(4875) Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu

(yasanın güncel hali için kanun nosuna tıklayınız)

17 Haziran 2003 SALI	Resmî Gazete	Sayı : 25141
KANUN

DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR KANUNU

Kanun No: 4875

Kabul Tarihi : 5.6.2003

Amaç ve kapsam

MADDE 1. — Bu Ka­nu­nun ama­cı, doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­rın özen­di­ril­me­si­ne, ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­la­rın hak­la­rı­nın ko­run­ma­sı ile ya­tı­rım ve ya­tı­rım­cı ta­nım­la­rın­da ulus­la­ra­ra­sı stan­dart­la­ra uyul­ma­sı­na, doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­rın ger­çek­leş­ti­ril­me­sin­de izin ve onay sis­te­mi­nin bil­gi­len­dir­me sis­te­mi­ne dö­nüş­tü­rül­me­si­ne ve tes­pit edi­len po­li­ti­ka­lar yo­luy­la doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­rın ar­tı­rıl­ma­sı­na iliş­kin esas­la­rı dü­zen­le­mek­tir. Bu Ka­nun, doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­ra uy­gu­la­na­cak mu­ame­le­yi kap­sar.

Tanımlar

MADDE 2. — Bu Ka­nun­da ge­çen;

a) Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı: Tür­ki­ye­’­de doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım ya­pan,

1) Ya­ban­cı ül­ke­le­rin va­tan­daş­lı­ğı­na sa­hip olan ger­çek ki­şi­ler ile yurt dı­şın­da ika­met eden Türk va­tan­daş­la­rı­nı,

2) Ya­ban­cı ül­ke­le­rin ka­nun­la­rı­na göre ku­rul­muş tü­zel ki­şi­le­ri ve ulus­la­ra­ra­sı ku­ru­luş­la­rı,

b) Doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım: Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı ta­ra­fın­dan,

1) Yurt dı­şın­dan ge­ti­ri­len;

– Tür­ki­ye Cum­hu­ri­yet Mer­kez Ban­ka­sın­ca alım sa­tı­mı ya­pı­lan kon­ver­tibl para şek­lin­de na­kit ser­ma­ye,

– Şir­ket men­kul kıy­met­le­ri (Dev­let tah­vil­le­ri ha­riç),

– Ma­ki­ne ve teç­hi­zat,

– Sı­naî ve fik­rî mül­ki­yet hak­la­rı,

2) Yurt için­den sağ­la­nan;

-Ye­ni­den ya­tı­rım­da kul­la­nı­lan kâr, hâ­sı­lat, para ala­ca­ğı veya malî de­ğe­ri olan ya­tı­rım­la il­gi­li di­ğer hak­lar,

– Do­ğal kay­nak­la­rın aran­ma­sı ve çı­ka­rıl­ma­sı­na iliş­kin hak­lar,

Gibi ik­ti­sa­dî kıy­met­ler ara­cı­lı­ğıy­la;

i) Yeni şir­ket kur­ma­yı veya şube aç­ma­yı,

ii) Men­kul kıy­met bor­sa­la­rı dı­şın­da his­se edi­ni­mi veya men­kul kıy­met bor­sa­la­rın­dan en az % 10 his­se ora­nı ya da aynı oran­da oy hak­kı sağ­la­yan edi­nim­ler yo­luy­la mev­cut bir şir­ke­te or­tak ol­ma­yı,

c) Müs­te­şar­lık: Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nı,

İfade eder.

Doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin esaslar

MADDE 3. — a) Ya­tı­rım ser­bes­ti­si ve mil­lî mu­ame­le

Ulus­la­ra­ra­sı an­laş­ma­lar ve özel ka­nun hü­küm­le­ri ta­ra­fın­dan aksi ön­gö­rül­me­dik­çe;

1-Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­lar ta­ra­fın­dan Tür­ki­ye­’­de doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım ya­pıl­ma­sı ser­best­tir.

2- Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­lar yer­li ya­tı­rım­cı­lar­la eşit mu­ame­le­ye ta­bi­dir­ler.

b) Ka­mu­laş­tır­ma ve dev­let­leş­tir­me

Doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­lar, yü­rür­lük­te­ki mev­zu­at ge­re­ğin­ce; kamu ya­ra­rı ge­rek­tir­me­dik­çe ve kar­şı­lık­la­rı öden­me­dik­çe ka­mu­laş­tı­rı­la­maz veya dev­let­leş­ti­ri­le­mez.

c) Trans­fer­ler

Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­la­rın Tür­ki­ye­’­de­ki fa­ali­yet ve iş­lem­le­rin­den do­ğan net kâr, te­met­tü, sa­tış, tas­fi­ye ve taz­mi­nat be­del­le­ri, li­sans, yö­ne­tim ve ben­ze­ri an­laş­ma­lar kar­şı­lı­ğın­da öde­necek meb­lağ­lar ile dış kre­di ana para ve faiz öde­me­le­ri, ban­ka­lar veya özel fi­nans ku­rum­la­rı ara­cı­lı­ğıy­la yurt dı­şı­na ser­best­çe trans­fer edi­le­bi­lir.

