekli ve düzenli sağlanan ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (ikramiye, prim, ikamete tesis edilen daire vb.) aylık tutarının da kıdem tazminatı hesabına esas brüt ücret tutarına ilave edilmesi gerekiyor.

Kıdem tazminatının tavanı 2.365,16 TL. Her yıl itibariyle ödenecek kıdem tazminatı tutarı 2.365,16 TL’yi aşmadığı sürece gelir vergisine tabi değil. Sadece binde 6 damga vergisine tabi.

TEFECİ FAİZİ NİHAYET İNDİ

Aylardır ısrarla yazıp, bazı yabancı ülkelerdeki yıllık oranın bizde aylık olarak uygulandığını ve faizlerin ciddi anlamda düştüğünü belirtip indirilmesi gerektiğini vurguladığımız “gecikme zammı oranı”, nihayet Perşembe gününden itibaren aylık yüzde 2,5’dan, yüzde 1,95’e, yıllık yüzde 30’dan, 23,40’a indirildi.

Tecil faizi oranı da aylık yüzde 2’den, yüzde 1,58’e indirildi.

Yapılan indirim olumlu ama yeterli değil. Merkez Bankası’nın önceki gün borçlanma faiz oranlarını 6,50’ye, borç verme faiz oranını yüzde 9’a indirdiği göz önüne alındığında, yüzde 23,40 gecikme zammı oranı hala yüksek!..