| 12 Mart 2011 CUMARTESİ |
Resmî Gazete |
Sayı : 27872 (Mükerrer) |
|
TEBLİĞ |
||
Maliye Bakanlığından:
BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI HAKKINDA
6111 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 1)
6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 25/2/2011 tarihli ve 1. Mükerrer 27857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve Kanunun bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına ilişkin hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Beş kısımdan oluşan 6111 sayılı Kanunun; Birinci Kısmında genel hükümler, İkinci Kısmında Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacakları ile belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin bazı alacaklarına ilişkin hükümler (birinci bölümünde tahsilatın hızlandırılmasına ilişkin hükümler, ikinci bölümünde inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler, üçüncü bölümünde matrah ve vergi artırımı, dördüncü bölümünde stok beyanları), Üçüncü Kısmında Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerince takip edilen alacaklara ilişkin hükümler, Dördüncü Kısmında çeşitli ve ortak hükümler yer almakta olup, Beşinci Kısmında ise bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin hükümler ve son hükümlere yer verilmiştir.
Bu Tebliğ ile 6111 sayılı Kanunun 168 inci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden Kanunun; Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kısımlarında yer alan Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacakları ile il özel idareleri ve belediyelere ait alacaklara ilişkin hükümlerin uygulamasına dair usul ve esaslar belirlenmiştir.
I- KAPSAM VE TANIMLAR
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde kapsama giren alacaklar, alacaklı idareler itibarıyla belirlenmiştir.
Kanun kapsamında alacakları yeniden yapılandırılan idareler;
– Maliye Bakanlığı,
– Gümrük Müsteşarlığı,
– Sosyal Güvenlik Kurumu,
– İl özel idareleri,
– Belediyeler (Büyükşehir belediyeleri dahil),
– Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idareleridir.
Aynı maddenin birinci fıkrasının (h) bendinde yer alan ve 6111 sayılı Kanunun ilgili bölümlerinde geçen diğer alacaklar hakkında da bu Kanun hükümleri uygulanacağından, ilgili bölümlerde geçen alacaklı idarelerce de bu Kanun hükümleri uygulanacaktır.
A- MALİYE BAKANLIĞINA BAĞLI TAHSİL DAİRELERİNCE TAKİP EDİLEN AMME ALACAKLARI
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde; Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacaklarından Kanun kapsamına alınan alacaklar düzenlenmiştir. Bu hükümler çerçevesinde Kanun kapsamına giren alacaklar, tür ve dönemler itibarıyla aşağıda açıklanmıştır.
1- Alacağın Türü ve Dönemi
a) 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu Açısından;
(1) Alacağın türü;
6111 sayılı Kanunun kapsamına, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu kapsamına giren vergiler ve vergi cezaları ile bunlara bağlı gecikme faizleri, gecikme zamları gibi fer’i alacaklar girmektedir.
Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde vergi tabirinin, 213 sayılı Kanun kapsamına giren vergi, resim, harç ve fon payı ile eğitime katkı payını ifade ettiği hükme bağlanmıştır. Bu nedenle 6111 sayılı Kanunun kapsamına vergi tabirine dahil olan tüm alacaklar girmekte olup bu Tebliğde de kapsama giren bu alacaklar vergi tabiri ile ifade edilmiştir.
(2) Alacağın dönemleri;
Kanun kapsamına giren vergiler, vergilendirme dönemleri itibarıyla aşağıda açıklanmıştır.
i) 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamındadır.
Buna ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
– Vergilendirme dönemi 15 gün olan mükellefiyetler;
Vergilendirme döneminin bitim tarihi ve beyanname/bildirim verme süresinin son günü Aralık/2010 ayı ve öncesine rastlayan dönemler kapsama girmekte, dönemin bitim tarihi Aralık/2010 ayına rastlamakla beraber beyanname/bildirim verme süresinin son günü Ocak/2011 ayına sirayet edenler kapsama girmemektedir.
Örneğin 1-15 Aralık 2010 vergilendirme dönemine ait petrol ve doğalgaz ürünlerine ilişkin özel tüketim vergisinin vergilendirme döneminin bitim tarihi ile beyanname verme süresinin son günü Aralık/2010 ayına rastladığından kapsama girmekte, 16-31 Aralık 2010 vergilendirme dönemi ise dönemin bitim tarihi Aralık/2010 ayında olmakla birlikte beyanname verme süresi Ocak/2011 ayına sirayet ettiğinden kapsama girmemektedir.
Aynı şekilde, 1-15 Aralık 2010 tarihleri arasında noterler tarafından tahsil edilen ve dönemi izleyen 7 nci iş günü mesai saati bitimine kadar ilgili vergi dairesine yatırılması gereken noter harçları kapsama girmekte, buna karşılık 16-31 Aralık 2010 dönemine ilişkin olanlar kapsama girmemektedir.
– Vergilendirme dönemi aylık olarak belirlenen mükellefiyetler;
Kasım/2010 vergilendirme dönemi ve önceki dönemler kapsama girmekte, Aralık/2010 vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir.
– Vergilendirme dönemi 3 aylık olarak belirlenen mükellefiyetler;
Vergilendirme döneminin bitim tarihi ve beyanname verme süresinin son günü Aralık/2010 ayı ve öncesine rastlayan dönemler kapsama girmekte, Aralık/2010 ayından sonraya rastlayanlar kapsama girmemektedir.
Örneğin; 2010 takvim yılına ilişkin gelir ve kurumlar vergisine mahsuben ödenmesi gereken geçici vergilerin 1, 2 ve 3 üncü dönemleri kapsama girmekte, 4 üncü dönemi ise kapsama girmemektedir.
Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflere ilişkin geçici vergilerde ise geçici vergi dönemi ve beyanname verme süresi 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olan dönemler kapsama girmektedir.
7-8-9/2010 dönemi (3 aylık) gelir stopaj vergisi ve katma değer vergisi kapsama girmekte, 10-11-12/2010 dönemine (3 aylık) ilişkin gelir stopaj vergisi ve katma değer vergisinin dönemi Aralık/2010 itibarıyla sonlanmakla birlikte beyanname verme süreleri Ocak/2011 ayına rastladığından kapsama girmemektedir.
– Yıllık beyanname ile beyan edilen gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetleri;
Vergilendirme dönemi yıllık olan vergilerde, 2009 takvim yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri kapsama girmekte, 2010 takvim yılına ilişkin vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir.
Özel hesap dönemine tabi olan mükellefler bakımından, özel hesap döneminin kapandığı tarih ve beyanname verme süresinin son günü 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmekte, bu tarihten sonra olanlar ise kapsama girmemektedir.
2010 yılı kıst dönemlerine ilişkin olup vergi mevzuatı gereği 2010 yılı içerisinde verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinden, beyanname verme süresinin son günü 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmektedir. Aynı şekilde, tasfiye dönemine ilişkin olarak verilmesi gereken beyannamelerden kanuni beyanname verme süresi 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmektedir.
– Veraset ve intikal vergisi mükellefiyetleri;
Bu vergi türünde, beyanname verme süresinin son günü 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmektedir.
– Harç mükellefiyetleri;
2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununa göre alınan harçlar genel olarak işlem anında beyanname alınmaksızın tahakkuk ettirilerek tahsil edilmektedir. Bununla birlikte, harçlar da 213 sayılı Kanun hükümlerine göre tarhiyata konu olabilmektedir.
492 sayılı Kanuna göre genellikle gayrimenkullerin devir ve iktisap işlemleri nedeniyle ödenmesi gereken harç tutarı ile ilgili olarak devir ve iktisap tarihinden sonra tarhiyat yapılabilmektedir. Bu çerçevede, 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce gerçekleştirilen devir ve iktisap işlemleri nedeniyle, tarh edilip kesinleşmiş bulunan ya da ihtilaflı olan alacaklar ile Kanunun yayımlandığı tarihten önce inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler Kanunun kapsamına girmektedir. Aynı şekilde 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce gerçekleştirilen devir ve iktisap işlemleri nedeniyle Kanunun 5 inci maddesi kapsamında beyanda bulunulması da mümkündür.
Diğer taraftan, 492 sayılı Kanunun 5838 sayılı Kanun ile değişmeden önceki (4) sayılı Tarifesinin I-13/a bendi uyarınca Arsa ve Arazi Üzerine Yeniden İnşa Olunacak Bina ve Sair Tesisler İçin Harç Beyannamesine (2 No.lu) dayalı olarak tarh edilmiş olup, 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ihtilaflı olan ya da kesinleşmiş bulunan tapu harçları da 6111 sayılı Kanun kapsamına girmektedir.
492 sayılı Kanunun 28 inci maddesi uyarınca tahsili gereken karar ve ilam harçlarından vadesi 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar ile aynı Kanuna bağlı (8) sayılı Tarife uyarınca tahsil edilen yıllık harçlardan vadesi 31/12/2010 tarihi ve bu tarihten önce olanlar kapsama girmektedir.
– Ücretlilerde vergi indirimi ve asgari geçim indirimi;
Ücretlilerde vergi indirimi veya asgari geçim indirimi nedeniyle ilgililer veya işverenler adına tarh ve tahakkuk ettirilen gelir vergisi ve bu vergiye bağlı cezalar da 6111 sayılı Kanun kapsamındadır. Bu alacaklar için de 31/12/2010 tarihi esas alınacak, aylık ya da üç aylık vergilendirme dönemleri için yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde Kanun kapsamına girip girmediği tespit edilecektir.
ii) 2010 yılına ilişkin olarak 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamındadır.
Buna göre;
2010 yılına ilişkin olarak yıllık tahakkuk etmiş sayılan motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar gibi alacaklar Kanunun kapsamına girmektedir.
18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin altıncı fıkrası gereğince, yıl içinde ilk defa kayıt ve tescil edilen taşıtlara ilişkin olup, kayıt ve tescilin yapıldığı tarih 31/12/2010 tarihi veya bu tarihten önce olanlar Kanun kapsamına girmekte, bu tarihten sonra olanlar ise girmemektedir.
2010 yılına ilişkin olarak yıllık tahakkuk etmesi gereken motorlu taşıtlar vergisi için yapılan tarhiyatlardan 31/12/2010 tarihine kadar tahakkuk edenler kapsama girmekte, bu tarihten sonra tahakkuk edenler ise kapsama girmemektedir.
iii) 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları Kanun kapsamındadır.
Buna göre; vergi aslına bağlı olmayan vergi cezalarında 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla; kesinleştiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi geçmemiş, dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş ya da tespit edildiği halde ceza ihbarnameleri düzenlenmemiş veya düzenlendiği halde tebliğ edilmemiş olanlar kapsam dahilindedir.
Örneğin; Kasım/2010 dönemine ait olup 31/12/2010 tarihi saat 00:00’a kadar elektronik ortamda verilmesi gereken mal ve hizmet alımlarına ilişkin bildirim formu (Form Ba) ile mal ve hizmet satışlarına ilişkin bildirim formunun (Form Bs) bu tarihte verilmemesine ilişkin tespitler en erken bu tarihin bittiği 00:00 saatinden sonra dolayısıyla 1/1/2011 tarihinde yapılabileceğinden, bu tespitlere ilişkin vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları Kanun kapsamına girmemektedir. Kasım/2010 döneminden önceki dönemlere ait söz konusu bildirimler nedeniyle kesilecek cezalar ise Kanun kapsamına girmektedir.
Vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezalarında ise verginin ait olduğu dönem dikkate alınarak kapsama girip girmediği tespit edilecektir.
b) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Kapsamında Takip Edilen Alacaklar;
21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları Kanun kapsamına alınmıştır.
Ancak, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen;
– Adli ve idari para cezaları (Kanun kapsamına girenler hariç),
– 7/3/1954 tarihli ve 6326 sayılı Petrol Kanununa istinaden alınan Devlet hissesi ve Devlet hakkı,
– Mülga 22/6/1956 tarihli ve 6747 sayılı Şeker Kanununa istinaden alınan şeker fiyat farkı,
– Mülga 10/9/1960 tarihli ve 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teşkilat, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanuna istinaden alınan akaryakıt fiyat istikrar payı ve akaryakıt fiyat farkı,
– 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanununa istinaden alınan Devlet hakkı ve özel idare payı ile madencilik fonu,
– 10/8/1993 tarihli ve 491 sayılı Denizcilik Müsteşarlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye istinaden alınan kılavuzluk ve römorkörcülük hizmet payları,
6111 sayılı Kanunun kapsamı dışında tutulmuştur.
c) Kapsama Giren İdari Para Cezaları;
Kanun kapsamına;
– 21/6/1927 tarihli ve 1111 sayılı Askerlik Kanunu,
– Mülga 11/2/1950 tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun,
– 10/6/1983 tarihli ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu,
– 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu,
– 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun,
– 23/5/1987 tarihli ve 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun,
– 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu,
– 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu,
– 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun,
hükümlerine göre 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce verilen idari para cezaları girmektedir.
6111 sayılı Kanun hükümlerine göre, söz konusu idari para cezalarından, 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce verilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla kesinleştiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş ya da dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş olanlar kapsam dahilindedir. 31/12/2010 tarihinden önce verilmekle birlikte 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş idari yaptırım kararlarına konu idari para cezaları Kanunun kapsamına girmemektedir.
Diğer taraftan, 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin birinci fıkrasının uygulamasına ilişkin açıklamalar bu Tebliğin izleyen bölümlerinde yer aldığından bu bölümde ayrıca açıklama yapılmamıştır.
d) Stok Beyanları
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendinde “ğ) İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar beyanı,” hükmüne yer verilerek stok beyanı ile ilgili düzenlemeler Kanun kapsamına alınmış ve Kanunun İkinci Kısım Dördüncü Bölümünde de konuya ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
B- İL ÖZEL İDARELERİNCE TAKİP EDİLEN AMME ALACAKLARI
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi gereğince il özel idarelerinin vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan ve 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları Kanunun kapsamına girmektedir.
Ancak, aynı bent ile il özel idarelerinin, idari para cezası ve 3213 sayılı Kanundan kaynaklanan özel idare payı alacakları Kanun kapsamı dışında tutulmuştur.
C- BELEDİYELERCE TAKİP EDİLEN ALACAKLAR
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile belediyelerin anılan Kanun kapsamına giren alacakları sayılmış olup bu alacaklar aşağıda belirtilmiştir.
1- 213 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklar;
a) 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
b) 2010 yılına ilişkin olarak 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları,
kapsama girmektedir.
Belediyelerin 213 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklarının dönemleri bu Tebliğin (I/A-1-a) bölümünde açıklandığı şekilde tespit edilecektir.
Örneğin, Kasım/2010 dönemine ait ilan ve reklam vergisi kapsama girmekte, Aralık/2010 dönemine ait ilan ve reklam vergisi ise beyannamenin Ocak/2011 ayında verilmesi gerektiğinden kapsama girmemektedir. Aynı şekilde, Kasım/2010 dönemine ait haberleşme vergisi kapsama girmekte, Aralık/2010 dönemine ait haberleşme vergisi ise kapsama girmemektedir.
Belediyelerce 2010 yılına ilişkin olarak 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce tahakkuk ettirilen vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları Kanun kapsamında olduğundan, 2010 yılına ilişkin olarak 31/12/2010 tarihinden önce tahakkuk etmiş emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, yıllık olarak tahakkuk eden ve 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 16 ncı maddesine istinaden belediye meclislerince taksitle ödenmesi uygun görülen ilan ve reklam vergisi kapsama girmektedir.
2- 6183 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklar;
Belediyelerin (I/C-1) bölümünde açıklanan alacaklarının yanı sıra, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan asli ve fer’i amme alacakları da Kanun kapsamına alınmıştır.
Ancak, 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilmekle birlikte belediyelerce verilen idari para cezaları ile 2464 sayılı Kanunun mükerrer 97 nci maddesinin (b) fıkrası gereğince belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde faaliyet gösteren maden işletmelerince 3213 sayılı Maden Kanununun 14 üncü maddesinde yer alan paylara ilaveten belediyelere ödenmesi gereken paylar 6111 sayılı Kanun kapsamı dışında tutulmuştur.
3- Belediyelerin ücret alacakları;
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin (2) numaralı alt bendinde 2464 sayılı Kanunun 97 nci maddesine göre tahsili gereken ve vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan ücret alacakları ile bunlara bağlı fer’i alacaklar da Kanunun kapsamına alınmıştır.
Örneğin, belediyelere ait iş makinelerinin 2464 sayılı Kanunun 97 nci maddesinin verdiği yetkiye istinaden kiralanması sebebiyle ödenmesi gereken kira ücretinin vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce ise Kanun kapsamına girmekte bu tarihten sonra ise girmemektedir.
4- Belediyelerin su alacakları;
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin (3) numaralı alt bendi ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamındaki belediyelerin su abonelerinden olan ve vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan su kullanımından kaynaklanan alacakları ile bunlara bağlı fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacakları da Kanun kapsamındadır.
Örneğin, su kullanım dönemi 15 Kasım 2010 ila 15 Aralık 2010 olan su alacağının faturada yer alan son ödeme tarihi Aralık/2010 ayı içerisine rastladığı takdirde Kanun kapsamına girmekte, Ocak/2011 ayına rastladığı takdirde Kanun kapsamına girmemektedir.
5- Büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su alacakları;
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde ise 20/11/1981 tarihli ve 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamındaki büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin alacaklarına yönelik düzenleme yapılmış ve bu idarelerin vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan su ve atık su bedeli alacakları ile bu alacaklara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dahil) alacakları Kanun kapsamına alınmıştır.
D- KANUNUN İLGİLİ BÖLÜMLERİNDE GEÇEN DİĞER ALACAKLAR
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi ile anılan Kanunun kapsamının belirlendiği 1 inci maddesinde belirtilen alacakların dışında Kanunun ilgili bölümlerinde yer alan alacakların da Kanun kapsamında olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu hüküm çerçevesinde anılan Kanunun 17 nci maddesinde Kanun kapsamında yapılandırılarak ödenecek alacaklar, alacaklı idareler de belirtilmek suretiyle bu Tebliğe ekli tabloda (Ek:1) gösterilmiştir.
E- TANIMLAR
6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında “(2) Bu Kanunun Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Kısımlarında geçen;
a) Vergi tabiri, 213 sayılı Kanun kapsamına giren vergi, resim, harç ve fon payı ile eğitime katkı payını,
b) Gümrük vergileri tabiri, ilgili mevzuat uyarınca eşyanın ithali veya ihracında uygulanan ve Gümrük Müsteşarlığına bağlı gümrük idarelerince takip ve tahsil edilen gümrük vergisi, diğer vergiler, eş etkili vergiler ve mali yüklerin tümünü,
c) TEFE/ÜFE aylık değişim oranları tabiri, Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranlarını, 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranlarını,
ç) Beyanname tabiri, vergi tarhına esas olan beyanname ve bildirimleri,
ifade eder.” hükmü yer almaktadır.
Bu Tebliğde yer alan tabirler, Kanunda geçen tanımlarıyla kullanılmıştır.
II- KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinde “(1) Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen amme alacaklarından bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih dâhil);
a) Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin/gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilere/gümrük vergilerine bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ve aslı bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olanlar dâhil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
b) Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezaları ile iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının ve 4458 sayılı Kanun ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergileri asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş olan idari para cezalarının; % 50’si ve bu tutara gecikme zammı yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan % 50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
c) Vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan idari para cezalarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaya bağlı fer’ilerin tamamının,
ç) Ödenmemiş olan ve yukarıdaki bentlerin dışında kalan (28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında olup tahsil dairesine takip için intikal etmiş olan amme alacakları dâhil) asli amme alacaklarının ödenmemiş kısmının tamamı ile bu alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla uygulanan faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacaklarının tamamının,
d) 20/2/2008 tarihli ve 5736 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri gereğince ödenmesi gerektiği halde bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan tutarların bu madde kapsamında ödenmesi halinde 5736 sayılı Kanun gereğince hesaplanan binde iki oranındaki faiz alacaklarının tamamının,
tahsilinden vazgeçilir.
(2) İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanır.
(3) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2010 yılında tahakkuk eden ve bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan geçici vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zamları yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ödenmek suretiyle bu madde hükmünden yararlanılır. Bu takdirde, 2010 yılına ilişkin yıllık gelir/kurumlar vergisinin tahakkukunu müteakip ödenecek taksitlerde, vergi aslının ödenmesi şartı aranmaz.
(4) Bu Kanun kapsamında ödenecek olan motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiye bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ait olduğu taşıt için, bu Kanun hükümlerinin ihlal edilmemiş olması koşuluyla bu Kanunda belirtilen ödeme süresi sonuna kadar 18/2/1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 13 üncü maddesinin (d) fıkrası hükmü uygulanmaz.
(5) 2464 sayılı Kanunun 97 nci maddesine göre tahsili gereken ücretler ile su kullanımından kaynaklanan alacaklardan vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olanlar ile bunlara bağlı fer’iler (sözleşmelerde düzenlenen her türlü zamlar dâhil) hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi hükmü uygulanır.
(6) 2560 sayılı Kanun kapsamında büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dâhil) önce olduğu halde bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan; su ve atık su bedeli alacak asıllarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’iler (sözleşmelerde düzenlenen her türlü zamlar dâhil) hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi hükümlerine göre yapılacak hesaplamalar sonucu belirlenen tutarların aynı fıkra hükümleri çerçevesinde ödenmesi halinde bu alacaklara bağlı cezaların ve gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’ilerin (sözleşmelerde düzenlenen her türlü ceza ve zamlar dâhil) tahsilinden vazgeçilir.
(7) Bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları şarttır.
(8) 31/12/2010 tarihine kadar (bu tarih dâhil) dâhilde işleme rejimi kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ancak bu Kanunda öngörülen başvuru süresi sonuna kadar ihracat taahhüt hesabı müeyyideli kapatılan dâhilde işleme izin belgesi/dâhilde işleme izni kapsamına giren takibe konu kamu alacaklarına bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu madde ile Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmiş amme alacakları ile belediyelerin ve büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin kesinleşmiş bazı alacaklarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Madde kapsamına tür ve dönem açısından Kanun kapsamına alınmış olan ve bu Tebliğin (I/D) bölümünde belirtilen alacaklar hariç olmak üzere (I) numaralı bölümde yer verilen tüm alacaklar girmektedir.
A- BAŞVURU SÜRESİ VE ŞEKLİ
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinde, ilgili maddelerde yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla Kanundan yararlanmak için yapılacak başvuruların süreleri belirlenmiş ve 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar ilgili idareye başvuruda bulunulması şartı getirilmiştir.
Buna göre, Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine, belediyelere, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine bağlı tahsil dairelerine olan ve Kanunun 2 nci maddesi kapsamına giren alacakları bu madde kapsamında ödemek isteyen borçluların 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar borçlu bulundukları tahsil dairelerine yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.
Bu Tebliğ ekinde yer alan başvuru dilekçeleri (Ek:2/A, 2/B, 2/C), Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine ödenecek kesinleşmiş alacaklar için madde hükmünden yararlanmak isteyen borçlularca kullanılmak üzere düzenlenmiş olup alacaklı diğer idarelerce örneğe uygun başvuru dilekçelerinin hazırlanarak borçluların kullanımına sunulması icap etmektedir.
Borçluların birden fazla vergi dairesine olan borçları için Kanundan yararlanma talebinde bulunmaları halinde, her bir vergi dairesine ayrı ayrı başvurmaları gerekmektedir.
Borçlular, madde kapsamına giren toplam borçları için madde hükmünden yararlanabilecekleri gibi sadece talep ettikleri dönem ve türler açısından da Kanundan yararlanabileceklerdir. Ancak, motorlu taşıtlar vergisi mükelleflerinin, her bir taşıt itibarıyla hesaplanacak toplam borç tutarı için başvuruda bulunmaları zorunludur.
Diğer taraftan, 6183 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında vergi dairelerince Gümrük Müsteşarlığına bağlı tahsil daireleri adına niyabeten takip edilen alacaklar için vergi dairelerine başvurulması mümkün bulunmayıp, bu yöndeki taleplerin ilgili gümrük idaresine yapılması gerekmektedir.
Madde hükmünden yararlanılmasının şartlarından biri de dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması olduğundan, 6111 sayılı Kanun hükmünden yararlanmak üzere başvuran borçluların, tahsilat işlemlerinden dolayı açtıkları davalardan da vazgeçmeleri gerekmektedir.
B- ALACAK TUTARININ TESPİTİ
1- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla Kesinleşmiş ve Bu Tarihe Kadar (Bu Tarih Dahil) Vadesi Geldiği Halde Ödenmemiş Vergiler
Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olup Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi (bu tarih dahil) itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan vergiler girmektedir.
Madde kapsamında ödenecek alacak tutarının tespiti için vergi asıllarına;
– vade tarihinden, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,
– daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,
TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı bulunacaktır.
Yapılandırılan alacak tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde vergi aslına ilişkin gecikme zammı, gecikme faizi, vergi aslına bağlı vergi cezaları ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
a) TEFE/ÜFE tutarının hesaplanması;
TEFE/ÜFE tutarı, fer’i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemi kullanılarak hesaplanacaktır.
TEFE/ÜFE tutarının hesaplanmasında; 213 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri değiştirilmeyecek, sadece aylık gecikme zammı/gecikme faizi oranı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılacaktır.
Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği 31/12/2004 tarihine kadar toptan eşya fiyatları endeksi (TEFE) aylık değişim oranları, 1/1/2005 tarihinden itibaren üretici fiyatları endeksi (ÜFE) aylık değişim oranları esas alınacaktır.
Bu hesaplamalarda ilk aya ilişkin esas alınacak TEFE/ÜFE aylık değişim oranı, alacağın vadesinin rastladığı ay için açıklanmış olan oran olacaktır. Alacağın vade tarihlerinin ayın son günlerine rastladığı hallerde de TEFE/ÜFE aylık değişim oranı vade tarihinin rastladığı aydan başlamak suretiyle hesaplanacaktır.
6111 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin sekizinci fıkrası gereğince, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının hesaplanmasında Kanunun yayımlandığı Şubat/2011 ayı için esas alınması gereken oran bir önceki ay olan Ocak/2011 ayına ait TEFE/ÜFE aylık değişim oranı olacaktır.
Türkiye İstatistik Kurumunca Ocak/1980 ayından Kanunun yayımlandığı tarihten bir önceki aya ait ÜFE aylık değişim oranı dahil açıklanan TEFE/ÜFE aylık değişim oranları ekli tabloda (Ek:3) yer almaktadır. TEFE/ÜFE tutarlarının tespitinde kullanılacak olan TEFE/ÜFE aylık değişim oranlarının eksi (negatif) çıkması durumunda bu oranlar da hesaplamada eksi değer olarak dikkate alınacaktır. Hesaplamaya konu döneme ilişkin olarak TEFE/ÜFE aylık değişim oranlarının toplamı eksi değer olduğu takdirde alacak asılları üzerinden hesaplanan fer’iler yerine alınması gereken TEFE/ÜFE tutarı sıfır kabul edilecektir.
Örnek 1- 26/1/2010 vadeli bir verginin Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olması halinde bu vergiye % 23,1043 oranında hesaplanması gereken gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları toplamı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
TEFE/ÜFE Oranı Hesaplanacak Süre
|
SÜRE |
ESAS ALINACAK ORAN |
|
| 26/1/2010 – 26/2/2010 için | Ocak ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
0,58 |
| 27/2/2010 – 26/3/2010 için | Şubat ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,66 |
| 27/3/2010 – 26/4/2010 için | Mart ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,94 |
| 27/4/2010 – 26/5/2010 için | Nisan ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
2,35 |
| 27/5/2010 – 26/6/2010 için | Mayıs ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-1,15 |
| 27/6/2010 – 26/7/2010 için | Haziran ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,5 |
| 27/7/2010 – 26/8/2010 için | Temmuz ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,16 |
| 27/8/2010 – 26/9/2010 için | Ağustos ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,15 |
| 27/9/2010 – 26/10/2010 için | Eylül ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
0,51 |
| 27/10/2010 – 26/11/2010 için | Ekim ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,21 |
| 27/11/2010 – 26/12/2010 için | Kasım ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,31 |
| 27/12/2010 – 26/1/2011 için | Aralık ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,31 |
| 27/1/2011 – 24/2/2011 için | Ocak ayına ait TEFE/ÜFE oranı (29 gün)* |
2,2823 |
|
TOPLAM TEFE/ÜFE ORANI |
% 10,8723 |
|
* Ay kesrine isabet eden günler için TEFE/ÜFE tutarı hesaplanmasında, ilgili ay TEFE/ÜFE aylık değişim oranı 30’a bölünmek suretiyle bulunacak günlük oran kullanılacaktır. (TEFE/ÜFE aylık değişim oranı/100/30=) Bulunacak rakamın virgülden sonraki 6 hanesi hesaplamalarda kullanılacak olup, 7 nci ve devam eden hanelerde bir sayı bulunması halinde 6 ncı hane bir üst sayıya tamamlanacak ve bulanan rakam 100 sayısı ile çarpılmak suretiyle günlük TEFE/ÜFE oranı bulunacaktır. Bulunan günlük oran geçen gün sayısı ile çarpılarak ay kesrine isabet eden toplam TEFE/ÜFE oranı bulunacaktır.
Toplam TEFE/ÜFE aylık değişim oranı ile vergi aslı çarpılmak suretiyle gecikme zammı yerine ödenmesi gereken TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı bulunacaktır.
Örnek 2- 6/4/2010 vadeli bir verginin Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olması halinde bu vergiye % 18,6906 oranında hesaplanması gereken gecikme zammı yerine toplam TEFE/ÜFE oranı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
TEFE/ÜFE Oranı Hesaplanacak Süre
|
SÜRE |
ESAS ALINACAK ORAN |
|
| 6/4/2010 – 6/5/2010 için | Nisan ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
2,35 |
| 7/5/2010 – 6/6/2010 için | Mayıs ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-1,15 |
| 7/6/2010 – 6/7/2010 için | Haziran ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,5 |
| 7/7/2010 – 6/8/2010 için | Temmuz ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,16 |
| 7/8/2010 – 6/9/2010 için | Ağustos ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,15 |
| 7/9/2010 – 6/10/2010 için | Eylül ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
0,51 |
| 7/10/2010 – 6/11/2010 için | Ekim ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,21 |
| 7/11/2010 – 6/12/2010 için | Kasım ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
-0,31 |
| 7/12/2010 – 6/1/2011 için | Aralık ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
1,31 |
| 7/1/2011 – 6/2/2011 için | Ocak ayına ait TEFE/ÜFE oranı |
2,36 |
| 7/2/2011 -24/2/2011 için | Ocak ayına ait TEFE/ÜFE oranı (18 gün) |
1,4166 |
|
TOPLAM TEFE/ÜFE ORANI |
% 8,1866 |
|
Toplam TEFE/ÜFE aylık değişim oranı ile vergi aslı çarpılmak suretiyle gecikme zammı yerine ödenmesi gereken TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı bulunacaktır.
b) TEFE/ÜFE tutarının hesaplanmasında esas alınacak diğer hususlar;
Gecikme zammının günlük olarak hesaplanması gerektiği hallerde, bu sürelere uygulanması gereken TEFE/ÜFE aylık değişim oranı da Seri:A Sıra No:1 Tahsilat Genel Tebliğinde yapılan düzenlemeler çerçevesinde günlük olarak bulunacaktır.
6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde yer alan asgari gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine alınacak TEFE/ÜFE tutarı için de uygulanacaktır.
6183 sayılı Kanunun 52 nci maddesine göre gecikme zammı tatbik süresini durduran iflas ve aciz halleri söz konusu ise gecikme zammı uygulanmayan süreye TEFE/ÜFE aylık değişim oranı da uygulanmayacak, bu hallerin varlığı TEFE/ÜFE uygulanan süreyi de durduracaktır.
6183 sayılı Kanunun 53 üncü maddesi uyarınca, belediye sınırları dışındaki köylerde tahsildarlar tarafından tahsil edilen ve tahsildarın ilk uğradığı zaman ödeme yapılmadığı takdirde %10 oranında uygulanan gecikme zammı yerine, tahsildarın ilk uğradığı aydaki TEFE/ÜFE aylık değişim oranı uygulanacaktır.