d) Ta­şın­maz edi­ni­mi

Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­la­rın Tür­ki­ye­’­de kur­duk­la­rı veya iş­ti­rak et­tik­le­ri tü­zel ki­şi­li­ğe sa­hip şir­ket­le­rin, Türk va­tan­daş­la­rı­nın edi­ni­mi­ne açık olan böl­ge­ler­de ta­şın­maz mül­ki­ye­ti veya sı­nır­lı aynî hak edin­me­le­ri ser­best­tir.

e) Uyuş­maz­lık­la­rın çö­zü­mü

Özel hu­ku­ka tabi olan ya­tı­rım söz­leş­me­le­rin­den kay­nak­la­nan uyuş­maz­lık­la­rın çö­zü­mü ile ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­la­rın ida­re ile yap­tık­la­rı kamu hiz­me­ti im­ti­yaz şart­laş­ma ve söz­leş­me­le­rin­den kay­nak­la­nan ya­tı­rım uyuş­maz­lık­la­rı­nın çö­züm­len­me­si için; gö­rev­li ve yet­ki­li mah­ke­me­le­rin yanı sıra, il­gi­li mev­zu­at­ta yer alan ko­şul­la­rın oluş­ma­sı ve ta­raf­la­rın an­laş­ma­sı kay­dıy­la, mil­li veya mil­let­le­ra­ra­sı tah­kim ya da di­ğer uyuş­maz­lık çö­züm yol­la­rı­na baş­vu­ru­la­bi­li­nir.

f) Na­kit dışı ser­ma­ye­nin de­ğer tes­pi­ti

Na­kit dı­şın­da­ki ser­ma­ye­nin de­ğer tes­pi­ti, Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu hü­küm­le­ri çer­çe­ve­sin­de ya­pı­lır. Ya­ban­cı ül­ke­ler­de ku­ru­lu bu­lu­nan şir­ket­le­rin men­kul kıy­met­le­ri­nin ya­tı­rım ara­cı ola­rak kul­la­nıl­ma­sı ha­lin­de, men­şe ülke mev­zu­atı­na göre de­ğer tes­pi­ti­ne yet­ki­li ma­kam­la­rın veya men­şe ülke mah­ke­me­le­rin­ce tes­pit edi­lecek bi­lir­ki­şi­le­rin ya da ulus­la­ra­ra­sı de­ğer­len­dir­me ku­ru­luş­la­rı­nın de­ğer­len­dir­me­le­ri esas alı­nır.

g) Ya­ban­cı per­so­nel is­tih­da­mı

Bu Ka­nun kap­sa­mın­da ku­ru­lan şir­ket, şube ve ku­ru­luş­lar­da is­tih­dam edi­lecek ya­ban­cı uy­ruk­lu per­so­ne­le, Çalış­ma ve Sos­yal Gü­ven­lik Ba­kan­lı­ğın­ca ça­lış­ma izni ve­ri­lir.

27.2.2003 ta­rih­li ve 4817 sa­yı­lı Ya­ban­cı­la­rın Çalış­ma İzin­le­ri Hak­kın­da Ka­nu­nun 23 üncü mad­de­si uya­rın­ca Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı ve Çalış­ma ve Sos­yal Gü­ven­lik Ba­kan­lı­ğın­ca müş­te­re­ken ha­zır­la­na­cak yö­net­me­lik­te; ya­ban­cı ser­ma­ye­li şir­ket ve ku­ru­luş­lar­dan han­gi­le­ri­nin bu kap­sa­ma gi­re­ce­ği ile söz ko­nu­su yö­net­me­lik kap­sa­mın­da izin ve­ri­lecek ki­lit per­so­ne­lin ta­nı­mı ve ça­lış­ma izin­le­ri­ne iliş­kin özel ni­te­lik­te­ki di­ğer esas ve usul­ler be­lir­le­nir.

Bu kap­sam­da is­tih­dam edi­lecek per­so­ne­le, 4817 sa­yı­lı Ka­nu­nun 14 üncü mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın (b) ben­di uy­gu­lan­maz. İstih­dam edi­lecek ya­ban­cı uy­ruk­lu ki­lit per­so­ne­le, 4817 sa­yı­lı Ka­nu­nun 13 üncü mad­de­si­nin bi­rin­ci fık­ra­sı­nın han­gi du­rum­lar­da uy­gu­la­na­ca­ğı ha­zır­la­na­cak yö­net­me­lik­te be­lir­le­nir.

h) İrti­bat bü­ro­la­rı

Müs­te­şar­lık, ya­ban­cı ülke ka­nun­la­rı­na göre ku­rul­muş şir­ket­le­re, Tür­ki­ye­’­de ti­ca­rî fa­ali­yet­te bu­lun­ma­mak kay­dıy­la ir­ti­bat bü­ro­su açma izni ver­me­ye yet­ki­li­dir.

