Özürlü Çocuk Annesının Emeklılığı-Sadettın Orhan

Bugün Gazetesi-26.08.2009

Sadettin ORHAN

sorhan@bugun.com.tr

ÖZÜRLÜ ÇOCUK ANNESININ EMEKLILIĞI

Soru: Sadettin Bey, bizim %90 özürlü 6 yaşında bir çocuğumuz var. Hanımım ve ben özel sektörde öğretmeniz. Hanımın erken emekli olması için ne yapmamız gerekiyor? Tekrar rapor yenilememiz gerekiyor mu? Yardımcı olursanız sevinirim. Nuri Duran

Cevap: Nuri Bey, eşiniz ‘bakıma muhtaç özürlü çocuk annesi’ olarak 1 Ekim 2008 tarihi itibarıyla çalıştığı her yıl için ilave 3 ay prim günü kazanacak. Ayrıca kazanmış olduğu bu ilave süreler, emeklilikte tabi olduğu yaştan da indirilecek. Eşinizin bu haktan yararlanabilmesi için;

• Bulunduğunuz ildeki SGK müdürlüğüne başvurması,
• Müdürlüğün sevk edeceği sağlık kuruluşundan çocuğunuzun ‘başka birinin bakımına muhtaç’ olduğuna dair sağlık kurulu raporu alması,
• Bu raporu SGK il müdürlüğüne ibraz etmesi gerekiyor.

Yani daha önce almış olduğunuz sağlık raporu, eşinizin erken emekliliği için yeterli sayılmıyor. Zira bu haktan yararlanmak için çocuğunuzun malul olması yetmiyor, aynı zamanda başka birinin bakımına muhtaç olduğunu da belgelemeniz gerekiyor.

Emeklilik tarihim tam olarak nedir?

Soru: Sadettin Bey merhaba, ben 07.03.1995 senesinde işe başladım. Halen çalışmaktayım. İnternette baktığımda kalan prim günüm 980 olarak gözüküyor. 2017 yılında emekli olacakmışım. Buna göre 3 sene yaş beklemem gerekiyor. Bu bilgiler ne kadar doğru bilemiyorum ama bana fazla güven vermiyor. Bu konuda bana bilgi verebilir misiniz? Emeklilik tarihim tam olarak nedir? Hülya Bircan

Cevap: Hülya Hanım, verdiğiniz bilgilere göre 5750 prim gününü doldurarak 51 yaşınızda emekli olacaksınız.

İşten çıkarıldım, hangi haklarımı talep edebilirim?

Soru: Merhaba Sadettin Bey. 2007 Aralık başı itibari ile çalışmaya başladığım inşaat şirketi iş bitimi ile çıkış verdi. Ama sadece kuru yevmiyelerimi verdi ve üstüne üstlük bir de daha önce yarımşar gün kullandığım izin günlerini de maaşımdan kestiler. 9 aylık çalışmam vardı ve hiçbir hak vermediler. Şimdilik bir şey yapabilir miyim? Haklarım saklı mıdır? İ. E.

Cevap: Değerli okurum, elbette bütün haklarınız saklıdır. Fakat öncelikle hangi hakları talep edebileceğinizi belirleyelim. İşyerinizde 1 yılı doldurmadığınız için kıdem tazminatına hak kazanmıyorsunuz. Yine 1 yılı doldurmadığınız için yıllık ücretli izin hakkınız doğmamış. Dolayısıyla buna ilişkin ücreti de talep edemeyeceksiniz. Yine ücretli izine hak kazanmadığınız için işveren taraf, kullanmış olduğunuz yarım günlük izinleri ücretinizden kesebilecektir. Öte yandan işyerindeki çalışmanız 6 aydan fazla sürdüğü için 4 haftalık ücretiniz tutarındaki ihbar tazminatına hak kazanabilirsiniz. Ancak bunun için işverenin iş akdinizi haklı bir gerekçe olmaksızın ve en az 4 hafta önceden haber vermeksizin feshetmiş olması gerekir. İhbar tazminatınızı işverenden talep edin, verilmemesi durumunda bölge çalışma müdürlüğüne şikâyet dilekçesi verin.

%90 engelli olan eşim nasıl emekli olur?

Soru: Sadettin Bey, eşim diyaliz hastası ve %90 özürlü raporu var. Öğrenmek istediğim, engelliler için isteğe bağlı sigortalılık ve emeklilikte değişik bir uygulama var mı? Varsa, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi nedir? Nakil olması durumunda özürlülük oranı da değişeceği için 1. derece 2. ve 3. derece özürlüler için uygulamalar farklı mı? İsteğe bağlı sigortalı olursa benim bakmakla yükümlü olduğum için almış olduğum vergi indirimi iptal olur mu? Fırat Atagül

Cevap: Fırat Bey, aslında tek bir soruyla birden fazla konuyu sormuşsunuz. Sırasıyla cevap verecek olursak; eşinizin daha önce hiçbir sosyal güvenlik girişi bulunmuyorsa, bundan sonra isteğe bağlı sigorta başlatmanız durumunda 3960 prim günü ve 15 yıl sigortalılık süresini tamamlayarak emekli olur. Engelliler için yeni emeklilik koşullarında 1. 2. veya 3. Derece sınıflandırması bulunmuyor. Bunun yerine orana göre sınıflandırma söz konusu ki eşiniz en ağır gruba giriyor. Eşinizin isteğe bağlı sigortalı olması, sizin şu an almakta olduğunuz asgari geçim indirimi tutarınızı etkilemez. Zira eşiniz fiilen çalışmadığı gibi gelir sahibi de olmayacak.