TEFE/ÜFE tutarı, bu bölümde belirtilen gecikme faizi veya gecikme zammı dışında Kanunun ilgili maddeleri gereğince diğer fer’i alacaklar yerine de hesaplanabilmektedir. Bu durumda da ilgili fer’i alacağın hesaplama yöntemi kullanılarak 6111 sayılı Kanuna göre ödenecek TEFE/ÜFE tutarı bulunacaktır.
Örnek 3- 26/1/2008 vadeli 2.500,-TL gelir (stp) vergisi süresinde ödenmemiştir. Bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar 2.050,11 TL gecikme zammı hesaplanmıştır. Kanunun yayımı tarihi itibarıyla toplam borç tutarı 4.550,11 TL dir.
Bu Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, vergi aslına uygulanan gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Buna göre, gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranı ve TEFE/ÜFE tutarı aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Gecikme Zammı Hesaplanan Süre |
Alacak Aslı Tutarı |
Toplam Gecikme Zammı Oranı |
Gecikme Zammı Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
26/1/2008-24/02/2011 |
2.500,00 |
% 82,0043 |
2.050,11 |
% 24,7623 |
619,06 |
Buna göre, ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı aşağıdaki gibi olacaktır.
| Ödenecek Tutar |
|
 |
| Gelir (stp) Vergisi |
: |
2.500,00 TL |
| TEFE/ ÜFE Tutarı (Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı Yerine) |
: |
619,06 TL |
| TOPLAM |
: |
3.119,06 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | |
|
| Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
2.050,11 TL |
| TOPLAM |
: |
2.050,11 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 3.119,06 TL tutarın Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, toplam 2.050,11 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
Örnek 4- 2006 vergilendirme dönemine ilişkin 25/3/2007 tarihine kadar elektronik ortamda verilmesi gereken yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmemiştir. Yapılan inceleme sonucunda, 2006 dönemi için 20.000,-TL gelir vergisi tarh edilmesi ve vergi ziyaı cezası ile özel usulsüzlük cezası kesilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Vergi/ceza ihbarnamesi 8/4/2008 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir. İnceleme sonucu yapılan bu tarhiyat 8/5/2008 tarihinde itirazsız tahakkuk etmiş ve Kanunun yayımlandığı tarihe kadar herhangi bir ödemede bulunulmamıştır. Bu tarhiyata göre tahakkuk eden vergi, vergi ziyaı cezası, özel usulsüzlük cezası, gecikme faizi ve gecikme zamları şu şekildedir.
| Gelir Vergisi |
: |
20.000,00 TL |
| Vergi Ziyaı Cezası |
|
20.000,00 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası |
: |
1.390,00 TL |
| Gecikme Faizi |
: |
5.500,00 TL |
| Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.279,44 TL |
| Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.279,44 TL |
| TOPLAM |
|
75.448,88 TL |
Bu Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarları şu şekilde olacaktır.
Vergi aslına uygulanan gecikme faizi ve gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Buna göre, örnek olayda gecikme faizinin hesaplandığı süre, gecikme faizi tutarı, bu sürelere ilişkin toplam TEFE/ÜFE oranları ve TEFE/ÜFE tutarları aşağıda gösterilmiştir.
|
|
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre |
Alacak Aslı Tutarı |
Toplam Gecikme Faizi Oranı |
Gecikme Faizi Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
I. Taksit |
31/3/2007-8/5/2008 |
10.000 |
% 32,50 |
3.250 |
%11,04 |
1.104 |
|
II. Taksit |
31/7/2007-8/5/2008 |
10.000 |
% 22,50 |
2.250
|
% 8,99 |
899 |
|
TOPLAM |
|
20.000 |
|
5.500 |
|
2.003 |
Gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranları ve TEFE/ÜFE tutarı aşağıdaki şekildedir.
|
Gecikme Zammı Hesaplanan Süre |
Alacak Aslı Tutarı |
Toplam Gecikme Zammı Oranı |
Gecikme Zammı Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
| 8/6/2008-24/2/2011 |
20.000 (Gelir V.) |
%71,3972 |
14.279,44 |
%13,3292 |
2.665,84 |
| 8/6/2008-24/2/2011 |
20.000 (Vergi Ziyaı Cezası) |
%71,3972 |
14.279,44 |
—- |
—- |
| Ödenecek Tutar | ||
| Gelir Vergisi | : |
20.000,00 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası (1.390,00 x % 50=) | : |
695,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) | : |
2.003,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı Yerine) | : |
2.665,84 TL |
| TOPLAM | : |
25.363,84 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar |
|
|
| Vergi Ziyaı Cezası |
: |
20.000,00 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası |
: |
695,00 TL |
| Gecikme Faizi |
: |
5.500,00 TL |
| Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.279,44 TL |
| Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.279,44 TL |
| TOPLAM |
: |
54.753,88 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 25.363,84 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 54.753,88 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
2- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihinde Kesinleştiği Halde Henüz Ödeme Süresi Geçmemiş Vergiler
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla (bu tarih dahil) kesinleştiği halde ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan alacaklar için de Kanun hükmünden yararlanılabileceği belirtilmiştir.
Bu hükme göre, muhtelif şekillerde kesinleşen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla henüz ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar hakkında, aşağıda açıklanan hususlar ve bu Tebliğin önceki bölümlerinde yer alan açıklamalar dikkate alınarak işlem tesis edilecektir.
a) 213 sayılı Kanunun uzlaşma hükümlerine göre kesinleşen alacaklar;
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihinden önce 213 sayılı Kanunun gerek uzlaşma gerekse tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerinden yararlanılarak uzlaşma sağlanmış ancak henüz ödeme süresi geçmemiş borcu olan mükellefler, uzlaşma sonucu tahakkuk eden vergi ve ceza tutarları ile hesaplanan gecikme faizleri dikkate alınarak Kanun hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Örnek 5- 24/5/2010 tarihinde verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamesi süresinde verilmemiştir. Mükellefin defter ve belgeleri üzerinde yapılan inceleme sonucu adına 50.000,-TL katma değer vergisi tarh edilmiş, ayrıca verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilmiştir. Buna ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi 25/11/2010 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiştir.
Mükellef, 10/12/2010 tarihinde uzlaşma talebinde bulunmuş, 9/2/2011 tarihi uzlaşma günü olarak verilmiş ve aynı gün varılan uzlaşma sonucuna göre, vergi dairesince aşağıda yazılı tutarlar tahakkuk ettirilmiştir.
Katma Değer Vergisi : 40.000,00 TL
Vergi Ziyaı Cezası : 5.000,00 TL
Gecikme Faizi : 5.580,00 TL
TOPLAM : 50.580,00 TL
Mükellefin Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunması halinde, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla uzlaşma sonucu tahakkuk eden alacakların henüz ödeme süresi geçmemiş olduğundan, Kanunun 2 nci maddesi hükmüne göre ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı şu şekilde olacaktır.
|
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre |
Alacak Aslı Tutarı |
Toplam Gecikme Faizi Oranı |
Gecikme Faizi Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
26/5/2010-9/2/2011 |
40.000,00 |
% 13,95 |
5.580,00 |
% 2,06 |
824,00 |
| Ödenecek Tutar |
|
|
| Katma Değer Vergisi |
: |
40.000,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) |
: |
824,00 TL |
| TOPLAM |
: |
40.824,00 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar |
|
|
| Vergi Ziyaı Cezası |
: |
5.000,00 TL |
| Gecikme Faizi |
: |
5.580,00 TL |
| TOPLAM |
: |
10.580,00 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 40.824,-TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 10.580,-TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
b) 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesinden yararlanılarak ödenecek alacaklar;
213 sayılı Kanun uyarınca kesilmiş olan vergi cezaları için anılan Kanunun 376 ncı maddesi hükmü uyarınca indirim talebinde bulunulan ancak, 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla dava açma süresi geçmiş, henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan alacaklar için indirimli ceza tutarları dikkate alınarak 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir.
Bu safhada bulunan alacaklar için, 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesine göre indirimli olarak tahakkuk ettirilen cezanın vergi aslına bağlı olmayan bir ceza ya da iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezası olması durumunda ödenecek ceza tutarının 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükmüne göre indirilmiş tutar üzerinden hesaplanmasına dikkat edilecektir.
Örnek 6- 2010 yılına ilişkin belge basım görevi ile ilgili bildirim ödevini yerine getirmeyen matbaa işletmecisine 570,-TL’lik özel usulsüzlük cezası kesilmiş ve vergi/ceza ihbarnamesi 17/1/2011 tarihinde tebliğ edilmiştir. Mükellef söz konusu vergi cezası için 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi hükmünden yararlanmak üzere dava açma süresinin son günü olan 16/2/2011 tarihinde vergi dairesine müracaat etmiştir.
Vergi dairesince mükellefin talebi üzerine cezanın 1/3’ü indirilerek, kalan 380,-TL özel usulsüzlük cezası tahakkuk ettirilmiş ve mükellefe cezayı 16/3/2011 tarihine kadar ödemesi gerektiği bildirilmiştir.
Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş olan bu alacağa ilişkin Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, 213 sayılı Kanunun 376 ncı maddesi çerçevesinde hesaplanan 380,-TL özel usulsüzlük cezası 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre % 50 oranında indirilerek tahsil edilecektir. Söz konusu cezanın % 50’sine isabet eden (380 x % 50=)190,-TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemesi halinde, özel usulsüzlük cezasından kalan 190,-TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
c) 213 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde yer alan pişmanlık hükümlerine göre beyan edilen matrahlar üzerinden tahakkuk eden alacaklar;
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve henüz 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar için Kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir. Bu takdirde, pişmanlık zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Ancak, 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre ödeme yapılmamış olması halinde pişmanlık hükümlerinin ihlal edilmiş sayılacağı tabiidir.
213 sayılı Kanunun pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla 371 inci maddede öngörülen 15 günlük ödeme süresinde ödenmemiş olan vergiler için pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş olacak ve 6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası ve 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla vergi asılları ve bunlara hesaplanan gecikme faizi/gecikme zammı Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılacaktır.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için Kanunun 3 üncü maddesinde açıklanan hükümlere göre işlem yapılacaktır.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen veya kesilecek olan ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları hakkında Kanunun 4 üncü maddesi hükümleri uygulanacaktır.
Örnek 7- Temmuz/2010 vergilendirme dönemine ilişkin olarak 10.000,-TL ödenecek katma değer vergisini içeren ve elektronik ortamda verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamesi 15 Şubat 2011 tarihinde pişmanlıkla verilmiş ve düzenlenen tahakkuk fişinde alacağın vadesi 2/3/2011 tarihi olarak gösterilmiştir.
Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi henüz geçmemiş olan bu alacağa ilişkin Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, Kanunun 2 nci maddesi hükmüne göre ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı şu şekilde olacaktır.
|
Pişmanlık Zammı Hesaplanan Süre* |
Alacak Aslı Tutarı |
Pişmanlık Zammı Oranı |
Pişmanlık Zammı Tutarı |
TEFE/ÜFE Hesaplanacak Süre |
Toplam TEFE/ ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
26/8/2010- 24/2/2011 |
10.000,00 |
% 9,50 |
950,00 |
26/8/2010- 24/2/2011 |
% 6,23 |
623,00 |
* Pişmanlık zammının hesabında Kanunun yayımı tarihi esas alınmıştır.
| Ödenecek Tutar |
|
|
| Katma Değer Vergisi |
: |
10.000,00 TL |
| Damga Vergisi |
: |
19,90 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Pişmanlık Zammı Yerine) |
: |
623,00 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası (1.000,00 x % 50=) |
: |
500,00 TL |
| TOPLAM |
: |
11.142,90 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar |
|
|
| Pişmanlık Zammı (KDV için) |
: |
950,00 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası |
: |
500,00 TL |
| TOPLAM |
: |
1.450,00 TL |
Yukarıda belirtilen 11.142,90 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, 1.450,00 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
d) 213 sayılı Kanun uyarınca ikmalen, re’sen ya da idarece yapılan tarhiyata ilişkin olarak dava açılmaksızın kesinleşen alacaklar;
İkmalen, re’sen ya da idarece tarh edilmiş olan ve Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla dava açma süresi geçmiş ancak henüz ödeme süresi geçmemiş bulunan alacaklar için tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamelerinde belirlenen tutar ve hesaplanan gecikme faizi dikkate alınarak Kanunun 2 nci maddesi hükmünden yararlanılabilecektir.
3- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi (Bu Tarih Dahil) İtibarıyla Asılları Kısmen ya da Tamamen Ödenmiş Olan Vergiler
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi (bu tarih dahil) itibarıyla asılları kısmen ya da tamamen ödenmiş olan alacaklar da Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükmüne göre yapılandırılacaktır.
Buna göre, Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla, asılları kısmen ya da tamamen ödenmiş olan vergilerle ilgili olarak aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.
a) Asılları kısmen ödenmiş olan vergiler;
Asılları kısmen ödenmiş olan vergilerin ödenmemiş kısmına,
– vade tarihinden Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak gecikme zammı yerine,
– daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, gecikme faizinin hesaplandığı süre dikkate alınarak gecikme faizi yerine,
TEFE/ÜFE aylık değişim oranı esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu tutar, ödenmemiş vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne göre yapılandırılan alacak tutarı bulunacaktır.
Yapılandırılan alacak tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde vergi aslına uygulanan gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi aslına bağlı cezalar ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Asılları kısmen ödenmiş vergilerin, ödenmiş kısmına isabet eden gecikme zammı ve gecikme faizinin ödenmemiş olması halinde ise aşağıdaki (b) bölümünde yer alan açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
b) Asılları tamamen ödenmiş vergilere ilişkin gecikme faizi ve gecikme zammı;
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla asılları tamamen ödenmiş vergiler üzerinden hesaplanmış gecikme zammı ve gecikme faizleri;
– verginin vade tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan gecikme zammı yerine,
– vergiye gecikme faizinin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,
TEFE/ÜFE aylık değişim oranı esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanarak yapılandırılacaktır.
TEFE/ÜFE aylık değişim oranı esas alınarak yapılandırılan tutarın, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde vergi aslına uygulanan gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi aslına bağlı cezalar ile bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Diğer taraftan, Kanunun yayımlandığı tarihten önce vergi aslının, vergi aslına uygulanan gecikme zammının, gecikme faizinin ve vergi cezalarının ödenmiş olması, başka bir ifadeyle, ödenmemiş kısmın sadece vergi cezasına uygulanan gecikme zammından ibaret olması halinde, herhangi bir şart aranmaksızın vergi cezalarına uygulanan gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
c) Asılları tamamen ödenmiş vergilere ilişkin gecikme faizi ve gecikme zamlarından, Kanunun yayımlandığı tarihten önce kısmen tahsil edilenler;
Asılları tamamen ödenmiş vergilere ilişkin gecikme faizi ve gecikme zamlarından, Kanunun yayımlandığı tarihten önce kısmen tahsilat yapılmışsa,
– vergi aslının vade tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan gecikme zammı yerine,
– gecikme faizinin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,
TEFE/ÜFE aylık değişim oranı esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Ödenmiş gecikme zammı/gecikme faizi tutarının, hesaplanan TEFE/ÜFE tutarından fazla olması halinde herhangi bir tahsilat yapılmayacak, kalan gecikme zammı/gecikme faizinin tahsilinden vazgeçilecektir. Bununla birlikte, tahsil edilmiş gecikme zammı ve gecikme faizinden red ve iade yapılmayacaktır.
Ödenmiş gecikme zammı/gecikme faizi tutarının, hesaplanan TEFE/ÜFE tutarından az olması halinde ise ödenecek tutar TEFE/ÜFE tutarından ödenmiş olan gecikme zammı/gecikme faizi çıkartılmak suretiyle tespit edilecektir. Bu şekilde belirlenen TEFE/ÜFE tutarının Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, kalan gecikme zammı/gecikme faizinin tahsilinden vazgeçilecektir.
Örnek 8- Ocak, Şubat, Mart/2009 geçici vergilendirme dönemine ilişkin 7.400,-TL kurum geçici vergi tahakkuk etmiştir. Ancak mükellef 17/5/2009 vadeli kurum geçici vergi borcunu ödememiştir. Söz konusu vergi borcu mükellefin kurumlar vergisi beyannamesini, beyanname verme süresi içerisinde vermesi nedeniyle, 1/4/2010 tarihinde terkin edilmiş ve 1.800,05 TL gecikme zammı hesaplanmıştır.
Mükellefin gecikme zammı borcuna karşılık vergi dairesince 10/8/2010 tarihinde 350,-TL cebren tahsilat yapılmıştır.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanundan yararlanmak için başvuruda bulunması halinde kurum geçici vergisinin vade tarihinden terkin edildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan gecikme zammı tutarı yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu durumda uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranı % 6,6742’dir.
Toplam TEFE/ÜFE tutarı ise (7.400 x % 6,6742 =) 493,89 TL olacaktır.
Mükellefin gecikme zammına karşılık hiç ödeme yapmamış olması halinde, Kanun hükmünden yararlanmak için ödemesi gereken tutar 493,89 TL’dir.
Ancak, mükelleften Kanunun yayımlandığı tarihten önce gecikme zammına karşılık 350,-TL tahsilat yapıldığından; 6111 sayılı Kanuna göre ödemesi gereken TEFE/ÜFE tutarından, daha önce ödenen gecikme zammı tutarı çıkarılarak tahsili gereken TEFE/ÜFE tutarı bulunacaktır.
Buna göre, ödenecek TEFE/ÜFE tutarı; (493,89 – 350=) 143,89 TL’dir.
Mükellefin bu tutarı Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemesi halinde gecikme zammından kalan (1.800,05-350,00=) 1.450,05 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
4- Sadece Vergi Aslına Bağlı Vergi Cezası ve Buna İlişkin Gecikme Zammından İbaret Borçlar
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla ödenmemiş borcun sadece vergi aslına bağlı kesilen cezalardan (vergi ziyaı cezaları, kaçakçılık, ağır kusur ve kusur cezaları) ve bunlara ilişkin gecikme zamlarından ibaret olması halinde, bu cezaların ve bunlara ilişkin gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Bu hükmün uygulanmasında, vergi aslına bağlı kesilen cezaların ait olduğu vergi türü ve dönemleri ayrı ayrı dikkate alınacaktır.
5- Bir Vergi Aslına Bağlı Olmaksızın Kesilmiş Olan Vergi Cezaları
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olup Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan vergi cezalarının (usulsüzlük cezaları) % 50’sinin, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan % 50’sinin tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce bu cezalara karşılık kısmi ödeme yapılmış olması halinde ödenmemiş kısım için bu Kanundan yararlanılacaktır.
Örnek 9- Mükellefe, yaptığı satışa ilişkin fatura vermemesinden dolayı 160,-TL özel usulsüzlük cezası kesilmiş ve vergi/ceza ihbarnamesi 3/5/2010 tarihinde tebliğ edilmiştir. Kesilen ceza itirazsız kesinleşmiştir.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanundan yararlanmak için başvuruda bulunması halinde 160,-TL özel usulsüzlük cezasının % 50’sine isabet eden (160 x %50=) 80,-TL ödemesi gerekecektir. Söz konusu tutarın Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemesi halinde kalan 80,-TL özel usulsüzlük cezasının tahsilinden vazgeçilecektir.
6- İştirak, Teşvik ve Yardım Fiilleri Nedeniyle Kesilen Vergi Ziyaı Cezaları
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilmiş olan vergi cezalarının % 50’si ve bu tutara gecikme zammı yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan % 50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce bu cezalardan kısmen tahsilat yapılmış ise kalan tutar üzerinden Kanundan yararlanılabilecektir.
7- İhtirazi Kayıtla Beyan Edilen Vergiler
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında “(2) İhtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine tahakkuk etmiş olan vergiler hakkında bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanır.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm uyarınca, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ihtirazi kayıtla beyan edilmiş ancak ödenmemiş vergiler dava konusu yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılacaktır. Bu takdirde, ihtilafa ilişkin yargı mercilerince verilmiş kararlar dikkate alınmadan mükelleflerin beyanı üzerine tahakkuk eden tutar esas alınarak Kanun hükmünden yararlanılacaktır.
8- 2010 Yılına İlişkin Olarak Tahakkuk Eden Geçici Vergilere İlişkin Gecikme Zammı Alacakları
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2010 yılında tahakkuk eden ve Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan geçici vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zamları yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının ödenmesi suretiyle Kanunun 2 nci maddesinden yararlanılacağı hüküm altına alınmıştır. Ancak, 2010 yılına ilişkin yıllık gelir/kurumlar vergisinin tahakkukunu müteakip ödenecek taksitlerde, vergi aslının ödenmesine ilişkin şart aranılmayacaktır.
6111 sayılı Kanun 25/2/2011 tarihinde yayımlandığından bu tarih itibarıyla 2010 yılına ilişkin geçici vergi mahsup dönemi henüz gelmemiştir. Geçici vergi mahsup döneminden önce Kanun hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin bu borçlarının yapılandırılmasında geçici vergi tutarları ödenecek taksitler içerisinde yer alacaktır. Ancak, mahsup dönemi geçtikten ve/veya yıllık gelir/kurumlar vergisi tahakkuk ettikten sonra, ödenecek taksitler içerisinde yer alan geçici vergi asıllarının terkin edilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, mahsup dönemi geçtikten ve/veya yıllık gelir/kurumlar vergisi tahakkuk ettikten sonra başvuran mükelleflerin geçici vergiden kaynaklı borçlarının yapılandırılmasında geçici vergi aslına ödenecek taksit tutarlarında yer verilmeyecektir.
Bir başka anlatımla, bu kapsamdaki geçici vergilerin yıllık gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilebilmesi için mahsup tarihi itibarıyla ödenmiş olması gerekmekte, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesinden sonra ise ödenmemiş geçici vergiler terkin edileceğinden, bu vergilerin 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
9- Motorlu Taşıtlar Vergisine İlişkin Yapılacak İşlemler
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca Kanun kapsamında ödenecek olan motorlu taşıtlar vergisi ve bu vergiye bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ait olduğu taşıt için, Kanun hükümlerinin ihlal edilmemiş olması koşuluyla 197 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin (d) fıkrası hükmü uygulanmadan, taksit ödeme süresi sonuna kadar taşıtlarının fenni muayenelerini yaptırmalarına ve uçuşa elverişli belgelerini almalarına imkan verilecektir.
Ancak, taşıtın satış ve devri halinde taksitlendirilen borcun tamamının ödenmesi şartının aranılacağı tabiidir.
10- 5736 sayılı Kanuna Göre Uzlaşılmış Alacaklar
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile 20/2/2008 tarihli ve 5736 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanunun 1 inci ve 2 nci maddeleri gereğince ödenmesi gerektiği halde Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan tutarların Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılabileceği hüküm altına alınmıştır.
5736 sayılı Kanun kapsamında taksitlendirilen alacaklardan 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihte ödeme süresi geçmiş olanlar Kanunun 2 nci maddesine göre yapılandırılacak ve ödenecek tutarın tespitinde, alacak asıllarına 5736 sayılı Kanunun 1 nci maddesinin altıncı fıkrası gereğince ödemede gecikilen her ay ve kesri için aylık olarak uygulanması gereken;
– % 5 zammın yerine ilgili aylara ait TEFE/ÜFE aylık değişim oranları,
– 5736 sayılı Kanunda öngörülen ve taksitlere % 5 zammın uygulandığı süreden sonra gecikilen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanması gereken gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları,
esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
6111 sayılı Kanuna göre; 5736 sayılı Kanunun 1 ve 2 nci maddeleri uyarınca ödenecek taksitlere ilk taksit ödeme süresinin başlangıç tarihinden itibaren her ay ve kesri için ayrı ayrı binde iki oranında hesaplanan faiz için herhangi bir TEFE/ÜFE tutarı hesaplanmayacaktır. Binde iki oranında hesaplanan tutar, 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereğince, Kanun kapsamında yapılandırılan borcun Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla terkin edilecektir.
Diğer taraftan, 5736 sayılı Kanunun 1 inci maddesi kapsamında uzlaşılarak tahakkuk ettirilen ve taksitler halinde vadelendirilen alacak tutarı içerisinde yer alan vergi aslı ve gecikme faizi Kanun kapsamında yapılandırılacak ve varsa vergi cezaları hakkında da 6111 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır.
11- Kanunun 2 nci Maddesi Kapsamındaki İdari Para Cezaları
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde; 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla (bu tarih dahil) vadesi geldiği halde ödenmemiş olan ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan idari para cezalarının yapılandırma usulü belirlenmiştir.
Buna göre, Kanun kapsamında ödenmesi uygun görülen askerlik, seçim, trafik, karayolu taşıma, otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş ve nüfus idari para cezalarından 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla vadesi geldiği halde ödenmemiş olan veya ödeme süresi geçmemiş bulunanların asıllarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaya bağlı fer’ilerin tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Madde kapsamında yapılandırılması mümkün olan idari para cezalarından;
– 2918 sayılı Kanuna göre verilen ve süresinde ödenmeyen idari para cezalarına, vade tarihinden ödendiği tarihe kadar;
– 4925 sayılı Kanuna göre verilen ve süresinde ödenmemiş olan idari para cezalarından, anılan Kanunda değişiklik yapan 5728 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 8/2/2008 tarihinden önce (bu tarih hariç) verilmiş olanlara vade tarihinden 8/2/2008 tarihine kadar (bu tarih hariç),
geçen her ay ve kesri için aylık % 5 oranında faiz hesaplanması ve hesaplanan faiz tutarının da cezanın iki katını geçmemesi gerekmektedir.
6111 sayılı Kanun kapsamında trafik ve karayolu taşıma idari para cezalarının yapılandırılmasında aylık % 5 oranında hesaplanacak faiz yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır. Ancak, hesaplanan TEFE/ÜFE tutarı da ilgili Kanun gereğince idari para cezasının iki katını geçemeyecektir.
2918 sayılı Kanunun 31/7/2004 tarihinde yürürlüğe giren 5228 sayılı Kanunla değişmeden önceki 115 inci maddesi hükmüne göre, ilgilisine tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde ödenmeyen trafik idari para cezaları iki katına çıkarak ödeme süresi on gün daha uzamakta ve bu süre içinde de ödenmeyen trafik idari para cezaları üç katına çıkmaktaydı. 5228 sayılı Kanunun yürürlüğünden önce verildiği halde 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar ödenmemiş olan trafik idari para cezalarının yapılandırılmasında herhangi bir fer’i alacak bulunmadığından, bu alacak üzerinden TEFE/ÜFE tutarı hesaplanmayacak ve yapılandırmaya üç katına çıkmış tutar esas alınacaktır. Aynı şekilde 4925 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişmeden önceki 29 uncu maddesi hükmüne göre üç katına çıkmış karayolu taşıma idari para cezaları da üç katına çıkan tutar üzerinden yapılandırılacaktır.
Madde kapsamına 31/12/2010 tarihi itibarıyla verilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla kesinleştiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş olan idari para cezaları girmekte olup, söz konusu idari para cezalarına ilişkin tutanakların ilgili vergi dairelerine intikal etmemiş olması halinde, borçlular vergi dairelerine idari yaptırım karar tutanaklarını ibraz ederek başvuruda bulunabilecek ve bu başvurular üzerine söz konusu idari para cezaları madde kapsamında yapılandırılacaktır.
Örnek 10- 10/2/2009 vadeli, 537,-TL tutarlı trafik idari para cezasının, Kanundan yararlanılmak suretiyle ödenmesi durumunda ödenmesi gereken alacak tutarı ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı şu şekilde olacaktır.
|
Faiz Hesaplanan Süre |
İdari Para Cezası Tutarı |
Faiz Oranı |
Faiz Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
10/2/2009- 24/2/2011 |
537 |
% 125 |
671,25 |
% 18,87 |
101,33 |
| Ödenecek Tutar | ||
| İdari Para Cezası | : | 537,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (% 125 Faiz Yerine) | : | 101,33 TL |
| TOPLAM | : | 638,33 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacak | ||
| % 125 Faiz | : | 671,25 TL |
| TOPLAM | : | 671,25 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 638,33 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 671,25 TL tutarındaki faizin tahsilinden vazgeçilecektir.
12- 6183 sayılı Kanun Kapsamında Takip Edilen Diğer Alacaklar
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde, vergiler ile bu Tebliğin (I/A-1-c) bölümde belirtilen idari para cezaları dışında kalan diğer amme alacaklarının yapılandırılmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
Madde hükmüne göre, vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla ödenmemiş olan asli alacakların ödenmemiş kısmının tamamı ile bu alacaklara bağlı faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi adlarla uygulanan fer’i amme alacakları yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla bu alacaklara uygulanan faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmemiş olan alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde ise fer’i alacak yerine TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla madde hükmünden yararlanılacak ve faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Söz konusu bent kapsamına giren alacak asıllarının Kanunun yayımlandığı tarihten önce kısmen veya tamamen ödenmiş olması halinde yapılandırılacak tutar bu Tebliğin (II/B-3) bölümüne göre tespit edilecektir.
TEFE/ÜFE tutarı, bu bölümde belirtilen faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacaklar yerine hesaplanacağından, ilgili fer’i alacağın hesaplama yöntemi kullanılarak 6111 sayılı Kanuna göre ödenecek TEFE/ÜFE tutarı bulunacaktır.
Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamında;
– Ecrimisiller,
– Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) alacakları,
– Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) alacakları,
– Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından verilen ve süresinde ödenmemesi nedeniyle vergi dairelerine takip için intikal ettirilen öğrenim ve katkı kredisi alacakları,
– Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından tespit edilen ve vergi dairelerine tahsil edilmek üzere intikal ettirilen sulama tesisleri işletme ve bakım ücreti, sulama tesisleri yatırım bedeli gibi alacaklar,
– Doğrudan gelir desteği ödemelerinden geri alınması gereken alacaklar,
– 30/6/1934 tarihli ve 2548 sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkümlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanuna göre doğan yiyecek bedelleri,
gibi alacaklar yer almaktadır.
Ayrıca, 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında olup vergi dairelerine takip için intikal etmiş olan amme alacakları da 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılacaktır.
Öte yandan, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi ile 6183 sayılı Kanuna göre tahsili öngörülen ve vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tahsil edilmemiş olan ecrimisiller Kanunun 2 nci maddesi kapsamında yapılandırılabilecektir.
Bununla birlikte, 23/7/2010 tarihli ve 6009 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 25 inci maddesi ile 2886 sayılı Kanuna eklenen geçici 3 üncü madde uyarınca işlem yapılması gereken ecrimisiller hakkında, anılan Kanun hükümlerinin tatbikinden sonra kalan alacaklar için 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükmü uygulanacaktır.
6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve bu bölümde açıklanan diğer alacaklar için de 6111 sayılı Kanunda öngörülen süre ve şekilde ilgili vergi dairesine başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Madde kapsamına giren bu alacaklara ilgili kanunları gereği hesaplanan fer’i alacakların hesaplandığı süre ve hesaplama yöntemi dikkate alınarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Örneğin, 18/12/1953 tarihli ve 6200 sayılı Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun kapsamında doğan alacaklara vadesinde ödenmediği takdirde sadece % 10 oranında bir zam hesaplanmakta ve başkaca bir fer’i alacak tatbik edilmemektedir. Bu durumda 6200 sayılı Kanundan kaynaklanan alacaklara % 10 oranındaki zam yerine hesaplanması gereken TEFE/ÜFE tutarı, alacağın vadesinin rastladığı ayın TEFE/ÜFE aylık değişim oranı esas alınarak hesaplanacaktır.
6183 sayılı Kanunun 58 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca hesaplanan % 10 oranındaki zam, 68 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile 79 uncu maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca hesaplanan % 10 oranındaki tazminatlar asli alacak olarak dikkate alınmak suretiyle madde kapsamında yapılandırılacaktır.
Bu bölümde yer verilen alacaklara yönelik olarak Kanundan yararlanılmak istenildiği takdirde dava açılmaması, dava açılmış olması halinde davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması şarttır.
Söz konusu alacakların dava konusu yapılmış olması ve bu davalarda yargı mercilerince alacağın tutarını etkileyen bir karar verilmiş olması halinde de madde hükmünden ilk aşamada istenilen tutar üzerinden yararlanılacaktır.
Örnek 11- İhracatın finansmanı için 2/1/2004 tarihinde kredi kullanan mükelleften teşvik mevzuatı gereğince kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi yapılmamıştır.
