Varlık Barışı’ndan Sonra Stok Barışı Gelir Mi?- İsmail Kökbulut

Bugün Gazetesi-04.01.2010

İsmail KÖKBULUT

ikokbulut@bugun.com.tr

VARLIK BARIŞI’NDAN SONRA STOK BARIŞI GELİR Mİ?

Birçok firma, kayıt dışı kaynaklarını kayda almak suretiyle bilançolarını düzeltti. Gayrimenkul ve altın işi ile uğraşanlar için Varlık Barışı aynı zamanda bir stok affına dönüştü. Bu uygulamadan hem firmalar yararlandı, hem de Maliye önemli bir gelir elde etti.

Aynı durum firmaların işletmelerde fiilen yer almasına rağmen çeşitli sebeplerden dolayı kayıtlarına yansımamış stoklar içinde geçerli. Fiili ve kayıtlı envanterin birbiri ile uyumlu olmaması işletmeler açısından problem. Bu farklılığın sebebi belgesiz alışlar olabileceği gibi, geçmiş yıllarda yanlış envanter sayımı, mal fazlası ve iadeler nedeniyle bu durum ortaya çıkmış olabilir.

Vergi kanunlarına göre her defter tutan mükellef bilanço gününde mevcutlarını saymak, ölçmek, tartmak suretiyle envanter çıkarmak zorundadır (Vergi Usul Kanunu Madde 186). Birçok mükellef için bilanço günü 31.12. tarihini ifade eder. Yani geçtiğimiz hafta içinde yer alan yıl sonu itibarıyla vergi kanunlarına göre envanter işleminin tamamlanması gerekir.

Yıl sonunu takip eden günlerde en sık yapılan denetim yöntemi envanter denetimi. Yani stok sayımı. 2010 yılının Ocak ve Şubat aylarında vergi denetim elemanlarının bir kısmı mükelleflerin işyerlerine ekip halinde gidip stoklarda yer alan mal miktarını tespit edecekler. Fiili ve kaydi stokları uyumlu olmayanlara cezalı işlem yapılacak. Geçmiş yıllarda envanter denetimi Türkiye genelinde yapıldı.

Envanter denetimi esas itibarıyla kayıt dışı ekonomi ile mücadelede oldukça etkili bir denetim yöntemidir. Fakat bu denetim yöntemi hem tespit edilen fiili durum ile kayıtların karşılaştırması bakımından uzun zaman alabilmekte hem de Gelir İdaresi’nin denetim gücünün önemli bir bölümünün sadece envanter denetimi ile uğraşmasını gerektirmektedir.

Önerimiz…

Varlık Barışı’nda olduğu gibi işletmelere stok barışı getirilmesi. Bu uygulama ile işletmelerde mevcut olmasına rağmen kayıtlarda yer almayan stokların sermayeye eklenmek suretiyle bilançoya kaydedilmesi. Böylelikle işletmelerin fiili stokları ile kaydi stokları uyumlu olacak. Elbette bu barışın mükellefler bir maliyeti var. Bu maliyet öncelikle stok barışından faydalandırılan malın tabi olduğu oranda Katma Değer Vergisi’nin vergi dairesine ödenmesi olacak. Bunun yanında stok barışından faydalanılan tutar üzerinden ayrı bir vergi de alınabilir.

Bu uygulama hayata geçirilirse hem bütçeye gelir getirmesi hem de işletmelerin stoklarını bilançolarına tam yansıtma açısından faydalı olacak.