Hazıranda Ithalat Patladı- Şükrü Kızılot

Hürriyet Gazetesi-28.07.2009

Şükrü KIZILOT

skizilot@yaklasim.com

HAZIRANDA ITHALAT PATLADI

SEVİMLİ bir haber mi yoksa sevimsiz mi ona siz karar verin ama patlama olduğu kesin. “Haziran ayı ithalat rakamları henüz açıklanmadı, bir yanlışlık olmasın?” diye soranlar için açıklayalım, bir yanlışlık yok ithalatta büyük patlama oldu.

PATLAMANIN GÖSTERGESİ

İthalat verileri açıklanmadan da ithalattaki artışı ya da patlamayı görebiliyoruz.

Aşağıdaki tabloda, nisan ve mayıs 2009 aylarına ait kesinleşen ithalat rakamları ve haziran ayı dahil “İthalde alınan KDV” tutarı gösterilmiştir.

Tabloya dikkatle bakıyoruz;

* İthalat arttıkça, doğal olarak ithalde alınan KDV tutarı da artıyor. Örneğin Nisan ayında ithalat 10.12 milyar dolar (16.3 milyar TL), KDV’si ise 1.83 milyar TL. Mayıs ayında ithalat 10.84 milyar dolar (16.9 milyar TL). KDV’si de 1.94 milyar TL.

* Buna göre bir hesaplama yaptığımızda, ithalde alınan KDV’nin, toplam ithalata oranı, yüzde 11’in biraz üzerinde (1994 Ocak – 2009 Mayıs yani 185 ayın ortalaması 11.6).

* Haziran ayı ithalat rakamları henüz açıklanmadı ama KDV gelirleri belli oldu.

* Haziran ayında tahsil edilen 3.02 milyar TL’lik İthalde Alınan KDV gelirlerini baz alarak (KDV gelirinin toplam ithalata oranını 11.6 kabul etmek suretiyle) hesaplama yaptığımızda;

(3.02 / 11.6) x 100 = yaklaşık 26 milyar TL Haziran ayı ithalatı.

* Ortalama dolar kuru Merkez Bankası verilerine göre haziran ayı için 1.547;

Buna göre; 26 / 1.547 = yaklaşık 16.8 milyar dolar Haziran ayı ithalatı hesaplıyoruz.

Bu arada, bir önceki aya göre ithalde alınan KDV artışı, son 125 ayın en yüksek artışı oldu.

Hemen belirtelim Haziran ayında kurdaki oynamalar, KDV indirimleri, otomobil başta olmak üzere bazı ÖTV indirimleri (ÖTV üzerinden alınan KDV nedeniyle), bu tutarda belli bir sapma yaratabilir. Ancak, haziran ayında, önceki aylara göre ithalatta bir patlama olduğunu kesin olarak söyleyebiliriz.

ARTIŞ DÜŞÜNDÜRÜCÜ

Haziran ayındaki ithalat zıplaması, 1994 yılından bu yana, bir önceki aya göre ortaya çıkan en büyük artış olabilir.

Haziran ayı ithalatında, Mayıs ayına göre yüzde 60 civarında bir artış olması, bazı yönleriyle olumlu, bazı yönleriyle de olumsuz.

Olumlu Yönü:

* İthalatın yaklaşık yüzde 85’i ara malı ve sermaye malı olduğu için, üretime olumlu yansıması söz konusu.

* Bazı mallarda ithal girdi ve düşük kur nedeniyle, fiyatlarda gerileme olabilecek.

* İthalatın arttığı dönemlerde, sanayide kapasite kullanımı da artıyor.

* İthalattaki artış, ihracata da belli ölçüde bir artış olarak yansıyacak.

Olumsuz Yönü:

* Dış ticaret açığını artıracak. Buna bağlı olarak da cari açık (döviz açığı) artacak.

* İhracatın ithalatı karşılama oranı gerileyecek.

* Dövize olan ihtiyaç artabilecek.

Bakalım, önümüzdeki günlerde gelişmelerin ne şekilde olacağını, hep birlikte göreceğiz.