İhracat taahhüdünü süresi içinde kapatan mükellefin taahhüt kapatılmasında kullanılan gümrük beyannamelerinin gerçeğe uygun olmadığının anlaşılması üzerine ilgili banka tarafından 4.500,-TL kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi takip ve tahsil edilmek üzere mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine 14/9/2006 tarihinde bildirilmiştir. Vergi dairesince yapılan tebliğ üzerine vadesi 20/10/2006 tarihi olan kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi ile kredi kullanım tarihinden vade tarihine kadar hesaplanan cezai faiz için Kanunun yayımlandığı tarihe kadar herhangi bir ödemede bulunulmamıştır.
Mükellefin, Kanundan yararlanmak üzere bağlı olduğu vergi dairesine başvurması halinde, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi aslına;
– Kredi kullanım tarihinden (2/1/2004) vade tarihine kadar geçen süre için hesaplanan cezai faiz yerine,
– Vade tarihinden Kanunun yayımlandığı tarihe (25/2/2011) kadar geçen süre için hesaplanan gecikme zammı yerine,
TEFE/ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Buna göre, kaynak kullanımını destekleme fonu kesintisi ve cezai faiz için uygulanacak TEFE/ÜFE aylık değişim oranları toplamı ve TEFE/ÜFE tutarları aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Cezai Faizin Hesaplandığı Süre |
KKDF Tutarı |
Cezai Faiz* |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
2/1/2004-19/10/2006 |
4.500 |
6.140,47 |
% 27,01 |
1.215,45 |
| Örnek olayın meydana geldiği dönemde yıllık cezai faiz oranı; 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesinde yer alan kanuni faiz oranlarının 2 katıdır. Hesaplamalarda, kredi kullanım tarihinden alacağın vade tarihine kadar yürürlükte olan kanuni faiz oranlarının 2 katı esas alınarak geçen gün sayıları üzerinden basit faiz hesaplama metodu kullanılmaktadır.
– 2/1/2004 tarihinden 30/6/2004 tarihine kadar (4500 x 181 x 43 x 2)/36500=) 1.919,10 TL – 1/7/2004 tarihinden 30/4/2005 tarihine kadar (4500 x 304 x 38 x 2)/36500=) 2.848,44 TL – 1/5/2005 tarihinden 31/12/2005 tarihine kadar (4500 x 245 x 12 x 2)/36500=) 724,93 TL – 1/1/2006 tarihinden 19/10/2006 tarihine kadar (4500 x 292 x 9 x 2)/36500=) 648,00 TL * 1.919,10 + 2.848,44 + 724,93 + 648,00 = 6.140,47 TL |
||||
|
Gecikme Zammının Hesaplandığı Süre |
KKDF Tutarı |
Toplam Gecikme Zammı Oranı |
Gecikme Zammı Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
21/10/2006-24/02/2011 |
4.500 |
% 119,7368 |
5.388,16 |
% 30,9848 |
1.394,32 |
Ödenecek tutar ile tahsilinden vazgeçilen alacak tutarı:
| Ödenecek Tutar | |
|
| Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi | : |
4.500,00 TL |
| TEFE/ ÜFE Tutarı (Cezai Faiz Yerine) | : |
1.215,45 TL |
| TEFE/ ÜFE Tutarı (Gecikme Zammı Yerine) | : |
1.394,32 TL |
| TOPLAM | : |
7.109,77 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | : | |
| Cezai Faiz | : |
6.140,47 TL |
| Gecikme Zammı | : |
5.388,16 TL |
| TOPLAM | : |
11.528,63 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 7.109,77 TL tutarın Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, toplam 11.528,63 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
13- Tecilli Alacaklar
6111 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasında “…bu Kanun kapsamına giren alacakların, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce 6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlar uyarınca tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olanlarından, kalan taksit tutarları için borçlular, talep etmeleri halinde bu Kanun hükümlerinden yararlanabilirler. Bu takdirde tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için tecil hükümleri geçerli sayılır. Bu şekilde ödenmiş taksit tutarlarına tecil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçen süre için sadece ilgili kanunun öngördüğü faiz uygulanır. Kalan taksit tutarları vadesinde ödenmemiş alacak kabul edilir ve bu alacaklar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm uyarınca, 6111 sayılı Kanun kapsamına giren alacakların, Kanunun yayımlandığı tarihten önce 6183 sayılı Kanun ve diğer kanunlar (4/6/2008 tarihli ve 5766 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun geçici 2 nci maddesi gibi) uyarınca tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun ödeniyor olması halinde borçlular, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan taksit tutarları için Kanun hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Bu takdirde tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için tecil hükümleri geçerli sayılacaktır. Bu şekilde ödenmiş taksit tutarlarına tecil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçen süre için ilgili kanunun öngördüğü faiz uygulanmış ve tahsil edilmiş olduğundan, ödenmiş kısım ile ilgili herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Kalan taksit tutarları vadesinde kısmen veya tamamen ödenmemiş alacak kabul edilerek 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükümleri uygulanacaktır.
Dava aşamasında olduğu halde ilk derece yargı kararı üzerine tahakkuk eden ve 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tecilli olan alacaklar hakkında bu Tebliğin “III- KESİNLEŞMEMİŞ VE DAVA SAFHASINDA BULUNAN AMME ALACAKLARI” bölümünde açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır.
Ayrıca, 6111 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarlar ile bu Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılan tecile ilişkin olarak 6183 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca ödenen faizlerin bu Kanun hükümlerine dayanılarak red ve iadesinin yapılmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu nedenle, Kanun hükümlerinden yararlanılarak ödeme yapılmak istenmesi halinde, Kanunun yayım tarihi olan 25/2/2011 tarihinden önce taksit tutarları ile birlikte ödenen tecil faizleri red ve iade edilmeyecektir.
Bu durumdaki alacaklar için madde hükmünden yararlanmak istenilmesi halinde ödenmemiş alacak aslına; vade tarihinden itibaren Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak gecikme zammı yerine, gecikme faizi bulunması halinde gecikme faizinin hesaplandığı süre dikkate alınarak gecikme faizi yerine, TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır. Alacak aslı ile TEFE/ÜFE tutarı toplanarak yapılandırılan alacak tutarının Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde Kanun hükmünden yararlanılacaktır.
6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi ile diğer Kanunlar gereğince tecil edilen alacağın gecikme zammı, gecikme faizi ve/veya vergi cezasından ibaret olması halinde, bu Tebliğin (II/B-3 ila 5) bölümlerinde yapılan açıklamalar çerçevesinde ödenecek TEFE/ÜFE tutarı tespit edilerek Kanun hükmünden yararlanılacaktır. Bu takdirde de Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş tecil faizlerinin red ve iadesi yapılmayacaktır.
Örnek 12- Mükellef tarafından 26/1/2010 tarihinde ödenmesi gereken 10.000,-TL gelir (stp) vergisi zamanında ödenmemiştir. 8/10/2010 tarihinde vergi dairesine başvurularak toplam borç için tecil talebinde bulunulmuştur.
Vergi dairesi mükellefin gecikme zammı dahil 11.631,50 TL borcu olduğunu tespit etmiş ve bu tutarın, ilk taksit Ekim/2010 ayından başlamak ve 10 ayda 10 eşit taksitte ödenmek üzere tecilini uygun görmüştür.
Aylık Taksit Tutarı: 11.631,50 / 10 = 1.163,15 TL’dir.
Mükellef ilk dört taksitini zamanında ödemiş, 28/2/2011 tarihinde Kanundan yararlanmak için bağlı olduğu vergi dairesine başvuruda bulunmuştur. İlk dört taksit ile birlikte toplam 107,02 TL tecil faizi ödenmiştir.
Bu örnekte, vergi dairesi öncelikle kalan borç tutarından ne kadarının vergi aslı, ne kadarının da gecikme zammı olduğunu tespit edecektir.
Örnek olayda;
| Ödenen Borç Tutarı | = | Aylık Taksit Tutarı x Ay Sayısı |
| = | 1.163,15 x 4 | |
| = | 4.652,60 TL |
Ödenen tutardan vergi aslına isabet eden tutar, aşağıdaki formüle göre tespit edilecektir.
| Vergi aslına isabet eden tutar |
= |
Ödenen Tutar x Vergi Aslı Tutarı Toplam Borç Tutarı |
| Vergi aslına isabet eden tutar |
= |
4.652,60 x 10.000 | = | 4.000,-TL’dir. |
| 11.631,50 |
Kalan vergi aslı tutarı = 10.000 – 4.000 = 6.000,-TL’dir.
Bu durumda, tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için tecil hükümleri geçerli sayılacaktır. Kalan 6 taksit tutarının toplamı 6.978,90 TL olup bunun 6.000,-TL’si vergi aslı, 978,90 TL’si gecikme zammıdır. Vergi aslından kalan tutara, gecikme zammı yerine vade tarihinden Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak 652,34 TL TEFE/ÜFE tutarı ile vergi aslı toplanarak ödenecek toplam tutar bulunacaktır.
Madde hükmüne göre ödenmesi gereken vergi aslı ve TEFE/ÜFE tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde 6.000,-TL vergi aslına Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanan 1.386,26 TL gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir. Bununla birlikte, tecil kapsamında ilk dört taksit tutarı ile birlikte Kanunun yayımı tarihinden önce tahsil edilen 107,02 TL tecil faizi red ve iade edilmeyecektir.
14- Belediyelerin Ücret ve Su Alacakları
6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin beşinci fıkrasında, belediyelerin 2464 sayılı Kanunun 97 nci maddesine göre tahsil ettikleri ücretler ile su kullanımından kaynaklanan alacaklarından vadesi 31/12/2010 tarihinden (bu tarih dahil) önce olduğu halde Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla ödenmemiş olanlar ile bunlara bağlı fer’iler (sözleşmelerde düzenlenen her türlü zamlar dahil) hakkında 2 nci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi hükmünün uygulanacağı öngörüldüğünden, belediyelerce bu tür alacaklar bu Tebliğin (II/B-12) bölümünde yapılan açıklamalara göre yapılandırılacaktır.
C- ÖDEME SÜRESİ VE ŞEKLİ
1- Ödeme Süresi
6111 sayılı Kanunun “Başvuru ve ödeme süresi ile şekli” başlıklı 18 inci maddesinin birinci fıkrasında “(1) Bu Kanunun ilgili bölümlerindeki başvuru ve ödeme süresine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların;
a) Bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar ilgili idareye başvuruda bulunmaları,
b) Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına, il özel idarelerine, belediyelere, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerine bağlı tahsil dairelerine ve Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığına, Hazine Müsteşarlığına ve/veya Geliştirme Destekleme Fonu Gelir Hesabına aktarılmak üzere Türkiye Halk Bankası A.Ş., T. Emlak Bankası A.Ş. (Tasfiye Halinde T. Emlak Bankası A.Ş.), T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve tarım kredi kooperatiflerine, Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketinin (TEDAŞ) veya bu Şirketin hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketleri ile 3096 sayılı Kanun kapsamında mevcut sözleşmeleri uyarınca faaliyet göstermekte olan dağıtım şirketlerine ödenecek tutarların ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü aydan, Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ise ilk taksiti bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen dördüncü aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami onsekiz eşit taksitte ödemeleri,
şarttır.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm çerçevesinde; Maliye Bakanlığına, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerine borçlu bulunanların Kanunun 2 nci maddesi hükmünden yararlanmak istemeleri halinde, 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar borçlu bulundukları tahsil dairelerine başvurmaları gerekmektedir. Madde kapsamında yapılandırılan borçların ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ya da ikişer aylık dönemler halinde azami onsekiz eşit taksitte ödenmesi mümkün olup ilk taksit ödeme süresi 31 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitiminde sona ermektedir.
Kanunun 18 inci maddesi hükmü ile azami taksit süresi 18 eşit taksit olarak belirlenmiş olmakla birlikte 6, 9 ve 12 eşit taksitte ödeme seçenekleri de bulunmaktadır.
Kanuna göre ödenecek taksitlerin ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde süre, tatili izleyen ilk iş günü mesai saati sonuna kadar uzayacaktır.
2- Taksitle Ödeme ve Katsayı Uygulaması
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesiyle, Kanun hükümlerine göre yapılandırılan alacak tutarının taksitle ödenmesi imkanı getirilmiş ve ödeme süresine bağlı olarak katsayı uygulaması öngörülmüştür.
Katsayı uygulamasının düzenlendiği 6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasında “(3) Bu Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarın;
a) İlk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, bu tutara bu Kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz uygulanmaz.
b) Taksitle ödenmek istenmesi halinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, oniki veya onsekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.
c) Taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;
1) Altı eşit taksit için (1,05),
2) Dokuz eşit taksit için (1,07),
3) Oniki eşit taksit için (1,10),
4) Onsekiz eşit taksit için (1,15),
katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Bu Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçlulara tercih ettikleri taksit süresine uygun ödeme planı verilir. Ancak, tercih edilen süreden daha kısa sürede ödeme yapılması halinde ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilir…” hükmü yer almaktadır.
Bu hükmün uygulamasında aşağıda yapılan açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.
a) Madde hükmüne göre, yapılandırılan alacak tutarının ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde, bu tutara Kanunun yayımlandığı tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için herhangi bir faiz, gecikme zammı, gecikme cezası gibi fer’i amme alacağı ya da katsayı uygulanmayacaktır.
Söz konusu ödemenin defaten yapılması zorunlu olmayıp, ilk taksit ödeme süresi içerisinde farklı zamanlarda borcun tamamının ödenmesi halinde de bu hükümden yararlanılacaktır.
b) Yapılandırılan alacak tutarının taksitle ödenmesi mümkündür. Bu takdirde, borçlularca başvuru sırasında; 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri tercih edilecektir. Borçlu tarafından taksit sayısına ilişkin bir tercihte bulunulmaması halinde, idarece Kanunda öngörülen en uzun taksit sayısı olan 18 taksite ilişkin ödeme planı verilecektir.
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin açık hükmü sebebiyle borçlular tercih ettikleri taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapamayacaktır.
c) Taksitle yapılacak ödemeler için Kanunun öngördüğü ilgili katsayı, yapılandırılan alacak tutarı ile çarpılacak ve bulunacak tutar borçlu tarafından seçilen taksit sayısına bölünerek ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı bulunacaktır.
Örneğin; borçlu tarafından Kanun kapsamında yapılandırılan alacağın 6 eşit taksitte ödenmesi yönünde tercih kullanıldığı takdirde yapılandırılan alacak tutarı 6 eşit taksit için öngörülen (1,05) katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısı olan 6 sayısına bölünecektir. Aynı şekilde borçlunun 18 eşit taksiti seçmesi halinde, taksitle ödenecek alacak tutarı (1,15) katsayısı kullanılarak tespit edilecektir.
d) 6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendi ile borçlulara seçtikleri taksit süresinden daha kısa sürede ödeme yapma imkanı verilmekte ve daha kısa sürede yapılan ödemelerde madde hükmüne göre hesaplanan katsayının düzeltilmesi öngörülmektedir.
Örneğin; borçlu tarafından Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarının 18 eşit taksitte ödenmesi yönünde tercih kullanıldığı halde borcun 6 eşit taksit için öngörülen sürede tamamen ödenmesi halinde, (1,15) katsayısı esas alınarak hesaplanan tutar 6 eşit taksit için öngörülen (1,05) katsayısına göre düzeltilecektir.
Kanunda genel olarak 6, 9, 12 ve 18 eşit taksit süresi olmak üzere dört ayrı taksit süresi ve bu süreler için dört farklı katsayı belirlenmiştir. Erken yapılan ödemeler nedeniyle katsayı düzeltmesinin yapılabilmesi için borçlu tarafından seçilen taksit süresine uygulanacak katsayı ile alacağın tamamının ödendiği tarihin denk geldiği taksit süresi için belirlenmiş katsayının birbirinden farklı olması gerekmektedir.
Örnek 13- Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere vergi dairesine başvuruda bulunan mükellef, borcunu 18 eşit taksitte ödemeyi talep etmiştir.
Vergi dairesi Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarını 3.600,-TL olarak hesaplamıştır.
Mükellef, yapılandırılan alacak tutarını 18 eşit taksitte ödemeyi talep ettiğinden, 3.600,-TL alacak tutarı (1,15) katsayısı ile çarpılacaktır.
Bu şekilde bulunan tutar, 18’e bölünmek suretiyle taksit tutarı hesaplanacaktır.
18 eşit taksit için taksitlendirmeye esas tutar : 3.600 x 1,15= 4.140,-TL
Taksit tutarı : 4.140/18= 230,-TL’dir.
Taksitlendirmeye esas olan 4.140,-TL’nin (4.140-3.600=) 540,-TL’si toplam katsayı tutarıdır.
Mükellef, Mayıs, Temmuz, Eylül, Kasım 2011 aylarında ödemesi gereken taksit tutarları toplamı olan (230 x 4 =) 920,-TL’yi süresinde ödemiştir.
Aralık/2011 ayında mükellef vergi dairesine başvurarak kalan taksit tutarlarını defaten ödemek istediğini bildirmiştir.
Başvuru sırasında 18 eşit taksitte ödeme seçeneği tercih edilmiş olmakla birlikte, daha sonra 6 eşit taksit ödeme seçeneğinin ödeme süresi içerisinde, borcun tamamı ödenmek istendiğinden, öncelikle yapılandırılan alacak tutarına (1,15) katsayısı yerine 6 eşit taksit için öngörülmüş olan (1,05) katsayısı uygulanarak taksitle ödenecek alacak tutarının yeniden hesaplanması gerekmektedir.
Yapılan hesaplamaya göre, (1,05) katsayısı esas alınarak ödenmesi gereken tutardan daha önce ödenen taksit tutarları çıkartılacak ve tahsil edilmesi gereken tutar bulunacaktır.
Buna göre;
6 eşit taksit için taksitlendirmeye esas tutar : 3.600 x 1,05= 3.780,-TL.
Ödenen toplam taksit tutarı : 230 x 4 = 920,-TL.
Tahsil edilecek toplam tutar : (3.780-920=) 2.860,-TL olacaktır.
Bu durumda, mükellefin 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan 3.600,-TL borcu için (3.780-3600=) 180,-TL katsayı tutarı tahsil edilecektir.
Yapılacak erken ödeme mükellefe (540-180=) 360,-TL daha az ödeme imkanı sağlayacaktır.
Örnek 14- Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere vergi dairesine başvuruda bulunan mükellef, borcunu 12 eşit taksitte ödemeyi talep etmiştir.
Vergi dairesi Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarını 12.000,-TL olarak hesaplamıştır.
Mükellef, yapılandırılan alacak tutarını 12 eşit taksitte ödemeyi talep ettiğinden, 12.000,-TL alacak tutarı (1,10) katsayısı ile çarpılacaktır.
Bu şekilde bulunan tutar, 12’ye bölünmek suretiyle taksit tutarı hesaplanacaktır.
12 eşit taksit için taksitlendirmeye esas tutar : 12.000 x 1,10= 13.200,-TL
Taksit tutarı : 13.200/12= 1.100,-TL’dir.
Taksitlendirmeye esas olan 13.200,-TL’nin (13.200-12.000=) 1.200,-TL’si toplam katsayı tutarıdır.
Mükellef, ilk 9 taksiti süresinde ödemiştir. Bu sürede yapılan toplam tahsilat (1.100 x 9=) 9.900,-TL’dir.
Ekim/2012 ayında mükellef vergi dairesine başvurarak kalan taksit tutarlarını defaten ödemek istediğini bildirmiştir.
Mükellef tarafından borcun tamamı 12 eşit taksit için öngörülmüş ödeme süresi (Mayıs/2011 ila Mart/2013) içinde erken ödenmiş olmakla birlikte, ödemenin yapıldığı Ekim/2012 ayı Kanunda belirlenen ve farklı katsayı uygulanmasını gerektiren 9 eşit taksit için öngörülmüş süreden (Mayıs/2011 ila Eylül/2012) sonraya rastlamaktadır.
Kanunda 9 eşit taksit ila 12 eşit taksit arasındaki süreler için farklı bir katsayı belirlenmemiştir. Bu nedenle, mükellefçe yapılan ödemeye 12 eşit taksit için belirlenmiş katsayı dışında bir katsayı uygulanması imkanı bulunmamaktadır. Dolayısıyla, Ekim/2012 ayında mükellefin kalan üç taksit tutarı olan toplam 3.300,-TL’yi ödemesi gerekmektedir.
Örnek 15- Örnek 14’de belirtilen mükellefin taksitlendirilen borcunun ilk 4 taksitini süresinde ödedikten sonra kalan kısmın tamamını Ocak/2012 ayında ödediği kabul edildiğinde Kanun kapsamında ödenecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarı 12.000,-TL’dir. Katsayı uygulanmak suretiyle taksitlendirilen tutar olan 13.200,-TL’ye karşılık dört taksit toplam tutarı olan 4.400,-TL tahsil edilmiştir.
Başvuru sırasında 12 eşit taksitte ödeme seçeneği tercih edilmiş olmakla birlikte, daha sonra 6 eşit taksit ödeme seçeneğinin ödeme süresi içerisinde borcun tamamı ödenmek istendiğinden, öncelikle yapılandırılan alacak tutarına (1,10) katsayısı yerine 6 eşit taksit için öngörülmüş olan (1,05) katsayısı uygulanarak taksitle ödenecek alacak tutarının yeniden hesaplanması gerekmektedir.
Yapılan hesaplamaya göre, (1,05) katsayısı esas alınarak ödenmesi gereken tutardan daha önce ödenen taksit tutarları çıkartılacak ve tahsil edilmesi gereken tutar bulunacaktır.
Buna göre;
6 eşit taksit için taksitlendirmeye esas tutar : 12.000 x 1,05= 12.600,-TL.
Ödenen toplam taksit tutarı : 1.100 x 4 = 4.400,-TL.
Tahsil edilecek toplam tutar : (12.600-4.400=)8.200,-TL olacaktır.
Bu durumda, mükellefin 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan 12.000,-TL borcu için (12.600-12.000=) 600,-TL katsayı tutarı tahsil edilecektir.
Yapılacak erken ödeme mükellefe (13.200-12.600=) 600,-TL daha az ödeme imkanı sağlayacaktır.
3- Kredi kartı ile ödeme
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin dördüncü fıkrasında “(4) Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumuna bağlı tahsil dairelerine bu Kanun kapsamında ödenecek olan alacakların 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi uygun görüldüğü takdirde, ödemeye aracılık yapan bankalarca, kart kullanıcılarına kredi kartı işlemine konu borç tutarının, taksitler halinde yansıtılması ve taksit ödeme aylarında hesaplarına borç kaydedilmesi koşuluyla, bu ödemeler için ödeme tarihi olarak kredi kartının kullanıldığı gün esas alınır ve borçluya tahsilatın yapıldığını gösterir makbuz verilir. Bu şekilde tahsil edilen tutarların bankalarca Hazine/Sosyal Güvenlik Kurumu hesaplarına aktarılmasına ilişkin 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirlenen süre, taksit aylarının son gününü izleyen günden itibaren hesaplanır. Taksitlerin kredi kartı kullanılmak suretiyle ödenmesi bu madde hükmüne göre katsayı uygulanmasına engel teşkil etmez.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm, 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarının kredi kartı kullanılmak suretiyle de ödenmesine imkan vermektedir. Madde hükmüne göre kredi kartı kullanılarak ödeme yapılabilmesi için alacaklı kurumlar olan Maliye Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Kurumunun tahsilata aracılık yapan bankalarla anlaşma yapması gerekmektedir.
Bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibarıyla Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine ödenecek alacakların tahsilatı amacıyla ödemeye aracılık yapacak bankalarla gerekli anlaşma sağlanmış olup kredi kartı kullanılmak suretiyle yapılacak ödemeler Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesi (www.gib.gov.tr) üzerinden yapılabilecektir. Ancak, bankaların uygulama geliştirmeleri halinde, internet siteleri veya şubeleri üzerinden de kredi kartıyla tahsilat işlemleri yapılması mümkündür.
Kredi kartı ile yapılacak ödemeler, tüm taksitlerin veya birden fazla taksitin defaten ödenmesi ya da bir veya birden fazla taksitin ilgili taksit aylarına yansıtılmak suretiyle ödenmesi şeklinde yapılabilecektir.
Borçluların kredi kartına taksit şeklinde ödeme yapmak istemeleri halinde, 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarı banka tarafından borçlunun hesaplarına Kanunun öngördüğü taksit aylarında yansıtılacaktır. Bununla birlikte, borçlu tarafından yapılan ödeme tutarını gösterir alındı, kredi kartı ile ödeme işleminin yapıldığı tarih itibarıyla verilecek ve borç ödenmiş kabul edilecektir.
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin dördüncü fıkrası gereğince kredi kartı kullanılmak ve borçlunun bankadaki kredi hesaplarına taksit aylarında borç olarak yansıtılmak suretiyle yapılan ödemeler ilgili taksit ayının son gününü izleyen günden itibaren 6183 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde belirlenen sürede Hazine hesaplarına aktarılacaktır.
Örneğin, borçlu tarafından Kanun kapsamında taksitlendirilmiş alacağın ilk üç taksit tutarının kredi kartı ile aynı gün ödendiği varsayıldığında, banka tarafından taksitler ilgili taksit ayları olan Mayıs, Temmuz, Eylül/2011 aylarında borçlunun hesap ekstrelerine yansıtılacak ve bu suretle yapılan tahsilat tutarları taksit aylarının son gününü izleyen 20 gün içerisinde Hazine hesaplarına aktarılacaktır.
Kredi kartıyla yapılan taksitli ödemenin Kanunun öngördüğü taksitli ödeme şekli olduğu dikkate alındığında, bu şekilde yapılan ödemelerde de katsayı uygulanacaktır.
4- Mahsuben ödeme
6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrasında Kanun hükümlerinden yararlanarak borçlarını yapılandıran mükelleflerin vergi dairelerinden olan alacaklarıyla yapılandırılan borçlarının ne şekilde ödeyebilecekleri hususu düzenlenmiştir.
Madde hükmüne göre, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine ödenmesi gereken amme alacaklarına uygulanmak üzere, Kanun hükümlerinden yararlanmak için başvuruda bulunan ve ödenecek tutarları ilgili vergi mevzuatı gereği iade alacağından kendi borçlarına mahsuben ödemek isteyen borçluların, bu taleplerinin yerine getirilebilmesi için başvuru ve/veya taksit süresi içinde ilgili mevzuatın öngördüğü bilgi ve belgeleri tam ve eksiksiz olarak ibraz etmeleri şarttır. Belgelere ek olarak mahsuben iadenin gerçekleştirilebilmesi için teminat, yeminli mali müşavir raporu veya vergi inceleme raporu da aranan durumlarda, bunların da aynı süre içinde vergi dairesine intikal etmiş olması gerekmektedir. 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin sekizinci fıkrasına ilişkin Tebliğin (VI/C-5-b ve g) bölümünde yapılan açıklamalar saklıdır.
Bu takdirde, ilgili mevzuatın borçlunun mahsup talebine esas aldığı tarih itibarıyla bu Kanuna göre ödenecek tutara mahsup işlemleri yapılacaktır. Mahsup talebine konu tutardan daha az tutarda mahsubun yapılması halinde, mahsuben ödeme suretiyle tahsil edilemeyen taksit tutarı için borçluya bildirimde bulunularak eksik ödenen bu tutarın bir ay içerisinde ödenmesi hususunda bildirimde bulunulması gerekmektedir.
Bir aylık süre içerisinde eksik ödenen taksit tutarının, ödenmesi gerektiği tarihten ödendiği tarihe kadar gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi halinde eksik ödenen tutar için bu Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır.
Mükelleflerin bu hükümden yararlanmaları için başvurularını bu Tebliğe ekli (Ek:2/D) dilekçe ile yapmaları gerekmektedir.
Diğer taraftan, mükellefin mahsup talebi üzerine mahsup işlemleri yapıldıktan sonra, fazla veya yersiz mahsup yapıldığının tespiti halinde, haksız alınan iade tutarı için vergi mevzuatı gereği gerekli tarhiyatın yapılacağı tabiidir. Bu durumda, Kanun kapsamında mahsup yoluyla yapılmış olan tahsilatlar için herhangi bir düzeltme işlemi yapılmayacaktır.
Öte yandan, 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin “II. Özel Esaslar” bölümü uyarınca iade taleplerinde özel esaslar uygulanan mükelleflerin, iade alacaklarının yapılandırılan borçlarına mahsubuna ilişkin iade taleplerinde, iade alacağının dayanağı iade hakkı doğuran işlem bazında ilgili KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen genel esaslar uygulanacaktır.
D- MADDE HÜKMÜNDEN YARARLANMANIN DİĞER ŞARTLARI
1- 6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasında “(9) Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan amme alacaklarından yıllık gelir veya kurumlar vergilerini, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için bu madde ile 2 nci madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükellefler, taksit ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri halinde belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybederler.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm, Kanunun 2 nci maddesine göre ödenecek taksitlerin süresinde ödenmemesi halinde uygulanacak hükümler ile ilişkili olmayıp taksit ödeme süresince mükelleflerin beyanı üzerine tahakkuk edecek vergilerin zamanında ödenmesi ile ilgilidir.
Buna göre, Kanunun 2 nci maddesi hükmünden yararlanmak üzere yıllık gelir veya kurumlar vergileri, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için başvuruda bulunan mükelleflerin maddede öngörülen diğer şartların yanı sıra; maddede belirtilen vergi türlerinden, taksit ödeme süresince beyan üzerine ilk taksit ödeme süresinin başlangıç tarihinden mükellef tarafından seçilen son taksit ödeme süresinin sonuna kadar, erken ödeme halinde borcun tamamen ödendiği tarihe kadar, tahakkuk edenleri vadesinde ödemeleri şarttır.
Örneğin, gelir vergisi mükellefi olan bir borçlu, Kanunun 2 nci maddesinden bu vergi türü için 18 eşit taksitte ödeme seçeneği ile yararlanması durumunda, ilk taksit ödeme süresinin başladığı 1/5/2011 tarihinden 18 eşit taksitin sona erdiği 31/3/2014 tarihine kadar beyanı üzerine tahakkuk eden, gelir vergisini, katma değer vergisini, gelir (stopaj) vergisini ve mükellefiyeti bulunması halinde özel tüketim vergisini ve bu vergilerle birlikte tahakkuk eden damga vergisini vadesinde ödemesi gerekmektedir.
Taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenmesi şartı, bir takvim yılında her bir vergi türü için en fazla iki defa ihlal edilebilecektir. Böyle bir durumda borçlular Kanun hükümlerinden yararlanma haklarını kaybetmeyecektir.
Ancak, bir vergi türünün bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde mükellefler üçüncü ihlale konu verginin vadesinin rastladığı ayın sonuna kadar (bu tarih dahil) ödedikleri taksitler için Kanun hükmünden yararlanacak bu tarihten sonra ise Kanun kapsamında ödeme haklarını kaybedeceklerdir.
Diğer taraftan, mükelleflerin çok zor durumda bulunmaları nedeniyle borçlarını vadesinde ödeyememeleri hali Kanunun ihlal nedeni sayılmamıştır.
Çok zor durum hali, 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde geçen “çok zor durum” halini ifade etmektedir.
Buna göre, 6183 sayılı Kanuna göre vadesinde ya da vadesinden önce yapılan müracaatlara istinaden borçları tecil edilen mükelleflerin çok zor durumda bulundukları kabul edilecektir. Tecil talebi çok zor durum hali dışındaki nedenlerle (Örneğin, katma değer vergisi gibi taksitlendirilmesi uygun görülmeyen vergiler veya diğer nedenler) uygun görülmeyen mükellefler için tecil yapılmamakla birlikte, çok zor durum halinin varlığı tespit edilmişse madde hükmü ihlal edilmiş sayılmayacaktır.
Vergi dairelerince, mükelleflere hangi vergi türlerinden Kanundan yararlandıkları konusunda ayrıntılı bilgi verilecektir.
2- 6111 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin ikinci fıkrasında “(2) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu ve 14 üncü maddesinin üçüncü fıkralarında vadesinde ödenmesi öngörülen alacakların veya taksit tutarının % 10’unu aşmamak şartıyla 5 liraya (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmaz.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm, Kanun kapsamında ödenecek taksitler ile taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk edecek vergilerde 5 liraya kadar yapılacak eksik ödemeler konusunda ne şekilde işlem yapılacağı konusunu düzenlemektedir.
