Son Kullanım Tarihi Olan Mallarda KDV Sorunu-Veysi Seviğ

Referans Gazetesi-25.12.2009

Veysi SEVİĞ

SON KULLANIM TARİHİ OLAN MALLARDA KDV SORUNU

Katma Değer Vergisi (KDV) Yasası’nın 30’uncu maddesinin (c) bendi hükmü gereği olarak “Deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV”, hesaplanan KDV’den indirim konusu yapılamamaktadır.

Sözü edilen yasa maddesinin gerekçesinde belirtildiği üzere “KDV, esas itibariyle vergi indirimi mekanizmasına dayanan bir vergilendirme şeklidir. Bununla beraber uygulamada vergi indirimine imkân tanımaya bazı hallerde mevcut bulunmamaktadır.”

“Vergi indiriminden yararlanabilmek için bu indirimle ilgili vergiye tabi bir işlemin yapılmış olması şarttır.”

Söz konusu yasa maddesi gereği olarak “Zayi olan mallarla ilgili olarak yüklenilen KDV’nin önceki dönemlerde indirim konusu yapılmış olması durumunda ise indirim konusu yapılan verginin ilgili dönemde (zayi olmanın gerçekleştiği dönemde) KDV matrahına ilave edilerek düzeltilmesi gerekmektedir.” (Türker, Yalçın. “Kullanım Süresi Dolan İlaçların KDV Karşısında Durumu”, Vergi Dünyası, Sayı: 284, Sf: 73-76)

Bir başka anlatımla “Zayi olan mallar için satış ve dolayısıyla yaratılan bir değer olamayacağından, bunlara ait vergilerin indirilmesi sistemin mantığına ters düşecektir.” (Kızılot, Şükrü. “KDV Kanunu ve Uygulaması”, Cilt: 4, Sf: 1569, Değişiklik: 2000/2)

KDV Yasası’nın 30’uncu maddesinin (c) bendi hükmü zaman içinde değişik olaylar nedeniyle tartışılır hale gelmiştir. Bu bağlamda son kullanım tarihleri geçmiş bulunan malların imhası nedeniyle, daha önce üstlenilen ve indirim konusu yapılan KDV’nin, tekrar matraha eklenmesi ile ilgili gelişmeler dikkat çekici hale gelmiştir.

“Vergi İdaresi, kullanım süresi dolduğu için imha edilen ilaçlara ait yüklenilen KV’nin indirim konusu yapılıp yapılmayacağına” yönelik görüş taleplerine ilişkin olarak muhtelif özelgeler vermiştir.

Söz konusu özelgelerde, kullanım süresi dolduğu için komisyon nezaretinde imha edilen ilaçların zayi olan mallar kapsamında değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla bu türden ilaçlara ait yüklenilen KDV’nin aykırılık teşkil etmeyeceği görüşüne yer verilmiştir.” (Türker, agm)

Örneğin 28.01.2002 gün ve B.07.0.GEL.052/5201.134/4013 sayılı, BK.BŞK.4.34.00.54/02-C/KDV.30/c-212/5232 sayılı özelgeler bu görüş doğrultusunda verilmiştir.

Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 113 seri numaralı KDV Genel Tebliğ ile “Kullanım süresi geçen veya kullanılamayacak hale gelen mallara ilişkin yüklenilen KDV hakkında yapılacak işlem” konusunda bu görüşlerin tam tersi, genel nitelikte bir yönlendirme yapmıştır. Buna göre: “Gelir İdaresi Başkanlığı’na intikal eden olaylardan; mükelleflerin faaliyetlerine ilişkin olarak stoklarında mevcut olan ancak kullanım süresi geçen veya başka nedenlerle kullanılamayacak durumda olan malların, ilgili mevzuat uyarınca teşkil edilen resmi komisyonlar veya takdir komisyonu huzurunda imha edilmesi durumunda, bu mallara ilişkin KDV’nin indirilip indirilmeyeceği konusunda tereddüte düşüldüğü anlaşılmıştır.

KDV Yasası’nın 30/c maddesinde; deprem, sel felaketi ve Maliye Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Bu hüküm uyarınca, kullanım süresi geçen veya bir başka biçimde kullanılamayacak hale gelen ve imha edilen mallar, zayi olan mal mahiyetinde olduğundan mükelleflerce bu malların iktisabı dolayısıyla yüklenilen KDV’nin indirim konusu yapılması da mümkün bulunmamaktadır.

Sözü edilen tebliğ ile yapılan bu açıklamalar çerçevesinde zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan KDV’nin, imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait (1) numaralı KDV Beyannamesi’nin “İlave edilecek KDV” satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekmektedir.

Maliye Bakanlığı geçmişte daha çok özelgelerle yönlendirmiş olduğu bir konuda görüşünü değiştirerek bundan böyle “Kullanım süresi geçen veya kullanılamayacak hale gelen mallara ilişkin yüklenilen KDV ile yapılması gereken işlem” konusunda görüş değiştirmiş bulunmaktadır.

KDV uygulamasına yönelik olarak yayımlanan 113 seri numaralı genel tebliğ gereği bundan böyle yürürlükte bulunan mevzuat uyarınca son kullanım tarihi uygulaması nedeniyle imha edilen mallar için daha önce indirim konusu yapılan KDV, bundan böyle ödenmesi gereken KDV’ye eklenerek ödenecektir.

Uygulamada kullanım süresi geçen malların imhası özellikle sağlık açısından önem arz etmektedir. Bu tür malların imhası ile imalatçı firma bir maliyet yüklenirken diğer yandan daha önce indirim konusu yapmış bulunduğu KDV’yi de ayrıca vergi dairesine ödemek zorunda olacaktır.