Polisler İçin Çalışma ve Emeklilik Rehberi -1-Sadettin Orhan

Bugün Gazetesi-28.12.2009

Sadettin ORHAN

sorhan@bugun.com.tr

POLİSLER İÇİN ÇALIŞMA VE EMEKLİLİK REHBERİ -1

Başlarken…

Bu yıl 164. kuruluş yıl dönümünü kutlayan Polis Teşkilatı, aynı zamanda ülkemizin en büyük meslek camialarından birisini oluşturuyor. 210 bini Emniyet Hizmetleri Sınıfı’ndan olmak üzere yaklaşık 250 bin kişilik bir aileden bahsediyoruz. İç güvenlik hizmetleri gibi önemli bir görevi ifa eden böylesine büyük bir camianın sorunlarının olmaması düşünülemez. Bu anlamda çalışma hayatının yazarı olarak bana polis kardeşlerimizden sık sık e-postalar gelir. Bunların hemen hepsine köşemizden cevap veriyoruz. Ancak herkesin bireysel sorularına cevap vermektense, mesleğe girişten emekliliğe kadar polislerin yaşadığı sıkıntıları, sorunları ve çözüm önerilerini içeren derli toplu bir dizi hazırlamak istedik. Nitekim yazılı basını taradığımızda, şimdiye kadar polislerle ilgili bu derece kapsamlı bir çalışmanın yapılmadığını gördük. Anlayacağınız, pek çok konuda olduğu gibi bu konuda da Bugün Gazetesi olarak bir ilke imza atıyoruz.

Dizide neler var?

Yazı dizimiz kapsamında aşağıdaki soru ve sorunlara cevap arayacağız…

• Polislerin çalışırken ve emeklilikte yaşadığı sorunlar neler?
• Polisler hangi mesai şartlarında çalışıyorlar?
• Polislere hak ettikleri fazla mesai ücretleri veriliyor mu?
• Yılan hikâyesine dönen “polislerin askerlik sorunu” çözülecek mi?
• Sosyal Güvenlik Reformu polisleri nasıl etkiledi? Eski polislerle, yeni polisler arasında hangi farklar var?
• Polislerin emeklilik tarihi nasıl hesaplanıyor? Polislikten önceki çalışmalar, emekliliği nasıl etkiliyor?
• Canları pahasına görev yapan polisleri emeklilikte hangi şartlar bekliyor?
• Şehit ve gazi polislerle ailelerine hangi yardımlar yapılıyor?
• İstanbul’da polis olmak, ne demek?

Bu sorulara ilaveten dizimiz boyunca çalışan ya da emekli polislerimizden gelen sorulara da cevap vereceğiz.

Polisin bilmediği kavram: Mesai düzeni

Devlet memurları, normalde haftada 40 saat mesai yapar. Bu da genelde sabah 8 ila akşam 5 arasıdır. Bunun dışında istisnai hallerde fazla mesai yapar ve karşılığında da fazla mesai ücreti alır. Ancak polisler için aynı şartlar söz konusu değil. Emniyet Hizmetleri Sınıfı’na dahil olan polislerin en uzak olduğu kavram mesai düzeni.

12-12 mesaisi perişan ediyor

Emniyet Teşkilatı’nda en iyi mesai olarak bilinen çalışma düzeni 12-24 sistemi. 12 saat çalışma 24 saat dinlenme şeklindeki bu sistemde polis memuru hafta izni kullanmıyor ve haftada 60 saat çalışıyor. Bundan daha beteri ise 12-12 mesaisi olarak ifade edilen 12 saat çalışma 12 saat dinlenme düzeni. Bu şekildeki çalışma düzeninde haftada toplam 72 saat, yılda ise 3756 saat hizmet veriyor. Normal bir devlet memuru ise yılda 1992 saat çalışıyor. Yani polis memuru, normal memura göre neredeyse iki katı mesai yapıyor. Peki, aldığı ücret iki katı mı? Hayır, ancak bu konuya yarın değineceğiz.

Karakolda ayna değil, mesai var!

Polisler arasında belki de en zor çalışma şartlarına karakol polisleri maruz kalıyor. Örneğin bir karakol amiri sabah 10’da başladığı mesaisini gece 24’te bırakabiliyor. Peki, 24’te mesai bitince her şey bitiyor mu? Hayır! Bu amir gece 2’den önce telsizini kapatamıyor. Yani bu iki saat içinde kendisine ihtiyaç olursa hemen görev başına dönmesi gerekiyor. Bu da 16 saat görev yapmak anlamına geliyor. Hele karakolun bulunduğu semt suç oranının fazla olduğu ya da hareketli bir yer ise, amirin telsizi yatarken de açık kalıyor.

Polis eşi AİHM’e başvurdu

Geçtiğimiz yıllarda Trabzon’da görev yapan bir polis memurunun eşi, eşine fazla mesai yaptırıldığı ve insani şartlar haricinde çalıştırıldığı gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu. Henüz bir karar çıkmış değil fakat konuyla ilgili Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve hukuki metinler dikkate alındığında, polisler lehine karar çıkması kuvvetle muhtemel.

Öte yandan bir başka polis memuru da İzmir İl İnsan Hakları Kurulu’na yaptığı başvurusunda çalışma şartlarının düzensizliğinden ve insan haklarına aykırı çalışma şartlarından yakınıyordu. Konuya dair Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nce hazırlanmış mütalaada;

• Polisin çalışma şartlarına ilişkin uygulamaların Anayasa’ya, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğu,
• Polisin çalışma şartları ve özlük haklarına ilişkin yapılacak iyileştirmenin sadece polisin değil toplumun da yararına olacağı, hususlarına yer veriliyordu.

Son 10 yılda 300’e yakın polis memuru intihar etti. Bu durum, mevcut çalışma şartlarının polisleri nasıl etkilediği sorusuna en anlamlı cevap olsa gerek. Dolayısıyla medyada işkence ve kötü muamele haberleriyle gündeme gelen polisin aslında bizzat kendisi adeta işkence altında çalışıyor.

Yarın: Polis zam değil, hakkını alsa yeter!