Buna göre, taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden ve Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasında belirtilen vergilerin (her bir vergi türü itibarıyla) vadesinde yapılan ödemelerinde 5 liraya kadar eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmayacaktır. Bununla birlikte, tahakkuk eden alacağın %10’u 5 liranın altında ise yüzde %10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme hali ihlal sebebi sayılmamıştır. Ancak, bu tutarları aşan eksik ödemelerin ihlal sebebi olarak değerlendirileceği tabiidir.
Örneğin, Kanun hükmünden gelir vergisi için yararlanmış bir mükellefin Temmuz/2011 dönemine ilişkin beyanı üzerine tahakkuk eden katma değer vergisi 2.855,-TL olmasına rağmen bankaya 2.850,-TL olarak ödeme yapılmıştır. Eksik ödenen tutar 5 lirayı aşmadığından Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmayacaktır. Diğer taraftan tahakkuk eden verginin % 10’u olan (2.855 x % 10=) 285,50 TL ise 5 liradan daha fazla olduğundan tutarın oranla mukayese edilmesine gerek olmadığı tabiidir.
3- Kanunun 2 nci maddesinin yedinci fıkrasında, bu madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların maddede belirtilen şartların yanı sıra dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamalarının şart olduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, madde hükmünden yararlanmak isteyen borçluların bu yöndeki iradelerini başvuruları sırasında belirtmeleri gerekmektedir.
E- DİĞER HUSUSLAR
1- 6111 sayılı Kanunun kesinleşmiş alacaklara ilişkin hükümlerinden, 213 sayılı Kanun ile 6183 sayılı Kanunda yer alan sorumluluk düzenlemeleri nedeniyle mirasçılar, kefiller, şirket ortakları ve kanuni temsilciler gibi amme borçlusu sayılan kişiler sorumlu oldukları tutar dikkate alınarak yararlanabileceklerdir. 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Müşavirlik Kanunu uyarınca mükellefle birlikte borcun ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumluluğu bulunan yeminli mali müşavirlerin de bu madde hükmünden yararlanmaları mümkündür.
Asıl amme borçlusu ile birlikte borcun ödenmesinden birden fazla kişinin sorumlu olması halinde bu kişilerce Kanun hükümlerinden farklı taksit seçenekleri seçilmek suretiyle yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
2- Adi ortaklıklarda ve kollektif şirketlerde ortakların şirketin borçları dolayısıyla müştereken ve müteselsil sorumluluğunun bulunması nedeniyle şirket adına tarh edilen vergi ve cezalar ile hesaplanan gecikme zammı ve gecikme faizleri için ortaklık adına Kanun hükümlerinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
3- 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla haklarında 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre iflasının açılmasına karar verilen gerçek ve tüzel kişilerin Kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri için iflas işlemlerini yürüten iflas idaresinin ilgili vergi dairesine yazılı olarak müracaat etmesi zorunludur.
Bununla birlikte, iflas halindeki tüzel kişiliklerin ortaklarının ve kanuni temsilcilerinin 213 sayılı Kanun ve 6183 sayılı Kanun uyarınca haklarında bu sıfatları nedeniyle yapılan takip işlemlerinden dolayı tüzel kişiliğin vergi dairesine olan borçları için Kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri mümkün bulunmaktadır.
Ancak, iflas halinde bulunan mükelleflerden aranılan kamu alacaklarına ilişkin olarak Kanundan yararlanmak için başvuru süresi içerisinde herhangi bir başvuru bulunmaması ve bu alacakların 2/5/2011 tarihinden sonra iflas masasına kaydedilmiş olması halinde, alacaklar Kanunun kapsadığı dönemlere ait olsa dahi 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanılamayacaktır.
2004 sayılı Kanunun 179 ve devamı maddelerinde düzenlenen iflas ertelemesine ilişkin hükümler çerçevesinde iflas ertelemesine karar verilen şirkete veya kooperatife mahkemece erteleme kararıyla birlikte kayyım atanmaktadır. Mahkeme, yönetim organının yetkilerini tümüyle elinden alıp kayyıma verebileceği gibi yönetim organının karar ve işlemlerinin geçerliliğini kayyımın onayına bağlı kılmakla da yetinebilir. Haklarında iflas ertelemesi kararı bulunan şirketler ve kooperatifler 6111 sayılı Kanuna göre yapacakları başvurularını haklarında verilmiş mahkeme kararına göre temsile yetkili kişiler vasıtasıyla yapacaklardır.
4- 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce, vergi mevzuatında yer alan düzenlemeler nedeniyle mahsuben iade talebi bulunan mükellefler diledikleri takdirde mahsup talep ettikleri borçları için Kanun hükümlerinden yararlanabilecektir. Bu takdirde, mahsuben iade talebinden vazgeçtiklerini bağlı bulundukları vergi dairesine, birden fazla vergi dairesine mahsup talepli borçları olması halinde, her birine ayrı ayrı Kanundan yararlanmak için belirlenen başvuru süresi içinde ekte bir örneği yer alan (Ek:2/E) dilekçeyle bildirmeleri gerekmektedir.
Mükellefin kendi borcu dışında, ilgili mevzuat uyarınca üçüncü şahısların borçlarına mahsup talebi olması halinde ise mahsup talebinden vazgeçebilmesi için borcuna mahsup istenen üçüncü şahsın da bu konuya yönelik irade beyanı aranılacaktır. Lehine mahsup talep edilen üçüncü şahsın ise mükellefin irade beyanı olmadan Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunabileceği tabiidir. Bu takdirde, mükellefin üçüncü şahıs lehine yaptığı mahsup talebi hükümsüz kalacaktır.
Bununla birlikte, mahsup talebinden vazgeçen mükelleflerin, mahsup talebine konu iade alacaklarını 6111 sayılı Kanunun kapsamındaki taksitlerine Kanunun 18 inci maddesinin beşinci fıkrası hükmüne göre veya Kanun kapsamında yapılandırılmayan vergi borçlarına ilgili mevzuat uyarınca mahsubunu talep etmeleri mümkündür. Bu durumda, mahsuba esas alınacak tarih, Kanunun yayımlandığı tarihten sonra yaptıkları başvuru esas alınarak belirlenecektir.
Diğer taraftan, katma değer vergisi iade alacağının vergi borcuna mahsubunu talep eden ve vergi borcunu 6111 sayılı Kanuna göre ödemek üzere bu mahsup talebinden vazgeçen mükelleflere anılan alacaklarının, mahsubundan vazgeçilen borcun söz konusu Kanun kapsamında yapılandırılmasından sonra hesaplanan taksit tutarları toplamını aşan kısmı ilgili mevzuat hükümlerine göre ve 6183 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi de göz önünde bulundurularak nakden iade edilebilecektir.
5- 6111 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanuna göre ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen hacizlerin yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacağı ve buna isabet eden teminatların iade edileceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, Kanun kapsamındaki borçlarını ödemek üzere başvuran ve borçlarına karşılık ödemede bulunan mükelleflerin mal varlığına tatbik edilen hacizler, bu malların bölünebilir nitelikte olması ve haczin devam edeceği malların amme alacağını karşılayacak değerde olması halinde, ödemeler nispetinde kaldırılacaktır.
Bu hüküm çerçevesinde, borçları Kanun hükmüne göre taksitlendirilen mükelleflerin teminat değişikliği talepleri de değerlendirilebilecektir.
6- 6111 sayılı Kanuna göre başvuruda bulunan ve borçları Kanuna göre taksitlendirilen mükellefler tarafından, vergi borçlarının olup olmadığına dair yazı istenilmesi halinde taksitlendirme ihlal edilmediği sürece bu borçları için vadesi geçmiş borcun bulunmadığına dair yazı verilecektir.
7- 6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendi ile il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlara, Kanun kapsamında yapılandırılan alacak tutarlarını genel taksit süresinden daha uzun sürede ikişer aylık dönemler halinde 36 eşit taksitte ödenmesi imkanı verilmiştir.
Aynı bent ile Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu ve özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş olan ve Türkiye’de sportif alanda faaliyette bulunan spor kulüplerine de Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklarını ikişer aylık dönemler halinde 42 eşit taksitte ödeme imkanı tanınmıştır. Spor kulüplerinin bu imkandan yararlanabilmeleri için başvuru sırasında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu ve özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulübü olduklarını belirten belgeyi ibraz etmeleri gerekmektedir. Bu kulüplerin dernek veya şirket şeklinde örgütlenmiş olması madde ile verilen imkandan yararlanmalarına engel teşkil etmemektedir. Spor kulüplerinden aranılan amme alacaklarıyla ilgili olarak ikincil sorumluluğu bulunan kişiler de bu hükümden yararlanabilecektir.
6111 sayılı Kanun hükmüne göre bu kuruluşların kendilerine verilen imkanı kullanarak ödeme yapmak istemeleri halinde, yapılandırılan alacak tutarına; yirmidört eşit taksit için (1,20), otuz eşit taksit için (1,25), otuzaltı eşit taksit için (1,30) ve kırkiki eşit taksit için (1,35) katsayısı uygulanacaktır. Katsayı uygulaması bu Tebliğin (II/C-2) bölümüne göre yapılacaktır.
Diğer taraftan, il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar dışında il özel idareleri ve belediyelere ait tüzel kişiler Kanunun tanıdığı 36 eşit taksit imkanından yararlanamayacaklardır.
8- 6111 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin dördüncü fıkrasında “(4) 5393 sayılı Kanunun geçici 5 inci maddesi ile 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü maddesi kapsamında uzlaşılan alacaklar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanmaz.” hükmü yer almakta olup, anılan Kanunlar uyarınca uzlaşma hükümlerinden yararlanan kuruluşlardan aranılan amme alacaklarının 6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılmamasına özellikle dikkat edilecektir.
9- 6111 sayılı Kanunun 20 nci maddesinin altıncı fıkrası gereğince, Kanun hükümlerinden yararlanan il özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz kuruluşlar hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası hükmü uygulanmayacaktır. Buna göre, anılan kuruluşların, Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmak üzere başvuruları üzerine yapılandırılan borçlarını ödeme süresince beyanları üzerine tahakkuk eden vergilerini vadesinde ödeme şartı bulunmamaktadır.
10- Borçlu tarafından Kanun kapsamında yapılan ödemelerin kredi kartı kullanılmak suretiyle yapılması durumunda borç kredi kartı ile ödeme işleminin gerçekleştiği anda ödenmiş olacağından, bu şekilde yapılmış olan ödemeler yönünden de varsa ödenen alacaklara ilişkin tatbik edilmiş hacizler ödeme nispetinde kaldırılacak ve alınmış teminatlar iade edilecektir.
Kredi kartıyla son taksiti de içerecek şekilde ödeme yapılması halinde;
– Kredi kartıyla yapılan ödemelerin ilişkin olduğu motorlu taşıtların satış ve devrine ait ilişik kesme belgesi verilebilecektir.
– Kredi kartı ile yapılan ödeme tarihinden itibaren Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasında yer alan taksit ödeme süresince beyan üzerine tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenme şartı aranılmayacaktır.
11- 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükümlerinden yararlanmak için açılmış davalardan vazgeçilmesi şart olduğundan, borçlular tarafından Kanundan yararlanmak için yapılan başvurular üzerine tahsilat işlemlerinden dolayı açılmış davalar sulh yoluyla sonuçlanacaktır. Bu nedenle, 6183 sayılı Kanunun 55 inci maddesi uyarınca alacağın takibi için düzenlenerek tebliğ edilen ödeme emrine karşı açılmış olan davalara konu alacaklar için Kanun hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, ödeme emrine karşı açılmış davalardan da vazgeçildiğinden, 6183 sayılı Kanunun 58 inci maddesi gereğince %10 oranındaki haksız çıkma zammı talep edilmeyecektir.
12- 6111 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesi hükümlerinden yararlanma talebinde bulunmayan ancak Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla 13/11/2008 tarihli ve 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun kapsamında tahakkuk eden vergilerini ödememiş bulunan mükellefler, bu borçlarını 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi kapsamında ödeyebileceklerdir.
13- 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin yedinci fıkrasında; 351 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümlerinden yararlanmak üzere Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna (YURTKUR) olan öğrenim ve katkı kredisi borçlarını yapılandırmak üzere başvuruda bulunan ancak Kanunun öngördüğü şartları yerine getiremeyen borçlulara, 351 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi çerçevesinde borçlarını ödeme imkanı getirilmiştir. Bu hükümden yararlanmak isteyenlerin 31/5/2011 tarihine kadar YURTKUR’a başvurmaları gerekmektedir.
Diğer taraftan, gerek Kanunun 17 nci maddesinin yedinci fıkrası hükmünden yararlanmak istemeyen gerekse daha önce 351 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinden yararlanmayan borçlular 6111 sayılı Kanunun 2 nci maddesi hükümlerinden yararlanabilecektir.
14- Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunmayan ya da borçları Kanun kapsamına girmeyen mükelleflerden aranılan amme alacaklarının takip ve tahsiline devam edilecektir.
III- KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA SAFHASINDA BULUNAN AMME ALACAKLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde “(1) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda; vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilerin/gümrük vergilerinin % 50’si, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilir. Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla gümrük vergilerine ilişkin gümrük yükümlülüğü doğmuş ve idari itiraz süresi geçmemiş veya idari itiraz mercilerine intikal etmiş bulunan tahakkuklar hakkında da bu fıkra hükmü uygulanır.
(2) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla bölge idare mahkemeleri veya Danıştay nezdinde ilgisine göre itiraz veya temyiz süreleri geçmemiş ya da itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan ikmalen, resen veya idarece yapılmış vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda, bu maddeye göre ödenecek alacak asıllarının tespitinde, bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın/tahakkukun bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınır. Bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş en son kararın;
a) Terkine ilişkin karar olması halinde, ilk tarhiyata/tahakkuka esas alınan vergilerin/gümrük vergilerinin % 20’si ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, verginin/gümrük vergilerinin kalan % 80’inin, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
b) Tasdik veya tadilen tasdike ilişkin karar olması halinde, tasdik edilen vergilerin/gümrük vergilerinin tamamı ile bu tutara ilişkin faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen vergi cezaları/idari para cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
tahsilinden vazgeçilir. Ancak, verilen en son kararın bozma kararı olması halinde birinci fıkra hükmü, kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde ise onanan kısım için bu fıkranın (b) bendi, bozulan kısım için birinci fıkra hükmü uygulanır.
(3) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla sadece vergi cezalarına/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarına ilişkin dava açılmış olması halinde;
a) Asla bağlı cezaların, verginin/gümrük vergilerinin bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya 2 nci maddeye ilişkin olarak bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla, tamamının ve bunlara bağlı gecikme zamlarının,
b) Asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezalarından/gümrük yükümlülüğüyle ilgili idari para cezalarından bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen safhada olanlarda cezanın % 25’inin, ikinci fıkrasının; (a) bendinde belirtilen safhada olanlarda cezanın % 10’unun, (b) bendinde belirtilen safhada bulunanlarda tasdik edilen ceza tutarının % 25’inin, bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların,
tahsilinden vazgeçilir. Bu fıkranın (b) bendi hükmü tarh edilen vergi ile birlikte dava konusu edilen asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları için de uygulanır.
(4) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla üçüncü fıkra kapsamı dışında kalan ve bu Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararlarına karşı dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olması halinde; kesilen idari para cezalarından ilk derece yargı merciinde ihtilaflı olanlarda cezanın % 50’si, ilk derece yargı merciinin cezayı kaldırdığı ancak itiraz veya temyiz merciinde yargılamanın devam ettiği safhada olanlarda cezanın % 20’si, ilk derece yargı merciinin kısmen veya tamamen onayladığı cezalarda onaylanan kısmın % 50’si ile bu tutara faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezalar ile bu cezalara bağlı fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilir.
(5) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için üçüncü fıkra hükmü uygulanır.
(6) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilen vergi cezalarında, cezaya muhatap olanlar bu madde hükmünden üçüncü fıkranın (b) bendinde açıklandığı şekilde yararlanır.
(7) Bu maddeye göre ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata/tahakkuka ilişkin verilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce (bu tarih dâhil) taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır.
(8) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla; uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak, dava açma süresi geçmemiş alacaklar da bu madde hükmünden yararlanır.
(9) Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan amme alacaklarından yıllık gelir veya kurumlar vergilerini, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için bu madde ile 2 nci madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükellefler, taksit ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri halinde belirtilen madde hükümlerine göre yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybederler.
(10) Bu madde hükmünden yararlanılması için madde kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması şarttır.
(11) Bu madde hükmünden yararlanmak için başvuruda bulunan ancak bu Kanunda belirtilen ödeme şartını yerine getirmeyen borçlulardan ilk tarhiyata/tahakkuka göre belirlenen alacaklar başka bir işleme gerek olmaksızın takip edilir. Şu kadar ki, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş olan en son yargı kararının, tarhiyatın/tahakkukun tasdikine ilişkin olması halinde bu karar üzerine tahakkuk eden alacaklar takip edilir.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu madde ile Maliye Bakanlığına, Gümrük Müsteşarlığına ve belediyelere bağlı tahsil dairelerince takip edilen kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan amme alacaklarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Madde kapsamına tür ve dönem açısından Kanun kapsamına alınmış olan ve bu Tebliğin (I/A-1-a ve c, I/C-1) bölümlerinde belirtilen vergiler, vergi cezaları, idari para cezaları, faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i alacaklar girmektedir.
A- BAŞVURU SÜRESİ VE ŞEKLİ
Madde hükmünün uygulanılabilmesi için, Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla;
a) İkmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyatın bulunması ve tarhiyata karşı;
– Vergi mahkemeleri nezdinde dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış bulunması,
– Bölge idare mahkemeleri veya Danıştay nezdinde ilgisine göre itiraz, temyiz veya karar düzeltme talep sürelerinin geçmemiş olması ya da bu yollara başvurulmuş olması,
b) Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararlarına karşı dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olması ya da ilk derece yargı merciinin verdiği karara karşı kanun yoluna başvurma süresi geçmemiş veya başvurulmuş olması,
gerekmektedir.
Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanılmak için 2 Mayıs 2011 tarihine kadar bağlı bulunulan tahsil dairesine yazılı olarak başvuruda bulunulması ve başvuru dilekçesinde dava açılmayacağı, açılmış davalardan vazgeçileceği yönünde iradenin belirtilmesi şarttır.
Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerince ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarla ilgili davalara konu alacaklar açısından madde hükmünden yararlanmak isteyenlerin bu Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi (Ek: 4/A, 4/B, 4/C) iki örnek hazırlayarak 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
Kanunun 20 nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü gereğince, davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili vergi dairelerine verilecek ve bu dilekçelerin vergi dairelerine verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilecektir. Bu nedenle, vergi dairelerince alınan dilekçenin bir örneği derhal davanın bulunduğu yargı merciine gönderilecektir.
6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin dördüncü fıkrası hükmünden yararlanmak isteyen borçluların, Kanunun 20 nci maddesinin beşinci fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden, idari para cezalarına karşı dava açtıkları idarelere başvuruda bulunmaları ve 3 üncü maddesi kapsamında Kanun hükmünden yararlanmak istediklerini ve davadan vazgeçtiklerini belirtir bu Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi (Ek:4/D-1, 4/D-2, 4/D-3) 3 örnek olarak hazırlayarak 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar ilgili idarelere vermek suretiyle başvurmaları uygun görülmüştür.
Davadan vazgeçme dilekçelerini alan bu idarelerce dilekçelerin alındığı tarih ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine derhal gönderilecektir. Bu dilekçeler cezayı veren idarelere verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacaktır. Bu nedenle, ilgili idarelerce alınan davadan vazgeçme dilekçesinin bir örneği de başvuruyu müteakip 3 iş günü içerisinde ilgili vergi dairesine gönderilecektir.
Birden fazla dava dosyası bulunan mükellefler dilekçelerinde, hangi dava dosyası için Kanun hükümlerinden yararlanmak istediklerini belirteceklerdir.
Tüzel kişiler ya da tüzel kişiliği haiz olmayan teşekküller tarafından açılan davalardan vazgeçme yetkisi bunların kanuni temsilcilerinde bulunduğundan, madde hükmünden yararlanma başvuruları kanuni temsilcileri tarafından yapılacaktır. Aynı şekilde, iflas idaresi tarafından açılan ya da ihtilafı devam ettirilen davalardan da iflas idaresince vazgeçilmesi gerekecektir. Kanuni temsilciler bu başvuruları sırasında dilekçelerine temsilci sıfatlarını gösteren belgeyi ekleyeceklerdir.
B- ALACAK TUTARININ TESPİTİ
1- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla Vergi Mahkemeleri Nezdinde Dava Açılmış veya Dava Açma Süresi Geçmemiş Vergiler
Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamına, ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilmiş olup, Kanunun yayımlandığı tarih (bu tarih dahil) itibarıyla vergi mahkemesi nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi geçmemiş bulunan vergiler girmektedir.
Bu safhada vergiler henüz tahakkuk etmemiş olduğundan, madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunulması halinde, dava konusu yapılmış olan vergiler, ilk tarhiyat tutarına göre ihbarnamenin tebliğ edildiği tarih esas alınarak dava açma süresinin son günü itibarıyla tahakkuk ettirilecek, bu tarihten itibaren 1 ay sonrası ise vade tarihi olacaktır.
Madde hükmüne göre, vergi aslının % 50’si ile bu tutara; yukarıda belirtilen şekilde belirlenen tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak hesaplanması gereken gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi, dava açılmaması ve açılan davalardan vazgeçilmesi şartıyla vergilerin % 50’sinin, gecikme faizi, gecikme zammı ile vergi aslına bağlı vergi cezaları ve bu cezalara uygulanan gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vergi mahkemesinde dava açma süresi henüz geçmemiş olan vergilere gecikme faizi yerine hesaplanması gereken TEFE/ÜFE tutarı, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacaktır.
Madde hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin, vergi mahkemeleri nezdinde devam eden dava sırasında vergilerini tahakkuk etmeden önce ödemiş olmaları halinde, tahsil edilen bu tutarlar Kanunun 21 inci maddesine dayanılarak 3 üncü madde hükmüne göre ödenmesi gereken vergi ve TEFE/ÜFE tutarına mahsup edilecek, kalan tutar 6183 sayılı Kanunun 23 üncü maddesi de gözönünde bulundurularak red ve iade edilecektir.
Ayrıca, Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi hükmü gereğince ilk derece mahkemesince verilen kararın bozulması nedeniyle yeniden karar verilmek üzere mahkemesine iade edilmiş davalara konu alacaklar için bu maddeden yararlanılmak üzere yapılan başvurular üzerine alacaklar, bu bölümde açıklandığı şekilde yapılandırılacak ve bu alacaklara karşılık Kanunun yayım tarihinden önce tahsil edilmiş tutarlar da madde hükmüne göre ödenmesi gereken tutarlara mahsup edilerek bakiyesi red ve iade edilebilecektir.
Örnek 1- Mükellefin defter ve belgelerinin Ocak/2008 vergilendirme dönemi katma değer vergisi yönünden incelenmesi sonucu mükellef adına 80.000,-TL katma değer vergisi tarh edilmiş ve 80.000,-TL vergi ziyaı cezası kesilmiştir.
Bu tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi, 3/2/2010 tarihinde mükellefe tebliğ edilmiş, yapılan tarhiyata süresinde vergi mahkemesi nezdinde dava açılmış ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla mahkemece bir karar verilmemiştir.
Kanundan yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükellefin, vergi aslının % 50’si ile bu tutara tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarını, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemesi halinde, verginin kalan % 50’si ile gecikme zammı, gecikme faizi, vergi ziyaı cezası ile bu cezaya uygulanan gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecektir.
Buna göre;
|
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre |
Alacak Tutarı |
Toplam Gecikme Faizi Oranı |
Gecikme Faizi Tutarı |
Tahsili Gereken Alacak Aslı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
Gecikme Faizi Yerine TEFE/ÜFE Tutarı |
| 26/2/2008-5/3/2010 |
80.000,00 |
%58,35 |
46.680,00 |
40.000,00 |
% 14,05 |
5.620,00 |
Gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine hesaplanan TEFE/ÜFE aylık değişim oranları ve TEFE/ÜFE tutarları ise aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Gecikme Zammı Hesaplanan Süre |
Alacak Tutarı |
Toplam Gecikme Zammı Oranı |
Gecikme Zammı Tutarı |
Tahsili Gereken Alacak Aslı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
Gecikme Zammı Yerine TEFE/ÜFE Tutarı |
|
5/4/2010-24/2/2011 |
80.000,00 (KDV) |
% 18,7373 |
14.989,84 |
40.000,00 |
% 8,2653 |
3.306,12 |
|
5/4/2010-24/2/2011 |
80.000,00 (Vergi Ziyaı C.) |
% 18,7373 |
14.989,84 |
—– |
—— |
—— |
| Ödenecek Tutar | ||
| Katma Değer Vergisi | : |
40.000,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) | : |
5.620,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Zammı Yerine) | : |
3.306,12 TL |
| TOPLAM | : |
48.926,12 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
| Katma Değer Vergisi |
: |
40.000,00 TL |
| Gecikme Faizi |
: |
46.680,00 TL |
| Vergi Ziyaı Cezası |
: |
80.000,00 TL |
| Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.989,84 TL |
| Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı |
: |
14.989,84 TL |
| TOPLAM | : |
196.659,68 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 48.926,12 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, toplam 196.659,68 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
2- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla, Bölge İdare Mahkemeleri veya Danıştay Nezdinde İlgisine Göre İtiraz veya Temyiz Süreleri Geçmemiş ya da Bu Yollara Başvurulmuş ya da Karar Düzeltme Talep Süresi Geçmemiş veya Karar Düzeltme Yoluna Başvurulmuş Vergiler
6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası kapsamına; ikmalen, re’sen ve idarece tarh edilmiş olup Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla bölge idare mahkemeleri veya Danıştay nezdinde ilgisine göre itiraz veya temyiz süreleri geçmemiş ya da bu yollara başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş vergiler girmektedir.
Bu fıkra hükmüne göre ödenecek alacak asıllarının tespitinde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar esas alınacaktır. Tarhiyatın bulunduğu en son safhadaki tutar, Kanunun yayımından önce verilmiş ve taraflardan birine tebliğ edilmiş kararlar dikkate alınarak tespit edilecektir.
a) Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş en son kararın terkin kararı olması;
Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendine göre, madde hükmünden yararlanılması için terkin edilen vergilerin ilk tarhiyat tutarı esas alınarak % 20’si ile bu tutara ilişkin gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi gerekmektedir. Bu takdirde, verginin kalan % 80’inin, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Madde hükmüne göre ödenecek vergi aslı ve TEFE/ÜFE tutarının tespitinde bu Tebliğin (III-B/1) bölümünde yapılan açıklamalar dikkate alınacaktır. Bu safhadaki vergilere karşılık daha önce tahsilat yapılmış olması halinde de aynı bölümdeki açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
Örnek 2- Örnek 1’de vergi mahkemesince davanın kabul edilerek tarhiyatın terkinine karar verildiği ve 15/12/2010 tarihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal eden karara karşı temyiz yoluna gidildiği ve Kanunun yayımlandığı tarihten önce temyiz talebine ilişkin herhangi bir kararın verilmediği kabul edildiğinde ise yapılandırılan alacak tutarı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Kanunun yayımlandığı tarihte verilmiş en son karar tarhiyatın terkinine ilişkin olduğundan ödenecek vergi aslı ilk tarhiyata esas olan vergi aslının % 20’si olacak ve Kanun hükmü gereği bu tutara tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır. Yapılandırılan bu alacak tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, verginin % 80’i ile gecikme zammı ve gecikme faizi ile vergi ziyaı cezası ve bu cezaya uygulanan gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Buna göre;
|
Gecikme Faizi Hesaplanan Süre |
Alacak Tutarı |
Toplam Gecikme Faizi Oranı |
Gecikme Faizi Tutarı |
Tahsili Gereken Alacak Aslı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
Gecikme Faizi Yerine TEFE/ÜFE Tutarı |
| 26/2/2008-5/3/2010 |
80.000,00 |
%58,35 |
46.680,00 |
16.000,00 |
% 14,05 |
2.248,00 |
Gecikme zammının hesaplandığı süre, gecikme zammı tutarı, gecikme zammı yerine hesaplanan TEFE/ÜFE oranları ve TEFE/ÜFE tutarları ise aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Gecikme Zammı Hesaplanan Süre |
Alacak Tutarı |
Toplam Gecikme Zammı Oranı |
Gecikme Zammı Tutarı |
Tahsili Gereken Alacak Aslı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
Gecikme Zammı Yerine TEFE/ÜFE Tutarı |
|
5/4/2010-24/2/2011 |
80.000,00 (KDV) |
% 18,7373 |
14.989,84 |
16.000,00 |
% 8,2653 |
1.322,45 |
|
5/4/2010-24/2/2011 |
80.000,00 (Vergi Ziyaı C.) |
% 18,7373 |
14.989,84 |
—– |
—— |
—— |
| Ödenecek Tutar | ||
| Katma Değer Vergisi | : |
16.000,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Faizi Yerine) | : |
2.248,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Gecikme Zammı Yerine) | : |
1.322,45 TL |
| TOPLAM | : |
19.570,45 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
| Katma Değer Vergisi | : |
64.000,00 TL |
| Gecikme Faizi | : |
46.680,00 TL |
| Vergi Ziyaı Cezası | : |
80.000,00 TL |
| Vergi Aslına Uygulanan Gecikme Zammı | : |
14.989,84 TL |
| Vergi Ziyaı Cezasına Uygulanan Gecikme Zammı | : |
14.989,84 TL |
| TOPLAM | : |
220.659,68 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 19.570,45 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, toplam 220.659,68 TL’nin tahsilinden vazgeçilecektir.
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, ilk derece mahkemesinin tarhiyatı terkin ettiği kararın üst yargı merciince onaylanmış ve ihtilafın karar düzeltme aşamasında olması halinde de bu bölümdeki açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
Örnek 3- Örnek 2’de belirtilen ihtilafla ilgili olarak Danıştay tarafından vergi mahkemesinin terkine ilişkin kararının onandığı ve Danıştay’ın söz konusu kararına karşı vergi dairesince yapılan karar düzeltme başvurusu hakkında Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla herhangi bir karar verilmediği kabul edildiğinde de ödenecek vergi aslı ilk tarhiyata esas olan vergi aslının % 20’si olacak ve Kanun hükmü gereği bu tutara tahakkuk ve vade tarihleri esas alınarak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır. Yapılandırılan bu alacak tutarının, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde, verginin % 80’i ile gecikme faizi, gecikme zammı ile vergi ziyaı cezası ve bu cezaya uygulanan gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
b) Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş en son kararın tasdik veya tadilen tasdik kararı olması;
Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine göre, tasdik edilen vergilerin tamamı ile bu tutara ilişkin gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, gecikme faizi, gecikme zammı ve alacak aslına bağlı olarak kesilen vergi cezaları ile bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Tadilen tasdike ilişkin kararlarda tasdik edilmiş alacak tutarı üzerinden Kanun hükümlerine göre yapılandırmaya esas alacak tutarı belirlenecektir. Bu tür kararlarda tasdik edilmeyen alacaklar açısından Kanun kapsamında ödeme öngörülmemiştir. Bu alacaklar, tadilen tasdik edilen alacak tutarının Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesine bağlı olarak terkin edilecektir.
Vergi mahkemesinin tasdik veya tadilen tasdik kararı üzerine hesaplanmış olan vergilerin Kanunun yayımlandığı tarihten önce kısmen veya tamamen ödenmiş olması halinde, Kanun hükmüne göre ödenecek tutar bu Tebliğin (II-B/3) bölümündeki açıklamalara göre tespit edilecektir.
c) Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş en son kararın;
– Bozma kararı olması halinde, ödenecek tutar, bu Tebliğin (III/B-1) bölümüne göre tespit edilecektir.
– Onama kararı (tarhiyatı tasdik eden karar) olması halinde, ödenecek tutar, bu Tebliğin (III/B-2-b) bölümüne göre tespit edilecektir.
– Kısmen onama, kısmen bozma kararı olması halinde, onanan kısım için ödenecek tutar, bu Tebliğin (III/B-2-b) bölümündeki, bozulan kısım için bu Tebliğin (III/B-1) bölümündeki açıklamalara göre tespit edilecektir.