Politika belirleme ve bilgi isteme

MADDE 4. — Müs­te­şar­lık; kal­kın­ma plân ve yıl­lık prog­ram he­def­le­ri­ni, ül­ke­nin ge­nel eko­no­mik du­ru­mu­nu, dün­ya­da­ki ya­tı­rım eği­lim­le­ri ve il­gi­li kamu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı ile özel ke­sim mes­lek ku­ru­luş­la­rı­nın gö­rüş­le­ri­ni dik­ka­te ala­rak, doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­ra iliş­kin po­li­ti­ka­la­rın ge­nel çer­çe­ve­si­ni be­lir­le­me­ye, bu amaç­la di­ğer ku­ru­luş­la­rın fa­ali­yet­le­ri­ne ka­tıl­ma­ya yet­ki­li­dir. Doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­rı il­gi­len­di­ren mev­zu­at­ta ya­pı­la­cak de­ği­şik­lik ve yeni mev­zu­at tas­lak­la­rı hak­kın­da Müs­te­şar­lı­ğın uy­gun gö­rü­şü alı­nır.

Müs­te­şar­lık, doğ­ru­dan ya­ban­cı ya­tı­rım­la­ra iliş­kin bil­gi sis­te­mi­ni kur­mak ve ge­liş­tir­mek ama­cıy­la, ya­tı­rım­lar hak­kın­da­ki is­ta­tis­ti­ki bil­gi­le­ri, her tür­lü kamu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı ile özel ke­sim mes­lek ku­ru­luş­la­rın­dan is­te­me­ye yet­ki­li­dir.

Ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­lar, ya­tı­rım­la­rı ile il­gi­li is­ta­tis­ti­ki bil­gi­le­ri Müs­te­şar­lık­ça ha­zır­la­na­cak yö­net­me­lik­le be­lir­le­nen usul ve esas­lar çer­çe­ve­sin­de Müs­te­şar­lı­ğa bil­di­rir­ler. Söz ko­nu­su bil­gi­ler is­ta­tis­tik amaç­la­rı dı­şın­da is­pat ara­cı ola­rak kul­la­nı­la­maz.

Çeşitli hükümler

MADDE 5. — a) Mev­cut ya­ban­cı ser­ma­ye­li ku­ru­luş­lar

18.1.1954 ta­rih­li ve 6224 sa­yı­lı Ka­nun kap­sa­mın­da ku­ru­lan şir­ket­ler, ka­za­nıl­mış hak­la­rı sak­lı kal­mak kay­dıy­la bu Ka­nu­na ta­bi­dir­ler.

b) Yö­net­me­lik

Bu Ka­nu­nun uy­gu­lan­ma­sı­na iliş­kin esas­lar Ka­nu­nun ya­yı­mı­nı iz­le­yen bir ay içe­ri­sin­de Müs­te­şar­lık­ça ha­zır­la­na­cak yö­net­me­lik­le dü­zen­le­nir.

c) Yü­rür­lük­ten kal­dı­rı­lan hü­küm­ler

18.1.1954 ta­rih­li ve 6224 sa­yı­lı Ya­ban­cı Ser­ma­ye­yi Teş­vik Ka­nu­nu yü­rür­lük­ten kal­dı­rıl­mış­tır. Mev­zu­at­ta, 6224 sa­yı­lı Ka­nu­na ya­pı­lan atıf­lar bu Ka­nu­nun il­gi­li hü­küm­le­ri­ne ya­pıl­mış sa­yı­lır.

d) Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ne iliş­kin de­ği­şik­lik­ler, an­cak bu Ka­nu­na hü­küm ek­len­mek veya bu Ka­nun­da de­ği­şik­lik ya­pıl­mak su­re­tiy­le dü­zen­le­nir.

GEÇİCİ MADDE 1. – Bu Ka­nu­nun uy­gu­lan­ma­sı­nı gös­ter­mek üze­re ha­zır­la­na­cak yö­net­me­lik­ler yü­rür­lü­ğe gi­rin­ce­ye ka­dar, mev­cut ka­rar­na­me, teb­liğ ve ge­nel­ge­le­rin bu Ka­nu­na ay­kı­rı ol­ma­yan hü­küm­le­ri­nin uy­gu­lan­ma­sı­na de­vam olu­nur.

Yürürlük

MADDE 6. — Bu Ka­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­de yü­rür­lü­ğe gi­rer.

Yürütme

MADDE 7. — Bu Ka­nun hü­küm­le­ri­ni Ba­kan­lar Ku­ru­lu yü­rü­tür.

16/​6/​2003

_____

www.ver­gi­bu­ro­su.com