Yeniden Varlık Barışı-Bumin Doğrusöz

Referans Gazetesi-01.06.2009

Bumin DOĞRUSÖZ

YENİDEN VARLIK BARIŞI

23 Nisan tarihli yazımızda aynen “Kamuoyu ‘barış’ bekliyor ama ciddi ve saygın bir barış. ‘Gelin, teslim olun, valla bir şey yapmayacağız’ şeklinde sözlere veya vaatlere değil, hukuk kurallarına bağlı ve yasama tarafından güvence altına alınmış bir barış bekleniyor” demiştik.

Nihayet bir ses geldi. Yeni Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek, geçen cuma günü, “varlık barışında süreyi uzatmayı düşündüklerini, bu konudaki çalışmaların devam ettiğini” açıkladı.

Hatırlanacağı gibi geçen kasım ayında yürürlüğe giren Varlık Barışı Kanunu kapsamında, başvuru yapacaklar için 3 aylık beyan süresi tanımış ve bu süre 2 Mart tarihinde sona ermişti. Bu kanunla Türkiye’de kayda alınacak yurtdışındaki varlıklardan yüzde 2, yurtiçindeki varlıklardan ise yüzde 5’lik vergi alınması öngörülmüştü.

Varlık Barışı Kanunu, bilindiği gibi, bekleneni vermemiş, yurtdışından gelecek diye beyan edilen tutarın önemli bir bölümünün ise para getirmesi mümkün olmayan Ali Türkan isimli bir şahıs tarafından beyan olunduğu anlaşılmıştı.

Şimdi, Sayın Bakan’ın açıklamasından, 2 Mart’ta dolan sürenin uzatılacağı açıklandı.

Kanaatimizce Varlık Barışı Kanunu’nun süresi uzatılamaz. Çünkü süresi dolmuş ve dolayısıyla artık yürürlüğünü doldurmuş bir kanunun tekrar canlandırılması, bize göre mümkün değildir. Bu nedenle yeni baştan bir kanun çıkartılması gerekmektedir.

Çıkartılacak kanunun, eskisi gibi olması halinde önemli bir hazine geliri temin edeceğini ise hiç zannetmiyoruz. Neden mi?

Varlık Barışı Kanunu, kişilere hiçbir güvence vermedi. Getirilecek veya kayda alınacak paranın inceleme konusu yapılmayacağı ve kaynağının vergi açısından sorgulanmayacağı teminatı verildiyse de bu varlıkların kambiyo mevzuatı, karapara mevzuatı, ceza mevzuatı açılarından sorgulanma yolu açık bırakıldı.

Varlık Barışı Kanunu ile bu para vergi incelemesine konu edilmeyecek ve beyan edilen tutarlar ileride yapılacak incelemelerde bulunacak matrah farklarından mahsup edilecek denildi ama vergi farklarından mahsup edilmeyeceği, Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesi açısından suç duyurusunda bulunmaya ve soruşturmaya engel olamayacağı ortaya çıktı. Üstelik beyan edilen yurtdışı varlıkların, bundan sonraki gelirlerinin doğal olarak izleneceği de açıktı.

Dolayısıyla büyük çoğunluk, Vergi Barışı Kanunu’ndan yararlanmayı düşünmedi. Şimdi aynı hatalar yine yapılırsa, başarı şansı yine olmayacaktır.

Oysa, haksız yere hukuki dayanaktan yoksun kod listelerine alınmışlar, borcu faizlerle ödenemeyecek hale gelmişler, yasa maddelerindeki zaaflar dolayısıyla ceza mahkemelerinde yargılananlar, yoruma açık yasa maddeleri dolayısıyla haklarında rapor yazılan ve cezalı tarhiyat yapılanlar, yaptıkları işleri doğru yaptığına inanmakla birlikte ileride birileri nasıl yorumlar diye endişelenenler, varlık barışını değil, vergi barışını bekliyor.

Vergi Barışı, geçmiş borçları temizliyor. Vergi barışında, ceza davalarında yargılanma riskini ve sonucunu göze alamayan binlerce kişi, ceza davasından veya sonuçlarından kurtulmak için tarh edilen vergi ve kısmi faizi, haklı olup olmadığına bakmaksızın ödüyor. Vergi barışı hem ceza yargısında hem de vergi yargısında dosya sayısını azaltarak, hazineye tasarruf sağladığı gibi, diğer yargılamaların da bu suretle hızlanmasına yardımcı oluyor. Vergi barışında mükellefler stoklarını ve envanterlerini düzeltme ve böylece mali tablolarını gerçeğe uygun hale getirme olanağına da kavuşuyorlar. Tabii bunların bedelini de hazineye ödüyorlar.

Vergi barışı matrah artırımı yolu ile de hazineye tahminin çok üzerinde gelir sağlıyor. Buna karşılık mükellefler de gece rahat uyuyorlar.

Varlık barışının ise bu saydığımız sonuçları gerçekleştirme gibi bir amacı olmadığı gibi vergi barışının hazineye sağlayacağı yarar kadar yarar sağlama ihtimali de yok.

Bu nedenle yeni çıkartılacak yasanın içerisine, geçmişte uygulanan 4811 sayılı kanunun vergi barışını sağlamaya yönelik hükümleri de serpiştirilmedikçe, başarı şansı yine olmayacaktır.

Eksik barış, barış olmadığı gibi, bir sonraki barışa doğum sebebi yaratmaktan başka bir işe de yaramaz.