6111 sayılı Kanun uygulamasında;
– Bozma kararları, üst yargı mercilerinin ilk derece mahkemelerinin tarhiyata ilişkin olarak verdikleri kararların bir bütün olarak bozulmasını sağlayan,
– Kısmen onama, kısmen bozma kararları ise, üst yargı mercilerince ilk derece mahkemesinin tarhiyata ilişkin verdiği tasdik veya tadilen tasdike ait kararın bir kısmının onaylanması bir kısmının ise bozulmasına ilişkin,
kararlardır.
Bu itibarla, tarhiyata ilişkin verilen kararların yukarıda yapılan açıklamalara göre değerlendirilmesi gerekmektedir.
3- Kanunun Yayımlandığı Tarih İtibarıyla Sadece Vergi Cezalarına Karşı Açılan Davalar
Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ihtilaflı olan vergi cezalarının Kanun kapsamında ne şekilde yapılandırılacağına ilişkin düzenlemeler yer almaktadır.
a) Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendi hükmüne göre, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla açılmış olan davanın sadece vergi aslına bağlı cezalara ilişkin olması halinde, bu cezaların bağlı olduğu vergilerin, Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması ya da Kanunun 2 nci maddesine göre ödenmesi şartına bağlı olarak vergi aslına bağlı ceza ve bunlara ilişkin gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
b) Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi hükmüne göre, ihtilaf konusunun sadece vergi aslına bağlı olmayan ceza olması halinde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla;
– Vergi mahkemeleri nezdinde dava açılmış veya dava açma süresi geçmemiş olan cezaların % 25’inin,
– Verilmiş en son kararın terkin kararı olması halinde cezaların %10’unun,
– Verilmiş en son kararın tasdik veya tadilen tasdik kararı olması halinde tasdik edilen ceza tutarının % 25’inin,
bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecektir.
Sadece vergi aslına bağlı olmayan cezalara yönelik açılmış davalarda üst yargı mercilerince Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla verilmiş bulunan en son kararın onama veya kısmen onama-kısmen bozma kararı olması halinde, ödenecek tutar onanan kısmın % 25’i, bozulan kısmın % 10’u, bozma kararı olması halinde % 25’i esas alınarak Kanun hükmünden yararlanılacaktır.
c) Tarh edilen vergi ile birlikte dava konusu edilen asla bağlı olmaksızın kesilen vergi cezaları için de bu bölümün (b) alt bölümündeki açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
d) Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrasında Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için de mükelleflerin 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası hükümlerine göre Kanundan yararlanabilecekleri düzenlenmiştir. Bu durumda, kesilen cezanın türüne göre bu bölümün (a) veya (b) alt bölümlerinde yapılan açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
4- İştirak, Teşvik ve Yardım Fiilleri Nedeniyle Kesilen Vergi Ziyaı Cezaları
Kanunun 3 üncü maddesinin altıncı fıkrasında, iştirak, teşvik ve yardım fiilleri nedeniyle kesilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla yargı mercilerinde ihtilaf konusu olan vergi ziyaı cezalarına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Buna göre, belirtilen fiiller nedeniyle cezaya muhatap olan ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla bu konuda yargı mercilerinde ihtilaf oluşturmuş olan kişiler bu Tebliğin (III/B-3-b) bölümünde yapılan açıklamalara göre Kanun hükmünden yararlanabileceklerdir.
5- Kanunun Yayımlandığı Tarih İtibarıyla Uzlaşma Talepli Alacaklar
Kanunun 3 üncü maddesinin sekizinci fıkrasında, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla 213 sayılı Kanunun uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış ancak, dava açma süresi geçmemiş alacaklar için Kanunun 3 üncü maddesi hükmünden yararlanılacağına yönelik düzenleme yapılmıştır.
Bu safhada bulunan alacaklar için Kanun hükmünden yararlanılmak istendiği takdirde, bu Tebliğin “1- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla Vergi Mahkemeleri Nezdinde Dava Açılmış veya Dava Açma Süresi Geçmemiş Vergiler” başlıklı (III/B-1) bölümünde belirtilen şekilde işlem yapılacaktır.
Bu takdirde, madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin uzlaşma talebinden vazgeçmeleri ve dava açmamaları şarttır.
6- Kanunun Yayımlandığı 25/2/2011 Tarihi İtibarıyla Dava Açma Süresi Geçmemiş veya İhtilaf Konusu Olan İdari Para Cezaları
Kanunun 3 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla yargı mercilerinde ihtilaf konusu olan veya dava açma süresi geçmemiş bulunan ve Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezalarına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Madde hükmüne göre, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezalarına ilişkin olarak;
– Dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olması halinde, kesilen idari para cezalarından ilk derece yargı merciinde ihtilaflı olanlarında cezanın % 50’si,
– İlk derece yargı merciinin cezayı kaldırdığı ancak itiraz veya temyiz merciinde yargılamanın devam ettiği safhada olanlarında cezanın % 20’si,
– İlk derece yargı merciinin kısmen veya tamamen onayladığı cezalarda onaylanan kısmın % 50’si,
ile bu tutara faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla kalan cezalar ile bu cezalara bağlı fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Örnek 4- Trafik kurallarını ihlal nedeniyle 2918 sayılı Kanun uyarınca kesilen 1.321,-TL tutarlı trafik idari para cezası 10/5/2010 tarihinde ilgilisine tebliğ edilmiştir. Söz konusu para cezasına karşı cezaya muhatap olan kişi 14/5/2010 tarihinde sulh ceza mahkemesinde dava açmıştır. Ancak, ilk derece yargı merciinde dava devam ederken yürürlüğe giren 6111 sayılı Kanundan yararlanmak suretiyle trafik idari para cezası ödenmek istenmiştir.
Bu durumda, cezaya muhatap olanın Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanma talebinin ve davadan vazgeçtiğine ilişkin iradesinin bulunduğu başvuru dilekçesini 2/5/2011 tarihine kadar cezayı veren emniyet müdürlüğüne vermesi gerekmektedir.
Emniyet müdürlüğü, verilen bu dilekçelerin bir örneğini 3 iş günü içerisinde davanın devam ettiği sulh ceza mahkemesine, bir örneğini de cezayı takiple yetkili vergi dairesine gönderecektir.
İlk derece yargı merciinde derdest olan davadan vazgeçildiğinden, idari para cezasının % 50’si ile bu tutara isabet eden faiz yerine trafik idari para cezasının vade tarihi olan 10/6/2010 tarihinden 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi şartıyla trafik idari para cezasının kalan % 50’si ile bu cezaya bağlı faizin tahsilinden vazgeçilecektir.
Buna göre, Kanun kapsamında ödenecek trafik idari para cezası tutarı ile bu tutara isabet eden TEFE/ÜFE tutarı şu şekilde olacaktır.
|
Faiz Hesaplanan Süre |
Trafik İdari Para Cezası Tutarı |
Faiz Oranı |
Faiz Tutarı |
Tahsili Gereken İdari Para Cezası Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
10/6/2010- 24/2/2011 |
1.321,00 |
% 45 |
594,45 |
660,50 |
% 7,93 |
52,38 |
| Ödenecek Tutar | ||
| İdari Para Cezası | : |
660,50 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (% 45 Faiz Yerine) | : |
52,38 TL |
| TOPLAM | : |
712,88 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Tutarlar | ||
| İdari Para Cezası | : |
660,50 TL |
| % 45 Faiz | : |
594,45 TL |
| TOPLAM | : |
1.254,95 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 712,88 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 1.254,95 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
Örnek 5- 20/4/2010 tarihinde tebliğ edilmiş olan ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş bulunan 2.763,-TL tutarlı trafik idari para cezasının iptali amacıyla 3/5/2010 tarihinde sulh ceza mahkemesinde dava açılmış ve mahkemece söz konusu idari para cezasının iptali yönünde karar verilmiş, bu karara karşı ilgili emniyet müdürlüğü tarafından ağır ceza mahkemesine itiraz edilmiştir.
Bu safhada cezaya muhatap olan kişi, 6111 sayılı Kanundan yararlanmak üzere davasından vazgeçerek başvuru dilekçesini ilgili emniyet müdürlüğüne vermiştir.
Emniyet müdürlüğünce söz konusu dilekçenin bir örneği 3 iş günü içerisinde yargılamanın devam ettiği ağır ceza mahkemesine bir örneği de cezayı takiple yetkili vergi dairesine gönderilmiştir.
Bu durumda vergi dairesince, idari para cezasının %20’si ile bu tutara isabet eden ve idari para cezasına vade tarihinden 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için hesaplanan faiz yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Buna göre Kanun kapsamında ödenecek idari para cezası tutarı ile bu tutara isabet eden TEFE/ÜFE tutarı şu şekilde olacaktır.
|
Faiz Hesaplanacak Süre |
Trafik İdari Para Cezası Tutarı |
Faiz Oranı |
Faiz Tutarı |
Tahsili Gereken İdari Para Cezası Tutarı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
|
20/5/2010-24/2/2011 |
2.763,00 |
% 50 |
1.381,50 |
552,60 |
% 6,78 |
37,47 |
| Ödenecek Tutar | ||
| İdari Para Cezası |
: |
552,60 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (% 50 Faiz Yerine) |
: |
37,47 TL |
| TOPLAM |
: |
590,07 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Tutarlar | ||
| İdari Para Cezası |
: |
2.210,40 TL |
| % 50 Faiz |
: |
1.381,50 TL |
| TOPLAM |
: |
3.591,90 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 590,07 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 3.591,90 TL tutarındaki alacağın tahsilinden vazgeçilecektir.
C- ÖDEME SÜRESİ VE ŞEKLİ
Kanunun 3 üncü maddesine göre yapılandırılan alacakların, 31 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar tamamen ya da 6111 sayılı Kanunun 18 inci maddesi uyarınca yapılan taksitlendirmeye istinaden ilk taksiti aynı tarihte olmak üzere ikişer aylık dönemler halinde azami onsekiz eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir. Bu ödemelerde, bu Tebliğin (II/C) ve (II/E-7) bölümünde yapılan açıklamalara göre işlem yapılacaktır.
D- MADDE HÜKMÜNDEN YARARLANMANIN DİĞER ŞARTLARI
1- 6111 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasında, yıllık gelir veya kurumlar vergileri, gelir (stopaj) vergisi, kurumlar (stopaj) vergisi, katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi için Kanunun 3 üncü maddesi hükmünden yararlanmak üzere başvuruda bulunan mükelleflerin taksit ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri, çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibarıyla bir takvim yılında ikiden fazla vadesinde ödememeleri ya da eksik ödemeleri halinde yapılandırılan borçlarına ilişkin kalan taksitlerini ödeme haklarını kaybedecekleri hüküm altına alınmıştır.
Bu hükmün uygulanması ile ilgili açıklamalar bu Tebliğin (II/D-1) ve (II/D-2) bölümlerinde yapılmış olup bu madde uygulamasında da aynı şekilde işlem yapılacaktır.
2- 6111 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca, 3 üncü madde kapsamında yapılandırılan alacak tutarına yönelik olarak borçlular ayrıca 213 sayılı Kanun kapsamındaki alacaklar için anılan Kanunun uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanamayacaklardır.
3- 6111 sayılı Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezalarının Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanılarak ödenmesine imkan veren hükümlerde kesilen idari para cezaları tutarı ile yargı mercilerinin bu tutara yönelik verdiği kararlar esas alınarak düzenleme yapılmıştır. Bu nedenle, bu alacaklar için 3 üncü madde kapsamında ödeme yapılmak üzere başvurulması halinde, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 17 nci maddesinde düzenlenmiş olan indirimli ödeme hükümlerinden yararlanılmayacaktır.
E- DİĞER HUSUSLAR
1- Kanunun 3 üncü maddesinin onuncu fıkrasında, bu madde hükmünden yararlanılması için madde kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmamasının şart olduğu belirtilmiştir. Mükelleflerce Kanun hükümlerinden yararlanılmak üzere davadan vazgeçilmesi halinde idarece de ihtilaflar sürdürülmeyecektir.
2- Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak Kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen yargı kararları uyarınca işlem yapılmayacak ve bu kararlar ile idare aleyhine hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekalet ücreti bulunması halinde bu tutarlar idareden talep edilemeyecektir. Aynı şekilde, Kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen kararlar üzerine işlem yapılamayacağından, idare lehine hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekalet ücreti de borçludan talep edilemeyecektir.
3- Kanunun 3 üncü maddesine göre yapılandırılan alacak tutarının tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata ilişkin verilen ve Kanunun yayımlandığı tarihten önce (bu tarih dahil) taraflardan birine tebliğ edilmiş karar olacaktır.
4- Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanmak için başvuruda bulunan ancak Kanunda belirtilen ödeme şartını yerine getirmeyen borçlulardan;
– 213 sayılı Kanun kapsamındaki alacaklar için ilk tarhiyata esas teşkil eden vergi ve ceza tutarları ile gecikme zammı ve gecikme faizleri,
– Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezaları için idari yaptırım kararında yer alan tutar ile bunlar üzerinden hesaplanan fer’ileri,
6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilecektir.
Ancak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce verilmiş olan en son yargı kararının tarhiyatın tasdikine ilişkin olması halinde bu karar üzerine tahakkuk eden alacak tutarları esas alınacaktır. Bir başka anlatımla, tasdik kararı üzerine yapılan tahakkuk işleminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır.
213 sayılı Kanun kapsamındaki alacaklardan ilk tarhiyat tutarı esas alınarak takip edilecek olanları vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ edildiği tarih esas alınarak dava açma süresinin son günü itibarıyla tahakkuk ettirilecek, bu tarihten itibaren 1 ay sonrası ise alacakların vade tarihi olacaktır. Gecikme zamlarının, amme alacağının vade tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için hesaplanacağı tabiidir.
Kanunun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren idari para cezaları ise idari yaptırım kararının tebliğine bağlı olarak oluşan vade tarihleri esas alınmak suretiyle ve özel kanunlarında düzenlenmiş olan fer’i alacakları da dikkate alınarak takip edilecektir.
5- Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vergi mahkemelerince tarhiyata ilişkin olarak verilmiş bulunan kararlara karşı, mükelleflerce kanun yollarına başvurulmayıp idarece başvurulduğu hallerde, mükelleflerin bu Kanundan yararlanmak üzere yazılı başvuruda bulunmaları üzerine, idarece sürdürülen ihtilaflardan vazgeçilecektir. Kanun hükümlerine uygun ödeme yapılmaması halinde ise ilk tarhiyata esas alınan tutarlar takip ve tahsil edilecektir.
6- Ödeme emri tebliği üzerine açılan davalar ile ilgili olarak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce dava konusu ödeme emri ile istenilen amme alacağının tarhiyatına ilişkin karar verilmiş olması ve davanın Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihi itibarıyla devam ediyor olması halinde, bu mükellefler söz konusu davalara konu amme alacakları ile ilgili olarak Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanabileceklerdir. Ancak, bu yönde bir kararın bulunmaması halinde ödeme emrine karşı açılan davalara konu alacaklar Kanunun 2 nci maddesi kapsamında değerlendirilecektir.
7- 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce tarhiyata karşı açılmış olan ve 25/2/2011 tarihi itibarıyla devam eden dava ile ilgili olarak ilk derece mahkemesinin veya üst yargının verdiği tasdike veya tadilen tasdike ilişkin kararlar üzerine tahakkuk eden vergiler ile vergi cezaları ve bunlara hesaplanan gecikme faizi ve gecikme zammının 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tecil edilmiş ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olması durumunda da mükellefler isterlerse Kanunun 3 üncü maddesi hükmünden yararlanabilecektir.
Bu takdirde, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tecil şartlarına uygun olarak ödenen tutarlar Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrasına göre tecilli sayılacaktır.
Kanunun 3 üncü maddesi hükümlerine göre yapılandırılan alacak tutarından tecil şartlarına uygun olarak ödenen tutar mahsup edilecek, bakiye tutarın Kanun hükümlerine göre ödenmesi gerekecektir. Tecil şartlarına uygun ödenen tutar, Kanun hükümlerine göre yapılandırılan alacak tutarından fazla olması halinde ise herhangi bir iade yapılmayacaktır. Bu kapsamda tahsil edilen tecil faizlerinin mahsuba ve nakden iadeye konu olmayacağı tabiidir. Bu alacaklara karşılık Kanunun yayımlandığı tarihten önce kısmen tahsilat yapılmışsa da aynı şekilde işlem yapılacaktır.
8- Kesinleşmemiş ve dava safhasında bulunan alacaklarla ilgili olarak gerektiği takdirde bu Tebliğin (II/E) bölümünde yapılan açıklamalar dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
IV– İNCELEME VE TARHİYAT SAFHASINDA BULUNAN İŞLEMLERE İLİŞKİN HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde “(1) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde, tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine bu Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla devam edilir. Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergilerin % 50’si ile bu tutara gecikme faizi yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar ile bu tarihten sonra ihbarnamenin tebliği üzerine belirlenen dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizinin tamamının, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 25’inin; ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde altı eşit taksitte ödenmesi şartıyla vergi aslının % 50’sinin, vergi aslına bağlı olmayan cezalarda cezanın % 75’inin, vergilere bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar uygulanan gecikme faizinin ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilir.
(2) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın % 25’ini birinci fıkrada belirtilen süre ve şekilde ödemeleri halinde cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilir.
(3) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi cezaları hakkında bu madde hükümleri uygulanır. Şu kadar ki, asla bağlı vergi cezalarının bu madde kapsamında tahsilinden vazgeçilebilmesi için verginin bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya bu Kanunun 2 nci maddesine göre ödenmesi şarttır.
(4) Bu Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce tamamlandığı halde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılır. Yapılan tarhiyat üzerine bu maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen şekilde belirlenen tutarın, birinci fıkrada belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır.
(5) Bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için madde kapsamında ödeme başvurusunda bulunulan alacağa ilişkin dava açılmaması şarttır.
(6) Bu Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, 213 sayılı Kanunun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi ve ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar için de bu madde hükmü uygulanır.
(7) Bu Kanunun 3 üncü maddesi ile bu madde hükmünden yararlananlar, ayrıca 213 sayılı Kanunun uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanamazlar.
(8) Bu madde uygulamasında incelemeye başlama, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önce mükellefler nezdinde; vergi incelemesine başlanıldığı hususunun bir tutanağa bağlanması, vergi incelemesi yapılmak üzere mükellefin yazı ile davet edilmesi, kanuni defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması, matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi ya da kanuni defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmiş olması hallerini kapsar.” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm ile Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak kapsama giren vergi türleri açısından, Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde bu tarihe kadar tamamlanamamış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemleri ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.
A- BAŞVURU SÜRESİ VE ŞEKLİ
6111 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi, matrah artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlayan ancak tamamlanmamış bulunan vergi incelemeleri, takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edileceğini öngördüğünden; bu madde hükümden yararlanmak için başvuru süresi, söz konusu işlemlerin tamamlanmasına bağlı olarak düzenlenmiştir.
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin, bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen vergi ve kesilen cezalara ilişkin ihbarnamelerin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde bu Tebliğ ekinde yer alan dilekçe (Ek:5) örneğine uygun şekilde yazılı olarak başvurmaları gerekmektedir.
Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendinde sayılan borçluların bu madde kapsamında yaptıkları başvuru üzerine yapılandırılan alacak tutarını anılan bentte yer alan sürede ödeme taleplerini başvuru sırasında belirtmeleri icap etmektedir.
Mükellefler bu madde hükmünden, adlarına yapılan tüm tarhiyatlar için yararlanabilecekleri gibi sadece talep edecekleri tür ve dönemler için de yararlanabileceklerdir.
B- ALACAK TUTARININ TESPİTİ
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihinden önce başlanıldığı halde bu tarihe kadar tamamlanamamış bulunan vergi incelemeleri ile takdir ve tarh işlemlerinin tamamlanması sonucu hesaplanan vergi ve ceza tutarı dikkate alınarak yapılandırılacak alacak tutarı tespit edilecektir.
Madde hükmüne göre, bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilen verginin % 50’si ile bu tutar üzerinden gecikme faizi yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarı ve Kanunun yayım tarihinden sonra (bu tarih dahil) ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin bitim tarihine kadar hesaplanacak gecikme faizi tutarının, ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödenmesi şartıyla, kalan vergi aslı ile bu vergilere uygulanan gecikme faizi ve vergi aslına bağlı cezaların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Öte yandan bu işlemlerin sonucunda vergi aslına bağlı olmayan bir cezanın kesilmesinin gerektiği hallerde, bu ceza için Kanun hükmünden cezanın % 25’inin ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte tamamen ödenmesi şartıyla yararlanılacak ve cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak iştirak nedeniyle kesilecek vergi ziyaı cezalarında, cezaya muhatap olanların, cezanın % 25’ini ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödemeleri halinde cezanın kalan % 75’inin tahsilinden vazgeçilecektir.
Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası gereğince, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan vergi aslına bağlı olmayan cezalar da bu madde hükmüne göre yapılandırılarak ödenebilecektir. Vergi aslına bağlı vergi cezalarının Kanunun 4 üncü maddesi kapsamında tahsilinden vazgeçilebilmesi için verginin Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya bu Kanunun 2 nci maddesine göre ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, pişmanlık hükümlerinin ihlali üzerine kesilmesi gereken vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarname tanzim edilerek mükellefe tebliğ edilecek ve mükellefin maddenin öngördüğü şartları (vergi aslının ödenmiş olması) yerine getirmesi halinde kesilen ceza terkin edilecektir.
Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, 213 sayılı Kanunun tarhiyat öncesi uzlaşma hükümlerine göre uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi/ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar da Kanunun 4 üncü maddesi hükmüne göre yapılandırılarak ödenebilecektir.
Bu takdirde, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, tarhiyat öncesi uzlaşma temin edilememiş veya uzlaşma müzakeresinde uzlaşmaya varılamamış ya da mükelleflerin tarhiyat öncesi uzlaşma talebinden vazgeçmiş olması hallerinde düzenlenen inceleme raporunun vergi dairesine intikali üzerine madde hükmü uygulanacaktır. Bu safhada da ödenecek tutarın tespitinde, tarhiyata ilişkin olarak düzenlenen vergi/ceza ihbarnamelerinde belirtilen tutarlar dikkate alınacaktır.
Kanun kapsamına giren dönemlere ilişkin olarak Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihinden önce tamamlandığı halde, bu tarihte ya da bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden takdir komisyonu kararları ve vergi inceleme raporları üzerine gerekli tarh ve tebliğ işlemleri yapılacaktır.
Yapılan tarhiyat üzerine maddede öngörülen süre ve şekilde ödeme yapılması halinde madde hükmünden yararlanılabilecektir.
Diğer taraftan, vergi inceleme raporlarına veya takdir komisyonu kararlarına dayanmamakla birlikte, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış, ancak bu tarih itibarıyla tamamlanamamış olan tarh işlemlerine de devam edilecek ve Kanunun yayımlandığı tarihten sonra yapılan bu tarhiyatlar için de 4 üncü madde hükmünden yararlanılabilecektir.
İnceleme raporu veya takdir komisyonu kararı üzerine sadece vergi ziyaı cezası kesilmesi gerektiği hallerde ise (Örneğin, mahsup dönemi geçtikten sonra yapılan geçici vergi incelemeleri sonucu kesilen vergi ziyaı cezası gibi) vergi aslına uygulanan gecikme faizi yerine Kanuna göre hesaplanacak tutarın, Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu cezanın tahsilinden vazgeçilecektir.
Örnek 1- Mükellefin defter ve belgeleri Ekim/2008 vergilendirme dönemine ilişkin gelir (stp) vergisi yönünden incelemeye alınmış ve 6111 sayılı Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla inceleme sonuçlanmamıştır. Ayrıca mükellef tarafından bu Kanun uyarınca söz konusu vergi türünden matrah artırımında da bulunulmamıştır.
İnceleme sonucu düzenlenen vergi inceleme raporunun 27/10/2011 tarihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği, rapor üzerine mükellef adına 1.800,-TL gelir (stp) vergisi tarh edildiği, 1.800,-TL vergi ziyaı cezası kesildiği ve tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesinin 4/11/2011 tarihinde mükellefe tebliğ edildiği varsayıldığında, mükellef 6111 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinden aşağıda belirtilen şekilde yararlanabilecektir.
Mükellef, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde 6111 sayılı Kanundan yararlanmak üzere yazılı başvuruda bulunacaktır.
Bu durumda, mükellefin 6111 sayılı Kanuna göre ödeyeceği tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Vergi aslının % 50’si = 1800/2
= 900
TEFE/ÜFE Tutarı = 900 x % 10,81 (Normal vade tarihinden Kanunun yayım tarihine kadar)
= 97,29 TL’dir.
Gecikme Faizi* = 900 x % 12,60
= 113,40 TL’dir.
* Gecikme faizi Kanunun yayımlandığı tarihten, ihbarnamenin tebliği üzerine dava açma süresinin son gününe kadar ve Kanunun yayımı tarihi itibarıyla uygulanmakta olan gecikme zammı oranı esas alınarak hesaplanmıştır.
Buna göre ödenecek toplam tutar,
Vergi Aslının % 50’si = 900,00 TL
TEFE/ÜFE Tutarı = 97,29 TL
Gecikme Faizi = 113,40 TL
TOPLAM = 1.110,69 TL’dir.
Tahsilinden vazgeçilen tutar ise,
Vergi Aslının %50’si = 900,00 TL
Gecikme Faizi = 1.253,70 TL
Vergi Ziyaı Cezası = 1.800,00 TL
TOPLAM = 3.953,70 TL’dir.
Bu örneğe göre mükellefin ihbarnamenin tebliğ tarihini izleyen ayda (Aralık/2011) yapılandırılan alacak tutarını defaten ödemesi halinde bu tutara faiz ya da katsayı uygulanmayacaktır. Ancak, mükellefin Kanunun 4 üncü maddesi hükmüne göre yapılandırılan alacağı ikişer aylık dönemler halinde azami 6 eşit taksitte ödemesi mümkün olup, bu takdirde taksitler halinde ödenecek alacağa Kanunun 18 inci maddesi gereğince (1,05) katsayısı uygulanacaktır.
Mükellefin yapılandırılan alacağı taksitle ödemek istemesi halinde taksit ayları; Aralık/2011, Şubat, Nisan, Haziran, Ağustos, Ekim/2012 ayları olacaktır.
C- ÖDEME SÜRESİ VE ŞEKLİ
6111 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yazılı başvuruda bulunmaları ve madde hükmüne göre yapılandırılan tutarı ilk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere peşin veya ikişer aylık dönemler halinde 6 eşit taksitte ödemeleri gerekmektedir.
Örneğin, madde kapsamına giren bir tarhiyata ilişkin ihbarnamenin 25/5/2011 tarihinde tebliğ edildiği varsayıldığında, madde hükmüne göre ödenecek tutarın ilk taksiti Haziran/2011 ayında, diğer taksitleri ise sırasıyla Ağustos, Ekim, Aralık/2011, Şubat, Nisan/2012 aylarında ödenecektir.
Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendinde sayılan borçluların bu madde kapsamında yaptıkları başvuru üzerine yapılandırılan alacak tutarını anılan bentte yer alan sürede ödemeleri mümkündür.
D- MADDE HÜKMÜNDEN YARARLANMANIN DİĞER ŞARTLARI
1- Kanunun 4 üncü maddesi kapsamına, Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine konu vergiler girdiğinden, Kanunun 4 üncü maddesinin sekizinci fıkrasında incelemeye başlama ifadesine açıklık getirilmiştir.
Buna göre, incelemeye başlama Kanunun yayımlandığı tarihten önce mükellefler nezdinde;
– Vergi incelemesine başlanıldığı hususunun bir tutanağa bağlanması,
– Vergi incelemesi yapılmak üzere mükellefin yazı ile davet edilmesi,
– Kanuni defter ve belgeleri isteme yazısının tebliğ edilmiş olması,
– Matrah tesisine yönelik tutanak düzenlenmesi,
– Kanuni defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmiş olması,
hallerini kapsamaktadır.
Madde metninde de açıkça ifade edildiği üzere, defter ve belgelerin incelenmek üzere vergi incelemesine yetkili olanlara ibrazı gerektiğinden, Kanunun yayımlandığı tarihten önce defter ve belgelerin vergi inceleme yetkisi olmayanlara ibrazı, vergi incelemesine başlama olarak kabul edilmeyecektir.
2- Mükelleflerin bu madde hükümlerinden yararlanılabilmesi için madde kapsamında ödeme başvurusunda bulundukları alacağa ilişkin dava açmamaları şarttır.
3- Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükellefler ayrıca 213 sayılı Kanunun uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanamazlar.
4- Düzeltme taleplerine ilişkin incelemelere devam edilecektir. Ancak, mükelleflerin düzeltme istediği yıl için 6111 sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerine göre matrah ve vergi artırımında bulunmaları halinde, düzeltme talebinden vazgeçtikleri kabul edilerek bu tür incelemeler sürdürülmeyecektir.
V- PİŞMANLIKLA YA DA KENDİLİĞİNDEN YAPILAN BEYANLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile Kanunun yayımlandığı tarihten 2 Mayıs 2011 tarihine kadar 213 sayılı Kanunun 371 inci maddesinde düzenlenen pişmanlık ve ıslah hükümlerinden yararlanmak üzere ya da aynı Kanunun 30 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre kanuni süresinden sonra kendiliğinden beyanname verilmesi ile 2010 yılı ve önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak emlak vergisi bildiriminde bulunulması ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 64 üncü maddesinde sayılan diğer ücrete tabi mükelleflerin gelir vergisi mükellefiyetlerine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
A- PİŞMANLIKLA BEYAN
6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde, Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar 213 sayılı Kanunun 371 inci maddesine göre beyan edilen matrahlar üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile hesaplanacak pişmanlık zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla pişmanlık zammı ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği belirtilmektedir.
1- Başvuru Süresi ve Şekli
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin bu Tebliğin ekinde yer alan (Ek:6/A) örneğe uygun başvuru dilekçesiyle birlikte kapsama giren dönemlere ilişkin vergi beyannamelerini 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar bağlı oldukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir.
6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesi çerçevesinde pişmanlık hükümlerine göre verilecek beyannamelerden elektronik ortamda gönderilebilenlerin; yıllık gelir veya kurumlar ile katma değer vergisi beyannamelerini ya da muhtasar beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur.
Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendinde sayılan borçluların bu madde kapsamında yaptıkları başvuru üzerine yapılandırılan alacak tutarını anılan bentte yer alan sürede ödeme taleplerini başvuru sırasında belirtmeleri gerekmekte olup bu mükellefler tarafından yapılacak başvuruların ilgili vergi dairesine kağıt ortamında yapılması uygun görülmüştür.
2- Alacak Tutarının Tespiti
Madde hükmünden, pişmanlık talebiyle verilen beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile hesaplanacak pişmanlık zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi suretiyle yararlanılacaktır.
Örnek 1- (T) Ltd. Şti. tarafından 24 Kasım 2009 tarihine kadar verilmesi gereken Ekim 2009 dönemine ait katma değer vergisi beyannamesi 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle 8 Mart 2011 tarihinde pişmanlıkla vergi dairesine verilmiştir. Pişmanlıkla verilen beyannameye istinaden ödenmesi gereken katma değer vergisi 1.200,-TL damga vergisi ise 19,90 TL’dir.
Bu durumunda; katma değer vergisinin tamamı ile pişmanlık zammı yerine bu Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının ödenmesi halinde, pişmanlık zammı ve vergi aslına bağlı olmayan cezanın tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Buna göre;
|
Pişmanlık Zammı Hesaplanan Süre |
Alacak Tutarı |
Pişmanlık Zammı Oranı |
Pişmanlık Zammı Tutarı |
Tahsili Gereken Alacak Aslı |
Toplam TEFE/ÜFE Oranı |
TEFE/ÜFE Tutarı |
| 26/11/2009-24/2/2011 |
1.200 |
% 27,05 |
324,60 |
1.200 |
% 12,90 |
154,80 |
| Ödenecek Tutar | ||
| Katma Değer Vergisi | : |
1.200,00 TL |
| TEFE/ÜFE Tutarı (Pişmanlık Zammı Yerine) | : |
154,80 TL |
| Damga Vergisi | : |
19,90 TL |
| TOPLAM | : |
1.374,70 TL |
| Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar | ||
| Pişmanlık Zammı | : |
324,60 TL |
| Özel Usulsüzlük Cezası | : |
1.000,00 TL |
| TOPLAM | : |
1.324,60 TL |
Yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan toplam 1.374,70 TL’nin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödenmesi durumunda, toplam 1.324,60 TL tutarın tahsilinden vazgeçilecektir.
3- Ödeme Süresi ve Şekli
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca yapılandırılan alacaklar, bu Tebliğin (II/C) ve (II/E-7) bölümlerinde yapılan açıklamalara göre ödenecektir.
4- Diğer Hususlar
Mükelleflerce Kanun kapsamında pişmanlıkla beyan edilen vergilerin Kanunda öngörülen süre ve şekilde tamamen ödenmemesi halinde pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılacak ve 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca gerekli işlemler tesis edilecektir.
Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, borçluların Kanun kapsamında taksitlendirilen tutarların tamamının ödenmemesi halinde ödedikleri tutarlar kadar Kanun hükümlerinden yararlanacağı hüküm altına alınmış olmakla birlikte, Kanunun 5 inci maddesinde düzenlenen pişmanlıkla beyan hükümleri 213 sayılı Kanunun “Pişmanlık ve ıslah” başlıklı 371 inci maddesi hükümleri esas alınarak düzenlendiğinden 6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında yapılan kısmi ödemelerde pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılacak ve kısmen pişmanlık ihlali söz konusu olamayacağından mükellefler ödedikleri tutar kadar bu madde hükmünden yararlanamayacaktır. Bu takdirde yapılan ödemeler ödeme tarihleri esas alınarak bu kapsamda beyan edilen alacaklara mahsup edilecektir. Bu Tebliğin (II/B-2-c) bölümünde belirtilen alacaklar için de bu açıklamaya göre işlem yapılacaktır.
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında beyan edilen vergilere, ödeme yönünden şartların ihlali halinde, kesilmesi gereken vergi cezaları için 213 sayılı Kanunun 374 üncü maddesinde yer alan zamanaşımı süreleri, Kanunun 20 nci maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince taksit ödeme süresince işlemeyeceğinden, pişmanlık hükümlerinin ihlali üzerine kesilecek cezalarda zamanaşımı süresi bu hüküm dikkate alınarak tayin edilecektir.
Diğer taraftan, 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre pişmanlıkla beyanname verilmesinin bu beyannameler hakkında vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyeceği tabiidir.
B- KENDİLİĞİNDEN YAPILAN BEYANLAR
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile Kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olarak 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar 213 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre kendiliğinden verilen beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile hesaplanacak gecikme faizi yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla gecikme faizi ve vergi cezalarının tamamının tahsilinden vazgeçileceği belirtilmiştir.
1- Başvuru Süresi ve Şekli
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin bu Tebliğin ekinde yer alan (Ek:6/B) örneğe uygun başvuru dilekçesiyle birlikte kapsama giren dönemlere ilişkin vergi beyannamelerini 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar bağlı oldukları vergi dairelerine vermeleri gerekmektedir.
6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesi çerçevesinde kendiliğinden verilecek beyannamelerden elektronik ortamda gönderilebilenlerin; yıllık gelir veya kurumlar ile katma değer vergisi beyannamelerini ya da muhtasar beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur.
Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendinde sayılan borçluların bu madde kapsamında yaptıkları başvuru üzerine yapılandırılan alacak tutarını anılan bentte yer alan sürede ödeme taleplerini başvuru sırasında belirtmeleri gerekmekte olup bu mükellefler tarafından yapılacak başvuruların ilgili vergi dairesine kağıt ortamında yapılması uygun görülmüştür.
2- Alacak Tutarının Tespiti
Madde hükmünden, 213 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre kanuni süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler üzerinden tarh ve tahakkuk ettirilen vergilerin tamamı ile gecikme faizi yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi suretiyle yararlanılacaktır. Bu hükme göre yapılan ödemeler üzerine vergi cezalarının ve gecikme faizinin tahsilinden vazgeçilecektir.
213 sayılı Kanun hükümlerine göre bu şekilde verilen beyannameler üzerine gerekli vergi cezaları kesilerek mükellefe tebliğ edilecek ve mükellefin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödeme yapmasını müteakip terkin edilecektir.
3- Ödeme Süresi ve Şekli
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca yapılandırılan alacaklar, bu Tebliğin (II/C) ve (II/E-7) bölümlerinde yapılan açıklamalara göre ödenecektir.
4- Diğer Hususlar
a) 6111 sayılı Kanuna göre kendiliğinden beyanname verilmesi, bu beyannameler hakkında vergi incelemesi ve yapılan inceleme sonucu mükellefler adına vergi ve ceza tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecektir.
b) 6111 sayılı Kanun vergiler açısından, 31/12/2010 tarihinden önceki dönemleri, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannameleri kapsamaktadır.
Buna göre, 2010 takvim yılı 1, 2 ve 3 üncü geçici vergi dönemleri ile daha önceki dönemler Kanunun kapsamına girmekte, 2010 takvim yılı 4 üncü geçici vergi dönemi girmemektedir.
Kanun kapsamına giren bu dönemlere ilişkin beyannamelerin kanuni sürelerinde verilmemiş olması veya eksik beyanda bulunulmuş olması halinde de mükelleflerin Kanunun 5 inci maddesi hükmünden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu takdirde, ödenecek taksit tutarları içerisinde geçici vergi asıllarının yer alıp almayacağı yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinin kanuni süresinde verilmesi şartına bağlı olarak, Kanun kapsamında beyannamelerin verildiği tarih esas alınarak belirlenecektir.
C- EMLAK VERGİSİ BİLDİRİMİ
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, 2010 yılı ve önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının; bu Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla, bu alacaklara bağlı gecikme faizi, gecikme zammı ve vergi cezalarının tahsilinden vazgeçileceği belirtilmiştir.
1- Başvuru Süresi ve Şekli
Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin başvuru dilekçesiyle birlikte kapsama giren dönemlere ilişkin vergi bildirimlerini 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar ilgili belediyelere vermeleri gerekmektedir.
2- Alacak Tutarının Tespiti
Madde hükmünden, 2010 yılı ve önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve tahakkuk eden vergi ve taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanunun yayımlandığı tarihe kadar TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak TEFE/ÜFE tutarının; Kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi suretiyle yararlanılacaktır.
Bu hükme göre yapılan ödemeler üzerine vergi cezalarının ve gecikme faizinin taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payına ilişkin gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
213 sayılı Kanun hükümlerine göre bu şekilde verilen beyannameler üzerine gerekli vergi cezaları kesilerek mükellefe tebliğ edilecek ve mükellefin Kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemelerini yapmasını müteakip terkin edilecektir.
3- Ödeme Süresi ve Şekli
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca yapılandırılan alacaklar, bu Tebliğin (II/C) ve (II/E-7) bölümlerinde yapılan açıklamalara göre ilgili belediyelere ödenecektir.
D- DİĞER ÜCRET GELİRİ ELDE EDENLERİN BEYANI
Kanunun 5 inci maddesinin ikinci fıkrasıyla 193 sayılı Kanunun 64 üncü maddesinde sayılan diğer ücret mükelleflerinin; 2011 yılı Mart ayı sonuna kadar vergi dairelerine başvurarak, 2011 takvim yılına ilişkin gelir vergilerini tarh ettirmeleri ve karnelerine işlettirmeleri kaydıyla (2011 yılı Şubat ayı içerisinde vergilerini tarh ettiren diğer ücret mükellefleri dahil) önceki dönemlere ilişkin olarak herhangi bir vergi ve ceza aranmayacağı hükme bağlanmıştır. İşverenlerin diğer ücretlilere ait kimlik bilgileri ve vergi karnesi ile yapacakları başvurular da bu kapsamda değerlendirilecektir.
Diğer taraftan, diğer ücret geliri elde edenlerden daha önce mükellefiyet kaydını yaptırmamış olanların işe başlama tarihi olarak bu Kanuna göre yaptıkları müracaat tarihi esas alınacaktır. Daha önceki yıllarda başka vergi dairelerine karnelerini ibraz ederek vergilerini tarh ettiren mükellefler, başvurularında bu vergi dairelerini de belirteceklerdir.
VI– MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINA İLİŞKİN HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun 6, 7, 8 ve 9 uncu maddelerinde yer alan gelir vergisi, kurumlar vergisi ve katma değer vergisinde matrah ve vergi artırımı uygulamasına ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
A- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINDA BULUNABİLECEK MÜKELLEFLER
Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyetinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri 2006, 2007, 2008 ve 2009 takvim yılları için 6111 sayılı Kanunun 6, 7, 8 ve 9 uncu maddelerine göre matrah ve vergi artırımından yararlanabileceklerdir.
Aynı şekilde,
– Hizmet erbabına ödenen ücretlerden,
– Serbest meslek ödemelerinden,
– Yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ait ödemelerden,
– Kira ödemelerinden,
– Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden,
– Esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerden
gelir veya kurumlar vergisi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlar da bu ödemelerine ilişkin olarak bu yıllarla ilgili vergi artırımında bulunabileceklerdir.
Adi ortaklıklar ve kollektif şirketlerde ortaklar, komandit şirketlerde komandite ortaklar ile adi komandit şirketlerde komanditer ortaklar da anılan yıllar için matrah ve vergi artırımından yararlanabileceklerdir.
Sözü edilen yıllara ilişkin vergi matrahlarının takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilmiş ve/veya haklarında vergi incelemesine başlanılmış olan mükellefler de matrah ve vergi artırımından faydalanabileceklerdir.
Beyanname vermekle birlikte zarar, indirim ve istisnalar nedeniyle matrah ve vergi beyan etmeyen ya da ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da dahil olmak üzere hiç beyanname vermemiş olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri de matrah ve vergi artırımı yapabileceklerdir.
Kurumlar vergisi mükellefleri, anılan yıllarla ilgili olarak vermiş oldukları beyannamelerinde kurum kazancından indirilen ve 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre veya aynı Kanunun geçici 67 nci maddesinin sekizinci fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre tevkifata tabi kazanç ve iratlarının bulunması halinde, bu tevkifat matrahlarını da artıracaklardır.
Diğer taraftan, 5520 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendine göre kurumlar vergisinden muaf bulunan ve bu nedenle kurumlar vergisi beyannamesi ile muhtasar beyanname vermemiş olan kooperatifler de 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Öte yandan, 6111 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunmayan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi mükelleflerinin, Kanunun 5 inci maddesine göre, kapsama giren dönemlere ilişkin olarak pişmanlık hükümlerinden faydalanarak beyanda bulunmaları da mümkün bulunmaktadır. Ancak idarenin, pişmanlık hükümlerinden faydalanarak beyanda bulunan mükellefler hakkında, pişmanlık hükümlerine göre beyanda bulundukları dönemler için vergi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak tarhiyat hakkı saklıdır.
B- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINDAN YARARLANABİLMEK İÇİN YAPILACAK BAŞVURUNUN SÜRESİ VE ŞEKLİ
1- Başvurunun Süresi
6111 sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerinde başvuru süresi, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonu olarak belirlenmiş bulunmaktadır.
Buna göre, matrah ve vergi artırımında bulunmak isteyen gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri ile katma değer vergisi mükellefleri, Kanunda ve bu Tebliğde belirtilen usul ve esaslar dahilinde, 2 Mayıs 2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar gelir, kurumlar ve katma değer vergisi yönünden artırımda bulunabileceklerdir.
Mükellefler, en geç 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar ilgili vergi dairesine başvurmadıkları takdirde, 6111 sayılı Kanunla getirilen matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanamayacaklardır.
2- Başvurunun Şekli
6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümleri uyarınca verilmesi gereken bildirimlerden elektronik ortamda gönderilebilenlerin; yıllık gelir veya kurumlar ile katma değer vergisi beyannamelerini ya da muhtasar beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur.
Artırıma ilişkin yılda elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayan ancak bu Tebliğin yayımlandığı tarih itibariyle bu kapsamda olan mükellefler de matrah ve vergi artırımına ilişkin bildirimlerini elektronik ortamda göndermek zorundadırlar.
Elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, matrah ve vergi artırımına ilişkin başvurular; gelir, kurumlar veya katma değer vergileri mükellefiyeti yönünden bağlı olunan ya da muhtasar beyannamelerini vermiş oldukları vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecektir.
Bu Tebliğin yayımlanmasından önce mükellefiyeti sona erenler ile hakkında mükellefiyet tesis edilmemiş olanların, 6111 sayılı Kanun kapsamında verilecek söz konusu bildirimleri elektronik ortamda gönderme zorunlulukları bulunmamaktadır.
Matrah ve vergi artırımına ilişkin bildirimlerin ölüm, gaiplik, tasfiye veya devir ya da tam bölünme gibi durumlarda birden fazla kişi tarafından birlikte verilmesinin gerekli olduğu hallerde, söz konusu bildirimlerin kağıt ortamında verilmesi gerekmektedir.
Kanunun 18 inci maddesinin üçüncü fıkrasının (ç) bendinde sayılan mükelleflerin, matrah ve vergi artırımına yönelik başvurularını, bağlı bulundukları vergi dairelerine kağıt ortamında yapmaları ve artırım üzerine hesaplanan vergileri anılan bentte yer alan sürede ödeme taleplerini de başvuruları sırasında belirtmeleri icap etmektedir.
Diğer taraftan, mükelleflerce matrah ve vergi artırımına ilişkin olarak yapılacak başvuruların, esas itibarıyla, mükellef veya mükellefi temsile yetkili kişilerce yapılması gerekmektedir.
6111 sayılı Kanun kapsamındaki 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarında gelir, kurumlar veya katma değer vergileri ile muhtasar beyanname yönünden değişik vergi dairelerinin mükellefi olanlarca, matrah ve vergi artırımına ilişkin bildirimlerin, en son mükellefiyetleri bulunan vergi dairelerine verilmesi gerekmekte olup, bu bildirimlere dayanılarak tarh edilecek vergiler hakkında söz konusu vergi daireleri tarha yetkili kılınmıştır.
Öte yandan, vergi artırımı kapsamına giren dönemler için muhtasar beyanname yönünden merkez veya şubeleri için ayrı ayrı mükellefiyetleri bulunan ve vergi artırımından yararlanmak isteyen mükelleflerin, merkez ve her bir şube için ayrı ayrı vergi artırımında bulunmaları gerekmektedir.
C- GELİR VE KURUMLAR VERGİSİNDE ARTIRIM
1- Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesine İlişkin Matrah Artırımı
a) Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinde Matrah Beyan Etmiş Olan Mükelleflerin Matrah Artırımı
2006, 2007, 2008 ve 2009 takvim yıllarına ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir vergisi beyannamelerinde vergiye tabi gelir (matrah) beyan eden gelir vergisi mükelleflerinin bu yıllara ilişkin vergi matrahlarının;
2006 yılı için …………………………………………… %30,
2007 yılı için …………………………………………… %25,
2008 yılı için …………………………………………… %20,
2009 yılı için …………………………………………… %15
oranlarından az olmamak üzere artırılması gerekmektedir. (Ek:7) Dilerlerse mükellefler, ilgili yıllar için, bu oranların üzerinde artırımda bulunabileceklerdir. Gelir vergisi mükellefleri için artırıma esas olacak matrah, üzerinden gelir vergisi hesaplanan matrah olacaktır.
Ancak, anılan yıllara ilişkin olarak artırılan matrahların tutarı;
aa) Ticari veya zirai kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri ile serbest meslek erbabı için;
2006 yılı için ………………………………………….. 9.550 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 10.320 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 11.220 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 12.230 TL’den,
ab) Ticari veya zirai kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri için;
2006 yılı için ………………………………………….. 6.370 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 6.880 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 7.480 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 8.150 TL’den,
ac) Ticari kazancı sadece basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri için;
2006 yılı için ………………………………………….. 955 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 1.032 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 1.122 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 1.223 TL’den,
ad) Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri için;
2006 yılı için ………………………………………….. 1.910 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 2.064 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 2.244 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 2.446 TL’den,
ae) Geliri yukarıda sayılanlar dışında kalan gelir vergisi mükellefleri için;
2006 yılı için ………………………………………….. 6.370 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 6.880 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 7.480 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 8.150 TL’den
az olmayacaktır.
af) Özellik arzeden durumlar
Ticari veya zirai kazancı bilanço esasına veya işletme hesabı esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri ile serbest meslek erbabının, beyannamelerinde diğer gelir unsurlarının bulunması halinde söz konusu mükellefler, durumlarına göre, Tebliğin bu bölümünün (aa) veya (ab) alt bölümünde yer alan asgari matrahları dikkate almak suretiyle matrah artırımında bulunacaklardır.
Beyannamelerinde, ticari ve zirai kazanç ile serbest meslek kazancı dışında kalan ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat (bu kazanç veya iratların birkaçının elde edilmiş olması hali dahil) beyan eden gelir vergisi mükellefleri için, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahlar esas alınacaktır.
Ticari kazancı basit usulde tespit edilmekle birlikte, bu kazancının yanında beyannamelerinde vergiye tabi başka gelir unsurları beyan eden mükellefler ile gayrimenkul sermaye iradının yanında ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat beyan eden gelir vergisi mükellefleri de işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahları esas alacaklardır.
Mükelleflerce ilgili yıllarda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar üzerine Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, matrah ve vergi artırımına esas ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
Ayrıca, ilgili yıllar için 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrası uyarınca matrah artırımında bulunan gelir vergisi mükellefleri, mesken olarak kiraya verilen binalardan elde edilen kira gelirlerine ilişkin olmak üzere o yıl için belirlenen istisna tutarlarını matrah artırımı yaparken dikkate almayacaklardır.
Verdikleri yıllık gelir vergisi beyannamesinde birden fazla gelir unsuru bulunan mükellefler, matrah artırımlarını yıllık beyannamelerinde yer alan toplam matrah üzerinden yapacaklar, gelir unsurlarının bir kısmı itibarıyla artırımda bulunmayacaklardır.
Matrah artırımı talebinde bulunulan yıllarla ilgili olarak gelir vergisi mükelleflerinin ölümü veya gaipliği halinde, bu mükelleflerin varisleri, muris adına matrah artırımında bulunabilirler. Bu takdirde, tüm mirasçıların birlikte matrah artırımında bulunması gerekeceği tabiidir. Ancak şahsi ticari işletmenin faaliyetinin mirasçılar tarafından sürdürülmesi halinde, bu faaliyeti devam ettiren mirasçı veya mirasçıların matrah artırımında bulunması yeterli olacaktır.
ag) Konuya ilişkin örnekler
Örnek 1- Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefi (A)’nın yıllık beyannamede beyan ettiği gelir vergisi matrahı, 2006 yılı için 40.000 TL, 2007 yılı için 50.000 TL, 2008 yılı için 70.000 TL ve 2009 yılı için ise 90.000 TL’dir.
Mükellef, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin gelir vergisi matrahlarını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı olduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin Kanuna göre ödeyeceği gelir vergisi tutarı bu Tebliğin (VI/C-3) bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gelir Vergisinin Hesabı
|
Yıllar |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL) (1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2) (3) |
Asgari Matrah (TL)
(4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5×6) (7) |
|
2006 |
40.000 |
% 30 |
12.000 |
9.550 |
12.000 |
% 20 |
2.400 |
|
2007 |
50.000 |
% 25 |
12.500 |
10.320 |
12.500 |
% 20 |
2.500 |
|
2008 |
70.000 |
% 20 |
14.000 |
11.220 |
14.000 |
% 20 |
2.800 |
|
2009 |
90.000 |
% 15 |
13.500 |
12.230 |
13.500 |
% 20 |
2.700 |
|
Toplam |
10.400 |
||||||
Mükellefin ilgili yıllarda beyan ettiği matrahlara uygulanan artırım oranları sonucu asgari matrahlardan yüksek tutarda matrah artırımı yaptığı görülmektedir.
Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi toplamda 10.400 TL olacaktır.
Ödeme
Peşin ödeme durumunda; 10.400 TL defaten ödenecektir.
Ödemenin taksit imkanından yararlanılarak yapıldığı varsayıldığında;
– 6 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(10.400 x 1,05)/6=] 1.820 TL,
– 9 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(10.400 x 1,07)/9=] 1.236,44 TL,
– 12 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(10.400 x 1,10)/12=] 953,33 TL,
– 18 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(10.400 x 1,15)/18=] 664,44 TL
olacaktır.
Mükellefin tercihte bulunduğu taksit tutarlarını süresinde ödememesi, matrah artırımı hükümlerinden yararlanmasına engel teşkil etmemekle birlikte, süresinde ödenmeyen taksitler 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında gecikme zammı tatbik edilmek suretiyle takip ve tahsil edilecektir.
Örnek 2– Serbest meslek erbabı (C)’nin 2008 yılı gelir vergisi beyannamesinde beyan ettiği gelir vergisi matrahı 85.000 TL’dir. Mükellefin bu matraha ilişkin beyan ettiği gelirleri aşağıdaki gibidir.
| Serbest meslek kazancı |
20.000,- TL |
| Birinci işverenden alınan ücret |
24.000.- TL |
| İkinci işverenden alınan ücret |
23.000.- TL |
| Kira geliri |
18.000.- TL |
Mükellef, 2008 yılı gelir vergisi matrahını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin matrah artırımına ilişkin gelir vergisi hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.
2008 yılı Gelir Vergisi Matrahı 85.000 TL
2008 yılı için Artırım Oranı %20
Artırılan Matrah Tutarı (85.000 x %20=) 17.000 TL
Kanunla Belirlenen Asgari Matrah 11.220 TL
|
Yıl |
İlgili Yıl Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2) (3) |
Asgari Matrah (TL)
(4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5×6) (7) |
|
2008 |
85.000 |
% 20 |
17.000 |
11.220 |
17.000 |
% 15 |
2.550 |
Mükellefin beyanına göre hesaplanan matrah 17.000 TL’dir. Mükellefin beyanı, Kanuna göre serbest meslek mükelleflerinin 2008 yılı için belirlenmiş asgari matrah tutarından (11.220 TL) fazla olduğundan, mükellefin beyanı esas alınacaktır.
Matrah artırımında bulunulan yıla ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesi süresinde verilerek tahakkuk eden vergilerin süresinde ödendiği ve mükellefin bu vergi türleri için Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanmadığı varsayılarak vergi oranı %15 olarak dikkate alınmıştır.
Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi 2.550 TL olacaktır.
Ödeme
Peşin ödeme durumunda; 2.550 TL defaten ödenecektir.
Ödemenin taksit imkanından yararlanılarak yapıldığı varsayıldığında;
– 6 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(2.550 x 1,05)/6=] 446,25 TL
– 9 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(2.550 x 1,07)/9=] 303,17 TL
– 12 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(2.550 x 1,10)/12=] 233,75 TL
– 18 taksitle ödenmesi durumunda; taksit tutarı: [(2.550 x 1,15)/18=] 162,92 TL
olacaktır.
Örnek 3- Serbest meslek erbabı (A)’nın yıllık beyannamede beyan ettiği gelir vergisi matrahı, 2006 yılı için 18.500 TL, 2007 yılı için 24.000 TL, 2008 yılı için 60.000 TL ve 2009 yılı için ise 50.000 TL’dir.
Mükellef, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin gelir vergisi matrahını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı olduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin Kanuna göre ödeyeceği gelir vergisi tutarı aşağıda açıklanan şekilde hesaplanacaktır.
|
Yıllar |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Asgari Matrah Tutarı (TL) (4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5 x 6)
(7) |
|
2006 |
18.500 |
%30 |
5.550 |
9.550 |
9.550 |
%20 |
1.910 |
|
2007 |
24.000 |
%25 |
6.000 |
10.320 |
10.320 |
%20 |
2.064 |
|
2008 |
60.000 |
%20 |
12.000 |
11.220 |
12.000 |
%20 |
2.400 |
|
2009 |
50.000 |
%15 |
7.500 |
12.230 |
12.230 |
%20 |
2.446 |
|
Toplam |
8.820 |
||||||
Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi toplamda 8.820 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin peşin yapıldığı varsayıldığında, 8.820 TL defaten ödenecektir.
Örnek 4- Sadece basit usulde vergilendirilen (A)’nın ticari kazancına ilişkin olarak 2006 yılı için beyan ettiği gelir vergisi matrahı 5.000 TL’dir.
Mükellef, 2006 yılı gelir vergisi matrahını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin gelir vergisi hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Yıl |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Asgari Matrah Tutarı (TL) (4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5 x 6)
(7) |
|
2006 |
5.000 |
%30 |
1.500 |
955 |
1.500 |
%20 |
300 |
Mükellefin artırım nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi 300 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin 18 taksitle yapıldığı varsayıldığında, taksit tutarı: [(300 x 1,15)/18=] 19,17 TL olacaktır.
Örnek 5- Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen (A)’nın 2008 yılı için beyan ettiği gelir vergisi matrahı 4.800 TL’dir. Mükellefin matrahının 2.000 TL’si basit usulde ticari kazanç, 2.800 TL’si konut kira gelirinden oluşmaktadır.
Mükellef, 2008 yılı gelir vergisi matrahını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin gelir vergisi hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.
2008 yılı Gelir Vergisi Matrahı 4.800 TL
2008 yılı İçin Artırım Oranı %20
Artırılan Matrah Tutarı (4.800 x %20=) 960 TL
Kanunla Belirlenen Asgari Matrah 7.480 TL
|
Yıl |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Asgari Matrah Tutarı (TL)
(4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5 x 6)
(7) |
|
2008 |
4.800 |
%20 |
960 |
7.480 |
7.480 |
%20 |
1.496 |
Mükellefin beyanına göre hesaplanan matrah 960 TL’dir. Ancak, 6111 sayılı Kanuna göre basit usul mükelleflerinin beyana tabi gelirinin yanında beyan edilen başka bir gelirinin de bulunması nedeniyle artırımda bulunacakları asgari matrahın tespitinde, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrah tutarları esas alınacaktır. Buna göre asgari matrah tutarı, 7.480 TL’den aşağı olamayacağından hesaplamada bu tutar dikkate alınacaktır.
Mükellefin artırım nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi 1.496 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin 18 taksitle yapıldığı varsayıldığında, taksit tutarı: [(1.496×1,15)/18=] 95,58 TL olacaktır.
Örnek 6- Üç ayrı işverenden elde ettiği ücret gelirinden dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi vermiş olan mükellef (G)’nin 2009 yılındaki vergi matrahı 65.000 TL’dir. Ücret gelirinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır.
| Birinci işverenden alınan ücret |
26.000,- TL |
| İkinci işverenden alınan ücret |
24.000,- TL |
| Üçüncü işverenden alınan ücret |
15.000,- TL |
Mükellef, 2009 yılı gelir vergisi matrahını Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Bu mükellefin gelir vergisi hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Yıl |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Asgari Matrah Tutarı (TL) (4) |
Hesaplamaya Esas Matrah (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5 x 6)
(7) |
|
2009 |
65.000 |
%15 |
9.750 |
8.150 |
9.750 |
%15 |
1.462,50 |
Matrah artırımında bulunulan yıla ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesi süresinde verilerek tahakkuk eden vergiler zamanında ödenmiş ve bu vergi türleri için 6111 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddelerinden yararlanılmadığından vergi oranı %15 olarak dikkate alınmıştır.
Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi 1.462,50 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin 18 taksitle yapıldığı varsayıldığında, taksit tutarı: [(1.462,50×1,15)/18=] 93,44 TL olacaktır.
b) Mükellefiyet Kayıtları Olup da Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerinde Zarar Beyan Etmiş veya Hiç Beyanname Vermemiş Olan Mükellefler ile Faaliyette Bulunduğu veya Gelir Elde Ettiği Halde Mükellefiyet Tesis Ettirmemiş Olanların Matrah Artırımı
2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak,
-Yıllık gelir vergisi beyannamelerinde zarar beyan eden mükellefler,
-Yıllık gelir vergisi beyannamelerinde indirim ve istisnalar nedeniyle matrah beyan etmeyen mükellefler,
-Mükellefiyet kayıtları olup da beyanname vermemiş olan mükellefler,
-İlgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar
bu bölümdeki açıklamaları esas alarak matrah artırımından yararlanabileceklerdir (Ek:7).
ba) Ticari veya zirai kazancı bilanço esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri ile serbest meslek erbabı;
2006 yılı için ………………………………………….. 9.550 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 10.320 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 11.220 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 12.230 TL’den
az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı Kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Ticari veya zirai kazancı bilanço esasına göre tespit edilmesi gereken gelir vergisi mükellefleri ile serbest meslek erbabının, kazanç ve iratları arasında diğer gelir unsurlarının da bulunması halinde, söz konusu mükellefler, yukarıda yer alan asgari matrahlardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunacaklardır.
bb) Ticari veya zirai kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilen gelir vergisi mükellefleri;
2006 yılı için ………………………………………….. 6.370 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 6.880 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 7.480 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 8.150 TL’den
az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı Kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Ticari veya zirai kazancı işletme hesabı esasına göre tespit edilmesi gereken gelir vergisi mükelleflerinin, kazanç ve iratları arasında diğer gelir unsurlarının da bulunması halinde, söz konusu mükellefler, yukarıda yer alan asgari matrahlardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunacaklardır.
bc) Ticari kazancı sadece basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri;
2006 yılı için ………………………………………….. 955 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 1.032 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 1.122 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 1.223 TL’den
az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı Kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
bd) Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan gelir vergisi mükellefleri;
2006 yılı için ………………………………………….. 1.910 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 2.064 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 2.244 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 2.446 TL’den
az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı Kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
be) Geliri yukarıda sayılanlar dışında kalan gelir vergisi mükellefleri;
2006 yılı için ………………………………………….. 6.370 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….. 6.880 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….. 7.480 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….. 8.150 TL’den
az olmamak üzere, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahlar üzerinden matrah beyanında bulunmaları şartıyla 6111 sayılı Kanunun matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Ticari ve zirai kazanç ile serbest meslek kazancı dışında kalan ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat (bu kazanç veya iratların birkaçının elde edilmiş olması hali dahil) elde eden gelir vergisi mükellefleri, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen ve yukarıda yer alan asgari matrahları esas alacaklardır.
bf) Özellik arzeden durumlar
Ticari kazancı basit usulde tespit edilmekle birlikte, bu kazancının yanında vergiye tabi başka gelir unsurları elde eden mükellefler ile gayrimenkul sermaye iradının yanında ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat elde eden gelir vergisi mükellefleri de işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahları esas alacaklardır.
Diğer taraftan, ticaret şirketleri, 213 sayılı Kanun uyarınca birinci sınıf tüccar olarak değerlendirildiklerinden, kollektif şirketlerde ortaklar ile komandit şirketlerde komandite ortaklar, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler hakkında yapılan açıklamalar çerçevesinde matrah artırımında bulunabileceklerdir. Adi komandit şirketlerin, menkul sermaye iradı elde eden komanditer ortakları da bu iratlarla ilgili olarak matrah artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Adi ortaklıklarda ortaklar, yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda olduklarından bunlar, yukarıda açıklanan esaslardan durumlarına uyan şekilde matrah artırımında bulunabileceklerdir.
bg) Konuya ilişkin örnekler
Örnek 7- Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefi (K)’nın yıllık beyannamede beyan ettiği gelir vergisi matrahı, 2006 yılı için 18.500 TL ve 2007 yılı için 44.000 TL’dir. Mükellef diğer yıllar için beyanname vermemiştir.
Bu mükellef, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin gelir vergisi matrahını 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı olduğu vergi dairesine başvurmuştur.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanuna göre ödeyeceği gelir vergisi tutarı aşağıda açıklanan şekilde hesaplanacaktır.
|
Yıllar |
İlgili Yıllar Vergi Matrahı (TL)
(1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Asgari Matrah Tutarı (TL)
(4) |
Hesaplamaya Esas Matrah Tutarı (TL) (3 veya 4’den Fazla Olanı) (5) |
Vergi Oranı
(6) |
Kanuna Göre Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (5 x 6)
(7) |
|
2006 |
18.500 |
%30 |
5.550 |
9.550 |
9.550 |
%20 |
1.910 |
|
2007 |
44.000 |
%25 |
11.000 |
10.320 |
11.000 |
%20 |
2.200 |
|
2008 |
– |
%20 |
– |
11.220 |
11.220 |
%20 |
2.244 |
|
2009 |
– |
%15 |
– |
12.230 |
12.230 |
%20 |
2.446 |
|
Toplam |
8.800 |
||||||
Mükellefin matrah artırımı nedeniyle ödemesi gereken gelir vergisi 8.800 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin 18 taksitle yapılacağı varsayıldığında, taksit tutarı: [(8.800×1,15)/18=] 562,22 TL olacaktır.
Örnek 8- Gerçek kişi (B), 2009 yılında kira geliri elde etmiş olduğu halde, bu gelirini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakmış ve mükellefiyet tesis ettirmemiştir.
Mükellef, 2009 yılı için gelir vergisi matrahını, 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanarak artırmak için başvuru süresi içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine, sadece gayrimenkul sermaye iradı elde ettiğini belirterek başvurmuştur.
Bu mükellefin ilgili yıl için belirlenen asgari matrahtan az olmamak üzere matrah beyan etmesi gerekmektedir.
Buna göre, mükellefin gelir vergisi hesabı aşağıdaki şekilde olacaktır.
|
Yıl |
Beyan Edilen Matrah Tutarı (TL)
(1) |
Asgari Matrah Tutarı (TL)
(2) |
Hesaplamaya Esas Matrah Tutarı (TL) (1 veya 2’den Fazla Olanı) (3) |
Vergi Oranı
(4) |
Kanuna Göre Ödenecek Gelir Vergisi (TL) (3 x 4) (5) |
|
2009 |
YOK |
2.446 |
2.446 |
%20 |
489,20 |
Mükellefin ödeyeceği vergi tutarı 489,20 TL olacaktır.
Ödeme
Ödemenin 18 taksitle yapıldığı varsayıldığında, taksit tutarı: [(489,20×1,15)/18=] 31,25 TL olacaktır.
2– Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesine İlişkin Matrah Artırımı
a) Kurumlar Vergisi Beyannamesinde Matrah Beyan Etmiş Olan Mükelleflerin Matrah Artırımı
2006, 2007, 2008 ve 2009 takvim yıllarına ilişkin olarak verdikleri kurumlar vergisi beyannamelerinde vergiye tabi kurum kazancı (matrah) beyan eden kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıllara ilişkin vergi matrahlarının;
2006 yılı için …………………………………………… %30,
2007 yılı için …………………………………………… %25,
2008 yılı için …………………………………………… %20,
2009 yılı için …………………………………………… %15
oranlarından az olmamak üzere artırılması gerekmektedir (Ek:8). Dilerlerse mükellefler ilgili yıllar için bu oranların üzerinde artırımda bulunabileceklerdir. Kurumlar vergisi mükelleflerince 6111 sayılı Kanun çerçevesinde artırıma esas olacak matrah, doğrudan üzerinden kurumlar vergisi hesaplanan kurumlar vergisi matrahı olacaktır.
Ancak, anılan yıllara ilişkin olarak kurumlar vergisi mükelleflerince artırılan matrahların tutarı;
2006 yılı için ………………………………………….19.110 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….20.650 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….22.440 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….24.460 TL’den
az olmayacaktır.
Mükelleflerce ilgili yıllarda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar üzerine Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, matrah ve vergi artırımına esas ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
b) Mükellefiyet Kayıtları Olup da Kurumlar Vergisi Beyannamelerinde Zarar Beyan Etmiş veya Hiç Beyanname Vermemiş Olan Mükellefler ile Faaliyette Bulunduğu veya Gelir Elde Ettiği Halde Mükellefiyet Tesis Ettirmemiş Olan Kurumların Matrah Artırımı
2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak kurumlar vergisi beyannamesi vermek mecburiyeti bulunduğu halde, bu mükellefiyetlerini her ne sebeple olursa olsun yerine getirmeyerek ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş ve kazanç elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve kazançlarını vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar da dahil olmak üzere hiç beyanname vermemiş olan mükellefler ile bu yıllara ilişkin olarak verdikleri yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde indirim ve istisnalar nedeniyle matrah beyan etmeyen ya da zarar beyan eden kurumlar vergisi mükellefleri;
2006 yılı için ………………………………………….19.110 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….20.650 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….22.440 TL’den,
2009 yılı için ………………………………………….24.460 TL’den
az olmamak üzere, matrah beyanında bulunmaları şartıyla, 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanabileceklerdir (Ek: 8).
Tasfiye halinde bulunan kurumların tasfiye dönemlerine ilişkin yıllar için matrah artırımında bulunmaları, tasfiye bitiş beyannamesinin verilmesi üzerine 5520 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin sekizinci fıkrası hükmüne göre yapılacak olan incelemelere engel teşkil etmemektedir. Ancak, matrah artırımı sonucu ödenen vergiler, tasfiye karı üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilebilecektir.
5520 sayılı Kanun uyarınca yapılan devirlerde, devrolan kurumun tüm hak ve yükümlülükleri devir alan kuruma intikal ettiğinden, devir suretiyle infisah eden ve ticaret sicilinden silinerek mükellefiyet kayıtları kapatılan kurumlar adına devir alan kurumlar tarafından matrah ve vergi artırımında bulunulması ve Kanunun öngördüğü imkanlardan yararlanılması mümkündür.
Aynı şekilde anılan Kanun uyarınca gerçekleştirilen tam bölünme işlemlerinde de bölünen kurumun varlıklarını devralan kurumlar birlikte, bölünen kurum adına matrah ve vergi artırımında bulunulabilecektir.
Diğer taraftan, 5904 sayılı Kanunla 5520 sayılı Kanunun 17 nci maddesine eklenen dokuzuncu fıkraya göre, ticaret sicilinden silinmek suretiyle tüzel kişiliği sona eren kurumlar vergisi mükellefleri hakkında 5904 sayılı Kanunun yayım tarihi olan 3/7/2009 tarihinden itibaren kesilecek vergi cezaları dahil kurumlar vergisi, katma değer vergisi vb. her türlü vergi tarhiyatı,
-Tasfiye öncesi dönemler için, müteselsilen sorumlu olmak üzere kanuni temsilcilerden herhangi biri adına,
-Tasfiye dönemleri için, tasfiye memuru veya birden fazla tasfiye memuru varsa müteselsilen sorumlu olmak üzere bunlardan herhangi biri adına
yapılmaktadır.
Artırım talebinde bulunulan yıllarla ilgili olarak kurumlar vergisi mükelleflerinin tasfiye edilerek ticaret sicilinden silinmiş olmaları halinde, tasfiye edilerek tüzel kişiliği ticaret sicilinden silinmiş olan bir şirket adına 6111 sayılı Kanun kapsamında matrah ve vergi artırımında bulunmak üzere bildirim veya beyanda bulunulması mümkün değildir.
Ancak, söz konusu kurumların kanuni temsilcilerinin veya tasfiye memurlarının, anılan Kanun kapsamında kendileri tarafından (tasfiye edilerek ticaret sicilinden silinmiş olan kurumların kanuni temsilcisi veya tasfiye memuru olduklarına dair bilgileri de ihtiva eden) bildirim veya beyanlar ile artırımdan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu çerçevede, tasfiye öncesi dönemler için, kanuni temsilciler hep birlikte; tasfiye dönemleri için, tasfiye memuru veya birden fazla tasfiye memuru varsa tüm tasfiye memurları birlikte matrah ve vergi artırımında bulunabilecektir.
3- Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükelleflerince Matrah Artırımı ve Matrah Beyanında Uygulanacak Vergi Oranları
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince bu Tebliğin (VI-C/1) ve (VI-C/2) bölümlerinde belirtilen şekilde artırılan veya beyan edilen matrahlara % 20 vergi oranı uygulanmak suretiyle ödenecek vergi tutarı hesaplanacaktır.
6111 sayılı Kanun hükümlerine göre artırılan veya beyan edilen matrahlar üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi için ayrıca herhangi bir vergi ya da fon hesaplanmayacak ve ödenmeyecektir.
Artırılan bu matrahlar üzerinden geçici vergi de hesaplanmayacaktır.
Öte yandan, matrah artırımında bulunmak istedikleri yıllara ilişkin yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini kanuni süresinde vermiş ve bu beyannameler üzerinden anılan beyannamelere ilişkin damga vergisi de dahil olmak üzere tahakkuk eden vergilerin tamamını süresinde ödemiş bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu vergi türlerine ilişkin olarak herhangi bir dönem için 6111 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanmamış olmaları şartıyla, Kanunun 6 ncı madde hükmüne göre artırdıkları matrahlara % 20 yerine % 15 vergi oranı uygulanmak suretiyle ödenecek vergi tutarı hesaplanacaktır. % 15 oranının belirlenmesinde, maddede öngörülen şartların her yıl için ayrı ayrı dikkate alınması gerekmektedir.
Örneğin, 2006 yılına ilişkin olarak matrah artırımında bulunan kurumlar vergisi mükellefinin bu döneme ilişkin kurumlar vergisi beyannamesini süresinde verip, beyanname üzerinden tahakkuk eden kurumlar vergisini süresinde ödemesi halinde, bu vergi türü için diğer dönemler de dahil olmak üzere 6111 sayılı Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri hükümlerinden yararlanmamış olması şartıyla, bu mükellef, matrah artırım tutarı üzerinden %15 oranında vergilendirilecektir. Söz konusu mükellefin anılan döneme ilişkin olarak daha sonra pişmanlık hükümlerine göre veya kendiliğinden düzeltme beyannamesi vermesi de artırılan matraha %15 oranının uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin süresinde vermiş oldukları yıllık beyannamelerde, zarar beyan edilmiş olması veya ilgili kanunlarda yer alan istisna uygulaması, indirim ve mahsuplar nedeniyle ödenecek vergi çıkmamış olması durumunda da bu mükelleflerce artırılan matrahlara da % 15 vergi oranı uygulanmak suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.
Bu şekilde indirimli oranda vergi ödeme hakkı bulunan mükelleflerin başvurularında, bu hususu, başvuruda kullanılan bildirimin ilgili sütununda belirtmeleri gerekmektedir.
4- 193 sayılı Kanunun Geçici 61 inci Maddesi ve Geçici 67 nci Maddesinin Sekizinci Fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci Maddesinin Üçüncü Fıkrasına Göre Vergi Tevkifatına Tabi Kazanç ve İratları Bulunan Kurumlar Vergisi Mükelleflerinin Vergi Artırımı ve Matrah Beyanı
a) Yatırım İndirimi İstisnası Tevkifatında Vergi Artırımı ve Matrah Beyanı
193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesinde, 24/4/2003 tarihinden önce yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımlarla ilgili yatırım harcamalarına (teşvik belgelerine bu tarihten sonra ilave edilen iktisadî kıymetler için yapılan harcamalar hariç), yatırım indirimi uygulamasına ilişkin olarak 193 sayılı Kanunun bu tarihten önce yürürlükte bulunan hükümlerinin uygulanacağı, bu şekilde yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar ile anılan tarihten önce gerçekleşen yatırımlar üzerinden hesaplanan ve kazancın yetersiz olması nedeniyle sonraki dönemlere devreden yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın, dağıtılmasın %19,8 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükmü yer almaktadır.
Bu Tebliğin (VI-C/2) bölümüne göre matrah artırımında bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin, aynı zamanda 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesi kapsamında vergi tevkifatına tabi kazançlarının bulunması halinde, vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için, bu kazançlar hakkında da aşağıdaki esaslara göre vergi artırımı veya matrah beyanında bulunmaları gerekmektedir (Ek: 9).
Bir başka ifade ile 2006, 2007 ve 2008 yıllarında vermiş oldukları kurumlar vergisi beyannamelerinde kurumlar vergisine tabi matrah beyan eden, matrah beyan etmeyen veya zarar beyan eden mükelleflerin, bu dönemlere ilişkin olarak 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre, vergi tevkifatına tabi kazançları ile ilgili olarak vergi artırımı veya matrah beyanında bulunabilmeleri için, bu Tebliğin (VI-C/2) bölümünde belirtilen şekilde kurumlar vergisi matrahlarını da artırmaları zorunludur.
Buna göre, yukarıda belirtilen her iki duruma uygun artırımda bulunmayan mükelleflerin 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükmünden yararlanmaları mümkün değildir.
Diğer taraftan, yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlar üzerinden anılan hüküm uyarınca yapılan vergi tevkifatı, ilgili yılın kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği vergilendirme dönemine ait muhtasar beyannameyle bu vergilendirme dönemini izleyen ayın yirmiüçüncü günü akşamına kadar beyan edilmektedir. 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkralarına göre yapılacak vergi artırımı ve matrah beyanı yıl bazında yapılmakla birlikte, söz konusu yıla ilişkin olarak anılan hüküm uyarınca vergi artırımı veya matrah beyan edilmesi halinde, bu yıla ilişkin olarak verilen kurumlar vergisi beyannamesinden indirilen yatırım indirim istisnasına tabi kazançlar için vergi tevkifatı yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
Örneğin, hesap dönemi takvim yılı olan bir kurumlar vergisi mükellefinin kurumlar vergisi matrah artırımı ile birlikte, 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin beşinci ve altıncı fıkralarına göre 2006 yılı için vergi artırımı ve matrah beyanında bulunması durumunda, bu yıla ilişkin olarak Nisan 2007 vergilendirme dönemine ait muhtasar beyanname ile beyan edilen yatırım indirim istisnasına tabi kazançlar için vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olması söz konusu olmayacaktır.
Öte yandan, 6111 sayılı Kanun uyarınca beyan edilen tevkifata tabi kazanç ve iratların, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde istisna uygulaması nedeniyle indirilen tutarlara uygun olup olmadığı yönünden araştırılabileceği tabidir.
aa) Yatırım indirimi istisnasına tabi kazançları bulunan ve bu kazançlarını muhtasar beyanname ile beyan etmiş olan kurumlar vergisi mükellefleri
Kurumlar vergisi mükelleflerinin verdikleri kurumlar vergisi beyannamesinde, yatırım indirimi istisnası uygulaması nedeniyle kurum kazancından indirilen ve 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre vergi tevkifatına tabi tutulmuş olan kazançlarının bulunması halinde, bu mükellefler anılan kazançlar üzerinden tevkif edilen vergilerini;
2006 yılı için ………………………………………………………………..%30,
2007 yılı için ………………………………………………………………..%25,
2008 yılı için ………………………………………………………………..%20
oranlarından az olmamak üzere artırarak ödemeleri kaydıyla matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Yukarıda açıklandığı üzere, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre, vergi tevkifatına tabi kazançların daha önce beyan edilmiş olması kaydıyla bu kazanç ve iratların matrahı artırılmamakta, vergileri artırılmaktadır.
ab) Verdikleri yıllık kurumlar vergisi beyannamelerinde yatırım indirimi istisnası uygulaması nedeniyle kurum kazancından indirim konusu yapılan kazanç bulunan ve bu kazançlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olan mükellefler
Verdikleri kurumlar vergisi beyannamelerinde, yatırım indirimi istisnasına tabi kazancı bulunduğu halde, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre vergi tevkifatına tabi bu kazançlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıllara ilişkin olarak vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için, bu kazanç ve iratlara ilişkin tevkifat matrahlarını;
2006 yılı için …………………………………………. 9.555 TL’den,
2007 yılı için ………………………………………….10.325 TL’den,
2008 yılı için ………………………………………….11.220 TL’den
az olmamak üzere artırarak beyan etmeleri ve beyan edilen bu matrahlar üzerinden % 15 oranında vergi hesaplamaları ve ödemeleri gerekmektedir.
b) Yatırım Fon ve Ortaklıklarında Kurum Bünyesinde Yapılan Vergi Tevkifatında Vergi Artırımı ve Matrah Beyanı
5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile kurumlar vergisinden istisna edilen;
– Menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
– Portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları,
– Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
– Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları,
– Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları
dağıtılsın dağıtılmasın, 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile vergi tevkifatına tabi tutulmuş bulunmaktadır.
193 sayılı Kanunun geçici 67 nci maddesinin sekizinci fıkrası ile menkul kıymetler yatırım fonları (borsa yatırım fonları ile konut finansman fonları ve varlık finansman fonları dahil) ile yatırım ortaklıklarının kurumlar vergisinden istisna edilmiş olan portföy işletmeciliğinden doğan kazançları, dağıtılsın veya dağıtılmasın vergi tevkifatına tâbi tutulmaktadır.
2006/10731 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile borsa yatırım fonları ile konut finansman fonları ve varlık finansman fonları için tevkifat oranı ilgili dönemde %0 olarak uygulanmış olup, menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıkları için 1/10/2006 tarihine kadar tevkifat oranı %10, 1/10/2006 tarihinden itibaren ise %0 olarak uygulanmıştır.
Öte yandan, portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları için tevkifat oranı 2006 ve 2007 yılları için %15 oranında uygulanmış bulunmaktadır.
Bu nedenle, anılan fon ve ortaklıkların, kurum bünyesinde yapılması gereken söz konusu vergi tevkifatına ilişkin olarak, vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için, bu kazanç ve iratlar hakkında da aşağıdaki esaslara göre vergi artırımı veya matrah beyanında bulunmaları gerekmektedir (Ek: 9).
Anılan fon ve ortaklıkların ilgili yıllarda münhasıran portföy işletmeciliği faaliyetinde bulunmuş olmaları halinde, portföy işletmeciliği kazançlarının tamamı 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre kurumlar vergisinden istisna edilmiş olduğundan beyannamede kurumlar vergisi matrahı oluşmamaktadır. Bu itibarla anılan fon ve ortaklıklar, kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmaksızın, vergi tevkifatına tabi portföy işletmeciliği kazançları üzerinden kurum bünyesinde yapılacak vergi tevkifatı için matrah ve vergi artırımında bulunabileceklerdir.
Diğer taraftan, anılan fon veya ortaklıkların portföy işletmeciliği kazançlarının dışında istisna kapsamında olmayan kazanç ve iratlarının bulunması halinde, bu kazançları bakımından vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için bu Tebliğin (VI-C/2) bölümünde belirtilen şekilde matrah ve vergi artırımı yapmaları zorunludur.
Öte yandan, 6111 sayılı Kanun uyarınca beyan edilen tevkifata tabi kazanç ve iratların, kurumlar vergisi beyannamesinde istisna uygulaması nedeniyle indirilen tutarlara uygun olup olmadığı yönünden idarece araştırılabileceği tabiidir.
ba) 193 sayılı Kanunun geçici 67 nci maddesinin sekizinci fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre vergi tevkifatına tabi kazanç ve iratları bulunan ve bu gelirlerini muhtasar beyanname ile beyan etmiş olan kurumlar vergisi mükellefleri
Kurumlar vergisi mükelleflerinin verdikleri kurumlar vergisi beyannamesinde, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan istisna uygulaması nedeniyle kurum kazancından indirilen ve 193 sayılı Kanunun geçici 67 nci maddesinin sekizinci fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre vergi tevkifatına tabi tutulmuş olan kazançlarının bulunması halinde, bu mükellefler, anılan kazançlar üzerinden tevkif edilen vergilerini;
-Menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları nedeniyle 2006 yılı için %30 oranından,
-Portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları nedeniyle 2006 yılı için %30, 2007 yılı için % 25 oranından
az olmamak üzere artırarak ödemeleri suretiyle 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
bb) Verdikleri kurumlar vergisi beyannamelerinde istisna uygulaması nedeniyle kurum kazancından indirim konusu yapılan kazanç ve iratları bulunan ve bu gelirlerini muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olan mükellefler
Verdikleri kurumlar vergisi beyannamelerinde, 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yer alan istisna uygulaması nedeniyle kurum kazancından indirilen ve 193 sayılı Kanunun geçici 67 nci maddesinin sekizinci fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin üçüncü fıkrasına göre vergi tevkifatına tabi tutulması gereken kazançları bulunduğu halde, bu kazançlarını muhtasar beyanname ile beyan etmemiş olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıllara ilişkin olarak vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olmamaları için, bu kazançlara ilişkin tevkifat matrahlarını;
-Menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları nedeniyle 2006 yılı için 9.555 TL’den,
-Portföyü Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları nedeniyle 2006 yılı için 9.555 TL’den, 2007 yılı için 10.325 TL’den
az olmamak üzere artırarak beyan etmeleri ve beyan edilen bu matrahlar üzerinden % 15 oranında vergi ödemeleri gerekmektedir.
c) Dağıtılan Kar Paylarından Yapılan Vergi Tevkifatının Durumu
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinin (b) alt bendi ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci ve 30 uncu maddesinin üçüncü ve altıncı fıkralarında kar dağıtımına bağlı vergi tevkifatı ile dar mükelleflerce ana merkeze aktarılan tutarlar üzerinden yapılacak vergi tevkifatı hükümleri yer almaktadır.
6111 sayılı Kanunda, anılan hükümler yönünden matrah ve vergi artırımına ilişkin bir hükme yer verilmediğinden, 193 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde yazılı kar paylarının dağıtımı sırasında yapılmakta olan vergi tevkifatı, tevkifat yapmakla sorumlu olanlarca, 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre matrah ve vergi artırımına konu edilemeyecektir.
d) Konuya İlişkin Örnekler
Örnek 9- (K) Anonim Şirketinin 2008 yılına ilişkin olarak vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği kazanç 800.000 TL’dir. Kurum aynı yılda, 400.000 TL yatırım indirimi uygulamış olduğundan kurumlar vergisi matrahı olarak 400.000 TL beyan etmiştir.
193 sayılı Kanunun geçici 61 inci maddesine göre de tevkif ettiği vergi tutarı olan (400.000 x %19,8=) 79.200 TL vergi kesintisini, muhtasar beyanname ile beyan ederek zamanında ödemiştir.
Bu şirketin 2008 yılına ilişkin kurumlar vergisi ve gelir (stopaj) vergisi yönünden başvuru süresi içinde matrah artırımında bulunmak istemesi halinde, artırım dolayısıyla ödeyeceği vergiler aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Kurumlar Vergisinin Hesabı
|
Yıl |
Beyan Edilen Matrah Tutarı (TL) (1) |
Artırım Oranı
(2) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL) (1×2)
(3) |
Artırılan Matraha Uygulanacak Vergi Oranı
(4) |
6111 sayılı Kanuna Göre Ödenecek Vergi (TL) (3×4) (5) |
|
2008 |
400.000 |
%20 |
80.000 |
% 20 |
16.000 |
Gelir (Stopaj) Vergisinin Hesabı
|
Yıl |
Daha Önce Beyan Edilen Gelir (Stopaj) Vergisi (TL) (1) |
Artırım Oranı
(2) |
6111 sayılı Kanuna Göre Ödenecek Vergi (TL) (1×2) (3) |
|
2008 |
79.200 |
% 20 |
15.840 |
Bu mükellef, kurumlar vergisi matrahı ile tevkif edilen kurumlar vergisini birlikte artırmak zorundadır. Aksi takdirde bu mükellefin 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanması söz konusu olamayacaktır.
Mükellefin matrah artırımı sonrasında ödemesi gereken toplam vergi 31.840 TL’dir.
Taksit tutarı ise (18 taksit imkanından yararlandığı varsayıldığında) [(31.840×1,15)/ 18=] 2.034,22 TL olacaktır.
Örnek 10- (M) A.Ş.’nin 2006 yılı için beyan ettiği kurum kazancı 15.000 TL’dir. Aynı yılda 15.000 TL yatırım indirimi istisnası indirim konusu yapıldığından matrah beyan edilmemiş, 15.000 TL istisna uygulaması nedeniyle tevkif edilip muhtasar beyanname ile beyanı gereken (15.000 x %19,8=) 2.970 TL kurumlar vergisi tevkifatı da muhtasar beyanname ile beyan edilmemiştir.
Bu kurumun başvuru süresi içinde matrah artırımında bulunması halinde ödeyeceği vergiler aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Kurumlar Vergisinin Hesabı
|
Yıl |
Beyan Edilen Matrah (TL) (1) |
Artırılan Matrah Tutarı (TL)
(2) |
Artırıma Uygulanacak Vergi Oranı
(3) |
Ödenecek Vergi (TL) (2×3)
(4) |
|
2006 |
Yok |
19.110* |
% 20 |
3.822 |
Gelir (stopaj) Vergisinin Hesabı
|
Yıl |
Artırılan Gelir (Stopaj) Vergisi Matrahı (TL) (1) |
Artırıma Uygulanacak Vergi Oranı (2) |
Ödenecek Vergi (TL) (1×2) (3) |
|
2006 |
9.555** |
% 15 |
1.433,25 |
Mükellefin matrah artırımı sonrasında ödemesi gereken toplam vergi (3.822+1.433,25=) 5.255,25 TL’dir.
Taksit tutarı ise (18 taksit imkanından yararlandığı varsayıldığında) [(5.255,25×1,15)/18 =] 335,75 TL olacaktır.
5- Matrah ve Vergi Artırımı ile Matrah Beyanına İlişkin Diğer Hususlar
a) Vergi İncelemesi ve Tarhiyat Yapılmaması
6111 sayılı Kanun kapsamında matrah ve vergi artırımında bulunulması durumunda, matrah ve vergi artırımında bulunulan yıllar için gelir veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
b) Daha Önce Tevkif Yoluyla Ödenmiş Vergilerin Durumu
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle matrah ve vergi artırımında bulunmaları halinde, artırılan bu matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamını ödemeleri gerekmektedir.
Mükelleflerin matrah veya vergi artırımında bulundukları yıllara ilişkin olarak daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergileri, matrah ve vergi artırımı nedeniyle ödeyecekleri vergilerden mahsup etmeleri mümkün değildir.
c) Geçmiş Yıl Zararları
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin dokuzuncu fıkrasında, “Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları yıllara ait zararların %50’si, 2010 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre mükellefler, matrah artırımında bulundukları yıllara ait olup indirim konusu yapılamamış geçmiş yıl zararlarının yarısını, 2010 ve müteakip yıl karlarından mahsup edemeyeceklerdir.
Söz konusu zararların ilgili yılların mali bilançolarına göre doğmuş olması veya indirim ve istisna uygulamalarından kaynaklanmış olması, durumu değiştirmemektedir. Dolayısıyla söz konusu fıkra hükmü uyarınca matrah artırımında bulunan mükelleflerin artırımda bulundukları yıla ilişkin zararlarının, gerek mali yıl bilançolarına göre doğmuş olsun, gerekse indirim ve istisnadan kaynaklanmış bulunsun, devreden tutarının sadece %50’si, 2010 yılı ve müteakip dönemlerde Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanununun ilgili maddelerinde yer alan esaslar çerçevesinde mahsup edilebilecektir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan yıllara ait olmakla birlikte 2009 ve önceki yılların karlarından mahsup edilmiş geçmiş yıl zararlarına yönelik herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Örnek 11- Kurumlar vergisi mükellefi (A) A.Ş., 2006 yılında 10.000 TL, 2007 yılında 12.000 TL zarar, 2008 yılında 21.000 TL kar, 2009 yılında ise 15.000 TL zarar beyan etmiştir. Mükellef, 2008 yılında beyan ettiği kar tutarından 2006 ve 2007 yıllarından devreden geçmiş yıl zararlarını mahsup etmiştir.
Söz konusu mükellefin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için matrah artırımından yararlandığı durumda 2010 ve müteakip yıllarda mahsup edebileceği geçmiş yıl zarar tutarı 2007 yılından devreden (1.000 / 2 =) 500 TL, 2009 yılından devreden (15.000 / 2 =) 7.500 TL olmak üzere toplam 8.000 TL olacaktır.
d) Gelecek Yıllarda Matrahtan İndirim Konusu Yapılacak İstisna ve İndirim Tutarları ile Geçmiş Yıl Zararlarının Artırılan Matrahlardan İndirilememesi
Kurumlar vergisinden istisna edilen bazı kazançlar, ilgili yıl faaliyet sonucu zararla sonuçlanmış olsa dahi, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinde indirim olarak uygulanmakta ve söz konusu istisna kazançlar, müteakip yıl kazançlarından indirilmek üzere zarar olarak müteakip yıllara devredilmektedir.
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin onuncu fıkrası gereğince matrah artırımında bulunan mükelleflerin, devreden söz konusu zararları, bu Kanuna göre artırdıkları matrahlardan indirmeleri söz konusu değildir.
Aynı şekilde mükellefler, yapmış oldukları yatırım harcamaları nedeniyle indirime hak kazandıkları, ancak ilgili yıllarda kazanç yetersizliği dolayısıyla yararlanamadıkları yatırım indirimi istisnası tutarları ile geçmiş yıl zararlarını da 6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine göre artırdıkları veya beyan ettikleri matrahlardan indiremeyeceklerdir. Ancak önceki yıllarda indirilemeyen yatırım indirimi tutarının, 193 sayılı Kanunun ilgili hükümleri ile 276 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği çerçevesinde mükelleflerce daha sonraki yıllarda beyan edilen kazançlardan indirilebileceği tabiidir.
Diğer taraftan, matrah artırımında bulunulan cari yılda zarar beyan edilmiş olması halinde, 6111 sayılı Kanuna göre artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergilerin tamamının ödenmesi gerekeceğinden, söz konusu cari yıl zararının da artırılan matrahlar üzerinden mahsubu veya indirimi söz konusu olmayacaktır. Bahse konu zararlar hakkında, mükelleflerin bu Tebliğin (VI-C/5-c) bölümündeki açıklamaları dikkate almaları gerekmektedir.
e) Tevkif Yoluyla Ödenmiş Bulunan Vergilerin İadesinin Talep Edilmesi
Matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin, artırımda bulundukları yıllarla ilgili olarak yıllık gelir veya kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin, iadesine ilişkin taleplerinin bulunması halinde bu talepleri, 252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki esaslar çerçevesinde sonuçlandırılacaktır. Bu nedenle bu mükellefler hakkında tevkif yoluyla ödenen vergilerin iadesi ile ilgili talepleri ile sınırlı kalmak üzere inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.
f) Kıst Dönemde Faaliyette Bulunan Mükelleflerde Asgari Matrah Beyanı
6111 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi hükmüne ve bu Tebliğde yapılan açıklamalara göre matrah ve vergi artırımında veya beyanında bulunacak mükelleflerin, matrah ve vergi artırımında bulundukları yıllarda işe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle, kıst dönemde faaliyette bulunmuş olmaları halinde, ilgili yıllar için belirlenen ve yukarıda açıklanan asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı dikkate alınarak hesaplanacaktır. Bu hesaplamada ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınacaktır.
Örneğin, 15 Nisan 2006 tarihinde işe başlayan ve bilanço esasına göre defter tutan bir gelir vergisi mükellefinin 2006 yılı için matrah ve vergi artırımda bulunmak istemesi halinde, bu yıl için dikkate alacağı asgari matrah;
[(9.550/12) x 9=] 7.162,50 TL’den az olamayacaktır.
Diğer taraftan, kurumlar vergisi mükelleflerinin tasfiyeye girmeleri halinde kıst dönem hesaplaması yapılmayacaktır. Ancak, tasfiyeleri sonuçlanarak ticaret sicilinden silinen kurumlar vergisi mükelleflerinin nihai tasfiye dönemi ile kurumların devir veya tam bölünme hallerinde kıst dönem hesaplaması yapılacaktır.
g) Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşi Yapan Mükelleflerin Durumu
Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, bu faaliyetleri dolayısıyla 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Yıllara sari inşaat ve onarım işi bulunan mükellefler, her bir inşaat itibarıyla işin bittiği yıl esas alınmak suretiyle 6111 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunabileceklerdir.
Öte yandan, önceki yıllarda başlayan, ancak 2010 yılında bitmiş veya halen devam etmekte olan, yıllara sari inşaat ve onarım işleri için gelir vergisi mükellefleri Mart 2011, kurumlar vergisi mükellefleri Nisan 2011 ve müteakip yıllarda beyanda bulunması gerektiğinden 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanma imkanı bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak verdikleri yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde beyan ettikleri yıllara sari inşaat ve onarma işine ait istihkaklarından kesilen vergilerin beyannamede mahsubu sonucu vergi iade haklarının doğması ve bu mükelleflerin de anılan yıllarla ilgili olarak matrah ve vergi artırımında bulunmaları halinde, iadesi gereken bu vergilerin, mükelleflerin matrah ve vergi artırımı nedeniyle ödeyecekleri vergilerden mahsubu mümkün değildir.
h) Özel Hesap Dönemine Tabi Mükelleflerin Durumu
213 sayılı Kanunun 174 üncü maddesi çerçevesinde, kendilerine özel hesap dönemi tayin edilen gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri, ilgili özel hesap dönemlerinin kapandığı yıl itibarıyla matrah ve vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Örnek 12- Öteden beri 1 Haziran – 31 Mayıs özel hesap dönemini kullanan gelir vergisi mükellefi (A), söz konusu özel hesap dönemine ait gelirlerini özel hesap döneminin kapandığı takvim yılını izleyen yılın Mart ayının 1 ila 25’i arasında beyan etmektedir. Bu mükellef;
– 1/6/2005 – 31/5/2006 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2006 takvim yılı için,
– 1/6/2006 – 31/5/2007 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2007 takvim yılı için,
– 1/6/2007 – 31/5/2008 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2008 takvim yılı için,
– 1/6/2008 – 31/5/2009 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2009 takvim yılı için
belirlenen matrah artırım oranlarını veya asgari matrah tutarlarını dikkate almak suretiyle matrah artırımı hükümlerinden yararlanabilecektir.
Örnek 13- Takvim yılı esasına göre hesap dönemine tabi olan (B) Ltd. Şti.’ne, 1 Temmuz 2007 tarihinden itibaren özel hesap dönemi tayin edilmiş bulunmaktadır. Bu mükellef;
– 1/1/2006 – 31/12/2006 hesap dönemine ilişkin olarak 2006 takvim yılı için,
– 1/1/2007 – 30/6/2007 kıst hesap dönemine ilişkin olarak 2007 takvim yılı için,
– 1/7/2007 – 30/6/2008 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2008 takvim yılı için,
– 1/7/2008 – 30/6/2009 özel hesap dönemine ilişkin olarak 2009 takvim yılı için
belirlenen artırım oranlarını veya asgari matrah tutarlarını dikkate almak suretiyle matrah artırımı hükümlerinden yararlanabilecektir.
1/1/2007 – 30/6/2007 kıst hesap dönemine ilişkin olarak beyan edilen matrahların toplamı üzerinden ilgili yıl için belirlenmiş oranda matrah artırımı yapılması gerekecek olup asgari matrahlar üzerinden matrah artırımı yapılmasının gerekmesi halinde ise asgari matrahlar kıst hesaplamaya tabi tutulmayacaktır.
D- KATMA DEĞER VERGİSİNDE ARTIRIM
6111 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarına ilişkin olarak maddede belirtildiği şekilde belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar beyan eden mükellefler nezdinde, söz konusu vergiyi ödemeyi kabul ettikleri yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak katma değer vergisi (KDV) incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacağı hükme bağlanmıştır.
Buna göre, KDV mükellefleri, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları için maddede belirtilen şekilde vergi artırımında bulunmayı kabul etmeleri halinde, artırımda bulundukları dönemler için haklarında, 6111 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (6) numaralı fıkrasında hükme bağlanan durumlar hariç, KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
KDV artırım uygulaması aşağıda belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda yürütülecektir.
1- Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin Tamamını Vermiş Olan Mükellefler
a) Artırıma Esas Tutar ve Uygulanacak Artırım Oranları
aa) KDV mükellefleri, ilgili yıllar içindeki her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri 1 No.lu KDV beyannamelerinin “Hesaplanan KDV Toplamı” satırlarında yer alan tutarların yıllık toplamı üzerinden;
2006 yılı için …………….%3,
2007 yılı için …………….%2,5,
2008 yılı için……………..%2,
2009 yılı için……………..%1,5
oranında hesaplanacak KDV’yi, Kanunda öngörüldüğü şekilde ödemeyi kabul etmeleri halinde vergi artırımı hükümlerinden faydalanabileceklerdir.
ab) İhtirazı kayıtla verilen beyannamelerde yer alan hesaplanan KDV tutarları, yukarıda belirtilen yıllık hesaplanan KDV toplamına dahil edilecektir.
Mükelleflerce ilgili yıllarda düzeltme beyannamesi verilmiş ve düzeltme işlemlerinin 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere, ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlar üzerine Kanunun yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun (11/1-c) ve geçici 17 nci maddeleri uyarınca tecil-terkin uygulaması kapsamında teslimleri bulunan mükelleflerde, tecil edilen vergiler, ilgili dönem beyannamesinde yer alan “Hesaplanan KDV Toplamı” satırındaki tutardan düşülecek ve yıllık toplama dahil edilmeyecektir.
Bu şekilde hesaplama yapılabilmesi için, 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında teslim edilen malların süresi içinde ihracının gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Aynı Kanunun geçici 17 nci maddesi kapsamında teslimleri bulunanlarda ise bu şart aranmayacaktır.
“Tecil edilen vergiler” ifadesinden kasıt, 1 No.lu KDV Beyannamesinin “İhraç Kayıtlı Teslimler” bölümünde yer alan “Tecil Edilebilir KDV” satırındaki tutardır.
Örnek 14- 14/5/2006 tarihinde mükellefiyetini tesis ettirerek faaliyetine başlayan (A) Ltd. Şti., 2006 ve 2007 takvim yıllarına ilişkin olarak KDV artırım imkanından yararlanmak için yasal süresi içinde vergi dairesine başvurmuştur. (A) Ltd. Şti., söz konusu dönemlere ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamelerinin tamamını vermiştir. Mükellefin bazı dönemlerinde (Şubat, Nisan, Mayıs, Ekim/2007) 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında ihraç kayıtlı teslimleri de bulunmakta olup, söz konusu malların ihracatı süresi içinde gerçekleşmiştir.
(A)’nın, 2006 ve 2007 yılı “Hesaplanan KDV” beyanları her bir dönem itibariyle aşağıdaki gibidir.
|
YIL |
2006 |
2007 |
||||
|
Dönem |
Hesaplanan KDV (TL) (a) |
Tecil Edilebilir KDV (TL) (b) |
Fark (TL) (a-b) |
Hesaplanan KDV (TL) (a) |
Tecil Edilebilir KDV (TL) (b) |
Fark (TL) (a-b) |
| OCAK |
– |
– |
– |
7.000 |
– |
7.000 |
| ŞUBAT |
– |
– |
– |
6.250 |
1.250 |
5.000 |
| MART |
– |
– |
– |
8.000 |
– |
8.000 |
| NİSAN |
– |
– |
– |
5.500 |
1.500 |
4.000 |
| MAYIS |
4.000 |
– |
4.000 |
5.750 |
1.000 |
4.750 |
| HAZİRAN |
3.500 |
– |
3.500 |
4.500 |
– |
4.500 |
| TEMMUZ |
2.000 |
– |
2.000 |
5.000 |
– |
5.000 |
| AĞUSTOS |
2.500 |
– |
2.500 |
10.000 |
– |
10.000 |
| EYLÜL |
1.300 |
– |
1.300 |
12.000 |
– |
12.000 |
| EKİM |
5.000 |
– |
5.000 |
15.000 |
3.000 |
12.000 |
| KASIM |
3.750 |
– |
3.750 |
13.500 |
– |
13.500 |
| ARALIK |
6.000 |
– |
6.000 |
11.000 |
– |
11.000 |
| TOPLAM |
28.050 |
– |
28.050 |
103.500 |
6.750 |
96.750 |
Bu verilere göre, mükellefin toplam KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (18 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
| 2006 Yılı KDV Artırım Tutarı |
28.050 x %3 |
= |
841,5 TL |
| 2007 Yılı KDV Artırım Tutarı |
96.750 x %2,5 |
= |
2.418,75 TL |
| Taksit Tutarı |
[(841,5 + 2.418,75) x 1,15] / 18 |
= |
208,29 TL |
b) Kısmi Tevkifat Uygulaması Kapsamında İşlemi Bulunanlarda Bu İşlemlerine İlişkin Olarak, Yıllık Hesaplanan KDV Tutarının Hesabında Dikkate Alınacak Tutar
3065 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Maliye Bakanlığınca bazı işlemler “kısmi vergi tevkifatı” kapsamına alınmıştır. Bu uygulamada, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin, Maliye Bakanlığınca belirlenen kısmı sorumlu sıfatıyla alıcı tarafından, kalan kısmı ise satıcı tarafından beyan edilmektedir.
Bu tür işlemleri bulunan satıcıların yapacakları KDV artırımları ile ilgili “Yıllık Hesaplanan KDV” tutarının belirlenmesinde, alıcı tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV dikkate alınmadan, kendileri tarafından beyan edilen kısım hesaplamaya dahil edilecektir.
c) Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV
2 No.lu KDV beyannameleri için 6111 sayılı Kanunun 7 nci maddesi hükmünden yararlanılması mümkün değildir.
Bu çerçevede, 2 No.lu KDV Beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilen vergiler, yukarıda belirtildiği üzere satıcılar tarafından yıllık toplama dahil edilmeyeceği gibi, alıcılar tarafından da yıllık toplama dahil edilmeyecektir.
d) Artırımın Takvim Yılı Bazında Yapılacağı
Mükelleflerin, artırıma esas alınan ilgili yılların vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunmaları gerekmektedir.
Ancak, mükelleflerin yıl bazında seçimlik hakları mevcuttur.
e) Beyannamelerin Tamamı Verilmekle Birlikte, Vergiye Tabi İşlemlerin Bulunmaması Halinde Artırım Tutarı
Mükelleflerce verilen KDV beyannamelerinde, vergiye tabi işlem bulunmaması nedeniyle hiç “Hesaplanan KDV” beyan edilmemesi durumunda, bu Tebliğin (VI/D-3-a) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde işlem yapılacaktır.
f) Özel Hesap Dönemine Tabi Mükelleflerin Durumu
213 sayılı Kanunun 174 üncü maddesine göre Maliye Bakanlığınca gelir veya kurumlar vergisi bakımından özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler bu Tebliğin (VI/D-1) bölümü kapsamındaki hesaplamayı ilgili takvim yılı bazında yapacaklardır.
g) Kullanılacak Bildirim
Vergi artırımında bulunulan yılda vermeleri gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerinin tamamını vermiş olan mükellefler (bu Tebliğin VI/D-3 bölümü kapsamında olanlar hariç), KDV artırım taleplerinde bu Tebliğ ekinde (Ek:10) yer alan bildirimi kullanacaklardır. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
2- Artırıma İlişkin Yılda Verilmesi Gereken 1 No.lu KDV Beyannamelerini Vermemiş Olan Mükellefler
a) En Az Üç Döneme Ait KDV Beyannamesi Vermiş Olanlar
Verilmiş olan 1 No.lu KDV beyannamelerinin “Hesaplanan KDV Toplamı” satırlarında yer alan tutarlar toplanacak ve beyanname verilen dönem sayısına bölünerek ortalaması bulunacaktır.
Bulunan bu ortalama tutar, 12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek vergi artırımına esas olacak “Yıllık Hesaplanan KDV” tutarına ulaşılacaktır.
Bulunan bu vergi tutarı üzerinden bu Tebliğin (VI/D-1-aa) bölümünde belirtilen oranlarda KDV ödenmesinin kabul edilmesi halinde, mükellefler KDV artırımı hükümlerinden faydalanabileceklerdir.
Bu kapsamdaki mükelleflerin, KDV artırım imkânından yararlanmaları için ilgili yıla ilişkin olarak gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunma zorunluluğu bulunmamaktadır.
Örnek 15- Mükellef 2007 yılı içinde sadece 5 vergilendirme dönemine ilişkin olarak KDV beyannamesi vermiştir. Mükellefin vermiş olduğu KDV beyannamelerindeki “Hesaplanan KDV” tutarları toplamı 22.000 TL’dir.
Buna göre, mükellefin KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (9 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
| Her Bir Dönem İçin Dikkate Alınacak Hesaplanan KDV |
22.000 / 5 |
= |
4.400 TL |
| 2007 Yılı KDV Artırımına Esas Tutar |
4.400 x 12 |
= |
52.800 TL |
| 2007 Yılı KDV Artırım Tutarı |
52.800 x %2,5 |
= |
1.320 TL |
| Taksit Tutarı |
(1.320 x 1,07) / 9 |
= |
156,93 TL |
Artırımda bulundukları takvim yılı içinde 1 No.lu KDV Beyannamelerinin tamamını vermemekle birlikte, en az üç döneme ait KDV beyannamesi vermiş olan mükellefler (bu Tebliğin VI/D-3 bölümü kapsamında olanlar hariç), KDV artırım taleplerinde bu Tebliğ ekinde (Ek:11) yer alan bildirimi kullanacaklardır. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
b) Hiç Beyanname Vermemiş veya En Fazla İki Dönemde Beyanname Vermiş Olanlar
Artırımın ilgili olduğu yıl içindeki dönemlere ait 1 No.lu KDV beyannamelerinin hiç verilmemiş ya da söz konusu takvim yılının sadece bir veya iki vergilendirme dönemi için beyanname verilmiş olması halinde, KDV artırımı hükümlerinden yararlanabilmek için, mükelleflerin ilgili yıla ilişkin olarak gelir veya kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları zorunludur.
Bu durumda olan adi ortaklık, kollektif ve adi komandit ortaklıklarda ortakların tamamının gelir/kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmaları gerekmektedir.
Mükellefler, artırdıkları gelir veya kurumlar vergisi matrah tutarı üzerinden %18 oranında hesaplanacak KDV’yi ödemeyi kabul etmeleri halinde, KDV artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Örnek 16- Mükellef (X) A.Ş., 2007 yılı için KDV yönünden artırımda bulunmak istemektedir. Ancak söz konusu yıla ilişkin olarak sadece 2 vergilendirme dönemine ilişkin olarak KDV beyannamesi vermiştir.
Mükellef, aynı takvim yılı ile ilgili olarak 40.000 TL kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuştur.
Bu durumda, mükellefin KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (12 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
| 2007 Yılı KDV Artırım Tutarı |
40.000 x %18 |
= |
7.200 TL |
| Taksit Tutarı |
(7.200 x 1,10) / 12 |
= |
660TL |
Öte yandan, 5520 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi uyarınca kurumlar vergisinden muaf bulunan kooperatifler, KDV artırımında bulunmak istemeleri halinde, kurumlar vergisi matrah artırımına ilişkin asgari tutar dikkate alınmak suretiyle, KDV artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir. Bu durumda, söz konusu kooperatiflerin ayrıca kurumlar vergisi yönünden matrah artırımında bulunmuş olmaları şartı aranmayacaktır. Ancak, kurumlar vergisi yönünden de ilgili yıl için matrah artırımında bulunulmuş olması halinde, KDV artırım tutarı, matrah artırım tutarı esas alınarak belirlenecektir.
Artırımda bulundukları takvim yılı içindeki dönemlere ilişkin 1 No.lu KDV beyannamelerinin hiçbirini vermemiş veya en fazla iki dönemde beyanname vermiş olan mükellefler KDV artırım taleplerinde bu Tebliğ ekinde (Ek:12) yer alan bildirimi kullanacaklardır. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
3- 1 No.lu KDV Beyannamelerinde, Hesaplanan KDV Bulunmayan veya Hesaplanan KDV Beyanları Sadece Tecil-Terkin Uygulaması Kapsamındaki Teslimlere İlişkin Olanlar
a) İlgili takvim yılı içindeki işlemlerinin tamamı;
– İstisnalar kapsamındaki teslim ve hizmetlerden oluşan veya diğer nedenlerle hesaplanan KDV beyanı bulunmayan mükellefler ile
– Tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerden oluşan mükellefler
ilgili yıl için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuş olmaları şartıyla KDV artırımından faydalanabileceklerdir.
Buna göre, ilgili yıl içinde en az üç dönemde 1 No.lu KDV beyannamesi veren ve hiçbir dönemde hesaplanan vergisi çıkmayan veya sadece tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimleri nedeniyle hesaplanan vergi beyanı bulunan mükelleflerin artırım taleplerinde, bu Tebliğin bu bölümüne göre işlem yapılacaktır.
Bu mükelleflerin, KDV artırımı talepleri nedeniyle ödeyecekleri vergi, gelir veya kurumlar vergisi bakımından artırılan matrahlara %18 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.
Örnek 17- (Y) A.Ş., 2008 yılı için KDV yönünden artırımda bulunmak istemektedir. Ancak söz konusu yıldaki işlemleri KDV’den müstesna olan ve tecil-terkin uygulaması kapsamındaki işlemlerden oluşmaktadır. 2008 yılı KDV beyannamelerinin üçünde “Hesaplanan KDV” beyanı bulunmakta ancak, bu beyanlar tecil-terkin uygulaması kapsamındaki işlemlerden kaynaklanmaktadır.
Mükellef, aynı takvim yılı ile ilgili olarak 45.000 TL kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmuştur.
Mükellefin 2008 yılı beyan durumu her bir dönem itibariyle aşağıdaki gibidir.
|
DÖNEM |
HESAPLANAN KDV (HKDV) BEYANI |
| OCAK |
HKDV yok |
| ŞUBAT |
HKDV yok |
| MART |
HKDV yok |
| NİSAN |
5.000 TL (Tecil Edilebilir KDV) |
| MAYIS |
4.000 TL (Tecil Edilebilir KDV) |
| HAZİRAN |
HKDV yok |
| TEMMUZ |
HKDV yok |
| AĞUSTOS |
HKDV yok |
| EYLÜL |
8.000 TL (Tecil Edilebilir KDV) |
| EKİM |
HKDV yok |
| KASIM |
HKDV yok |
| ARALIK |
HKDV yok |
| TOPLAM |
17.000 TL |
Bu durumda, mükellefin KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (6 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
| 2008 Yılı KDV Artırım Tutarı |
45.000 x %18 |
= |
8.100 TL |
| Taksit Tutarı |
(8.100 x 1,05) / 6 |
= |
1.417,5 TL |
b) 6111 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (2/c) bendinde, “…Şu kadar ki, ilgili takvim yılı içinde yukarıdaki işlemlerin yanı sıra vergiye tabi işlemlerin de mevcudiyeti nedeniyle hesaplanan vergisi çıkan mükelleflerin bu madde hükmüne göre ödemeleri gereken katma değer vergisi tutarı, yukarıda belirtildiği şekilde hesaplanacak % 18 oranındaki katma değer vergisi tutarından aşağı olamaz…” hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre, mükelleflerin KDV artırımından yararlanmak istedikleri yıl içindeki bazı dönemlere ait beyannamelerinde, tecil-terkin uygulaması kapsamındaki teslimler dışındaki işlemleri dolayısıyla “Hesaplanan KDV” yer alması durumunda, vergi artırımı nedeniyle ödemeleri gereken verginin tespiti için gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulundukları tutarın %18 i ile karşılaştırma yapılması gerekmektedir. Artırım talebi nedeniyle ödenmesi gereken vergi, önce mükellefin beyanname verme durumuna göre bu Tebliğin (VI/D-1) veya (VI/D-2) bölümlerine, daha sonra bu bölüme göre hesaplanacaktır. Bu tutarlardan büyük olanı, artırım nedeniyle ödenmesi gereken vergi olarak kabul edilecektir.
Bu çerçevede, yıl içindeki beyannamelerinin tamamını vermekle birlikte, beyannamelerin sadece bir veya birkaçında hesaplanan vergisi bulunup diğer dönemlerde bulunmayan mükelleflerin artırım talebinde bulunmaları halinde, hesaplanan vergi bulunan beyannamelerindeki hesaplanan vergiler toplanacak ve bu toplama, ilgili yıl için öngörülen artırım oranı uygulanarak artırım tutarı hesaplanacaktır. Ancak bu tutar, mükellefin gelir/kurumlar vergisi matrah artırımına %18 oranı uygulanmak suretiyle bulunan tutardan küçük olursa büyük olan tutar dikkate alınacaktır.
Bu kapsama giren mükelleflerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmaları zorunludur.
Örnek 18- Gelir vergisi mükellefi (A), 2008 yılı için KDV yönünden artırımda bulunmak istemektedir. Söz konusu yılda, KDV’den istisna işlemlerin yanı sıra bazı dönemlerde (Şubat, Nisan, Mayıs ve Eylül/2008 dönemlerinde) vergiye tabi (KDV beyanını gerektiren) işlemler de bulunmaktadır.
Mükellef, aynı takvim yılı ile ilgili olarak 15.000 TL gelir vergisi matrah artırımında bulunmuştur.
Mükellefin 2008 yılı beyan durumu her bir dönem itibariyle aşağıdaki gibidir.
|
DÖNEM |
HESAPLANAN KDV (HKDV) BEYANI |
| OCAK |
HKDV yok |
| ŞUBAT |
16.500 TL |
| MART |
HKDV yok |
| NİSAN |
15.000 TL |
| MAYIS |
24.000 TL |
| HAZİRAN |
HKDV yok |
| TEMMUZ |
HKDV yok |
| AĞUSTOS |
HKDV yok |
| EYLÜL |
18.000 TL |
| EKİM |
HKDV yok |
| KASIM |
HKDV yok |
| ARALIK |
HKDV yok |
| TOPLAM |
73.500 TL |
Bu durumda, mükellefin KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (18 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
2008 Yılı KDV Artırım Tutarı:
| 1) 73.500 x %2 = 1.470 TL | KDV artırım tutarı bu tutarlardan büyük olan yani 2.700 TL
olacaktır. |
| 2) 15.000 x %18 = 2.700 TL |
Taksit Tutarı ise [(2.700 x 1,15) / 18 =] 172,5 TL olacaktır.
Örnek 19- 2008 takvim yılına ilişkin olarak sadece 3 dönemde vergili işlemleri bulunan ve yılın 9 döneminde beyanname verip, 3 döneminde vermemiş olan gelir vergisi mükellefi (B)’nin KDV beyan durumu aşağıdaki gibidir.
Mükellef 2008 yılı ile ilgili olarak 15.000 TL gelir vergisi matrah artırımında bulunmuştur.
|
DÖNEM |
HESAPLANAN KDV (HKDV) BEYANI |
| OCAK |
HKDV yok |
| ŞUBAT |
Beyanname yok |
| MART |
HKDV yok |
| NİSAN |
15.000 TL |
| MAYIS |
24.000 TL |
| HAZİRAN |
Beyanname yok |
| TEMMUZ |
HKDV yok |
| AĞUSTOS |
HKDV yok |
| EYLÜL |
18.000 TL |
| EKİM |
HKDV yok |
| KASIM |
Beyanname yok |
| ARALIK |
HKDV yok |
| TOPLAM |
57.000 TL |
Bu durumda, mükellefin KDV artırım tutarı ve taksit tutarı (18 taksit imkânından yararlandığı varsayıldığında) aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
2008 Yılı KDV Artırım Tutarı:
| 1) 57.000 / 9 = 6.333 TL | KDV artırım tutarı bu tutarlardan büyük olan yani 2.700 TL olacaktır. |
| 6.333 x 12 = 76.000 TL | |
| 76.000 x %2 = 1.520 TL | |
| 2) 15.000 x %18 = 2.700 TL |
Taksit Tutarı ise [(2.700 x 1,15) / 18 =] 172,50 TL olacaktır.
c) Tebliğin bu bölümü kapsamında olan mükellefler, KDV artırım taleplerinde bu Tebliğ ekinde (Ek:13) yer alan bildirimi kullanacaklardır. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
4- Vergilendirme Dönemleri Üç Aylık Olan KDV Mükelleflerinin Durumu
a) Bir, İki veya Üç Dönem İçin Beyanname Verilmiş Olması
Üç aylık beyan dönemine tabi mükelleflerin; 1, 2 veya 3 dönem için 1 No.lu KDV beyannamesi vermiş olmaları halinde, “Yıllık Hesaplanan KDV” toplamı, bu Tebliğin (VI/D-2-a) bölümünde yer alan açıklamalar çerçevesinde hesaplanacaktır.
Buna göre;
-1 dönem beyanname verilmişse, bu beyannamenin “Hesaplanan KDV Toplamı” satırındaki tutarın 4 katı alınarak,
-2 dönem için beyanname verilmişse, verilen beyannamelerdeki “Hesaplanan KDV Toplamı” satırlarında yer alan tutarların toplamının 2 katı alınmak suretiyle,
-3 dönem için beyanname verilmişse, 3 dönem için verilen bu beyannamelerin “Hesaplanan KDV Toplamı” satırlarında yer alan tutarların toplamına, bu tutarın 1/3’ü ilave edilerek
yıllık hesaplanan KDV tutarı bulunacaktır.
Bulunan tutar üzerinden, bu Tebliğin (VI/D-1-aa) bölümünde belirtilen oranda KDV hesaplanarak ödenmesi gerekmektedir.
b) Üç Aylık Vergilendirme Dönemlerinin Hiçbirinde Beyanname Verilmemiş Olması
Bu mükelleflerin KDV artırımından yararlanabilmeleri için, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarını artırmaları şarttır.
Bunların KDV artırımı dolayısıyla ödemesi gereken vergi, artırılan gelir veya kurumlar vergisi matrahına %18 oranı uygulanmak suretiyle hesaplanacaktır.
c) Kullanılacak Bildirim
KDV vergilendirme dönemleri üç aylık dönemler olan mükellefler, KDV artırım taleplerinde bu Tebliğ ekinde yer alan KDV artırımında kullanılabilecek bildirimlerden durumlarına uygun olanını kullanacaklardır. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
5- Yıl İçinde İşe Başlayan veya Bırakan KDV Mükellefleri
Vergi artırımında bulunacak mükelleflerin, vergi artırımında bulundukları yıllarda (işe başlama veya işi bırakma gibi nedenlerle) kıst dönemde faaliyette bulunmuş olmaları halinde, bu Tebliğin (VI/D-1, 2, 3 ve 4) bölümlerinde yapılan açıklamalar çerçevesinde, kıst dönem itibarıyla hesaplama ve artırım yapılacaktır.
Bu kapsamda, kurumlar vergisi mükelleflerinin tasfiyeye girmeleri halinde kıst dönem hesaplaması yapılmayacaktır. Ancak, tasfiyeleri sonuçlanarak ticaret sicilinden silinen kurumlar vergisi mükelleflerinin nihai tasfiye dönemi ile kurumların devir veya tam bölünme hallerinde ilgili yıl için kıst dönem hesaplaması yapılacaktır.
KDV artırımında kullanılacak bildirimler bu Tebliğin ilgili bölümlerine göre belirlenecektir. Ancak, bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamaların da göz önünde bulundurulması gerektiği tabiidir.
6- Artırımda Bulunanlar Nezdinde İnceleme ve Tarhiyat Yapılması
6111 sayılı Kanuna göre vergi artırımından yararlanmak isteyen mükellefler nezdinde, artırımda bulundukları yıl veya yılların kapsadığı dönemler itibarıyla KDV yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
Ancak;
-Artırımda bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırımda bulunulan dönemler için “Sonraki Dönemlere Devreden KDV” yönünden vergi incelemesi yapılabilecektir. Bu incelemelerde artırımda bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemeyecek, elde edilen bulgular artırımda bulunulmayan dönemlerdeki tarhiyatlar için kullanılabilecektir.
-Artırımda bulunulan dönemler için iade hakkı doğuran işlemlerden ya da ihraç kaydıyla teslimlerden doğan iade ve terkin taleplerine ilişkin olarak vergi incelemesi yapılabilecektir. İnceleme sonunda artırımda bulunulan dönemler için terkin ve iade işlemleri ile sınırlı olmak üzere tarhiyat yapılabilecektir.
Buna göre, KDV artırımında bulunulan yıllarla ilgili olarak mükellefler hakkında sonraki dönemlere devreden indirilebilir KDV ve ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan terkin ve iade işlemleri ile sınırlı olmak üzere, 6111 sayılı Kanunun (9/4) maddesinde düzenlenen 1 aylık inceleme süresi şartı aranmaksızın, inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.
7- Ödenen KDV’nin Gelir veya Kurumlar Vergisi Matrahından İndirilememesi, İade Konusu Yapılamaması
6111 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin yedinci fıkrasına göre, vergi artırımı sonucu ödenen KDV, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamaz.
Ayrıca bu tutarlar, KDV beyannamelerine indirim olarak ithal edilemeyeceği gibi, 1 No.lu KDV beyannamelerine göre ortaya çıkan “Ödenmesi Gereken KDV” tutarlarından da indirilemez. Ödenen bu tutarların herhangi bir şekilde iade edilmesi de mümkün değildir.
8- KDV Artırımı Başvurusunda Bulunabilecekler
KDV artırım başvuruları, mükelleflerin kendileri veya mükellefi temsile yetkili olanlar tarafından yapılacaktır.
Diğer taraftan, devir, tam bölünme ve tasfiye işlemleri ile ölüm veya gaiplik hallerinde, bu Tebliğin (VI/C) bölümünde yapılan açıklamalar geçerli olacaktır.
E- GELİR (STOPAJ) ve KURUMLAR (STOPAJ) VERGİSİNDE ARTIRIM
Vergi tevkifatı yapmakla sorumlu olanlar, 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılmış bulunmaktadır. Bunlar, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerdir.
6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesinde;
– Hizmet erbabına ödenen ücretlerden,
– Serbest meslek ödemelerinden,
– Yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ait hakediş ödemelerinden,
– Kira ödemelerinden,
– Çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden,
– Esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerden
gelir veya kurumlar vergisi tevkifatı yapmakla sorumlu olanların, 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları ile ilgili olarak artırımda bulunabilecekleri hüküm altına alınmış bulunmaktadır.
Bu kapsamda artırımda bulunacak olanların, 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3), (5), (11) ve (13) numaralı bentleri ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca yapılan gelir veya kurumlar vergisi tevkifatına ilişkin muhtasar beyannamelerini vermiş oldukları vergi dairelerine, 2 Mayıs 2011 tarihi mesai saati bitimine kadar müracaat etmek suretiyle artırım hükümlerinden yararlanabilmeleri mümkün bulunmaktadır.
1- Ücret Ödemeleri
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden, Kanunun 103 ve 104 üncü maddelerine göre sorumlularca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların bu sorumlulukları ile ilgili olarak vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olmamaları için, 6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesi gereğince aşağıdaki esaslara göre vergi artırımı yapmaları gerekmektedir (Ek: 14).
Spor kulüpleri ile Türkiye Jokey Kulübü de ücret hükümlerine göre vergilendirilen ödemeleri için vergi artırımından yararlanabilecektir.
a) Artırıma İlişkin Yıla Ait Vergilendirme Dönemlerinin Tamamında Muhtasar Beyanname Verilmiş Olması
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi uyarınca hizmet erbabına ödenen ücretlerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumluların; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerinde beyan edilen ücret ödemelerinin gayrisafi tutarlarının yıllık toplamı üzerinden;
2006 yılı için ……………………………………..%5,
2007 yılı için ……………………………………. %4,
2008 yılı için ……………………………………..%3,
2009 yılı için ……………………………………..%2
oranında hesaplanan gelir vergisini ödemeyi kabul etmeleri halinde, bu sorumlular nezdinde; vergi artırımı yapılan yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak ücret ödemeleri yönünden gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
b) Artırıma İlişkin Yıl İçinde En Az Bir Dönemde Muhtasar Beyanname Verilmiş Olması
Vergi artırımı isteminde bulunulan yılın vergilendirme dönemlerinin en az bir döneminde muhtasar beyanname verilmiş olması halinde, bu beyannamede yer alan ücret ödemelerinin gayrisafi tutarı, 12 ile çarpılmak suretiyle (1) yıla tamamlanarak vergi artırımına esas alınacak olan yıllık ücretler üzerinden hesaplanacak gelir (stopaj) vergisinin matrahı bulunacak ve bu matraha bu Tebliğin (VI/E-1-a) bölümünde belirtilen vergi oranları uygulanmak suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.
Öte yandan, birden fazla dönemde muhtasar beyanname verilmiş olması halinde, verilen beyannamelerde yer alan ücretin gayri safi tutarlarının toplamı, verilen beyanname dönemi sayısına bölünmek suretiyle ortalaması bulunacak ve bulunan bu ortalama tutar 12 ile çarpılmak suretiyle vergi artırımına esas alınacak gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunarak bu matraha bu Tebliğin (VI/E-1-a) bölümünde belirtilen vergi oranları uygulanmak suretiyle ödenecek vergi hesaplanacaktır.
c) Artırıma İlişkin Yılda Hiç Muhtasar Beyanname Verilmemiş Olması
Mükellefler (sorumlular) gelir (stopaj) vergisi artırımı isteminde bulundukları yılın vergilendirme dönemlerinin hiç birisinde ücret ödemelerine ilişkin muhtasar beyanname vermemiş iseler, bu yılla ilgili olarak aşağıda yapılan açıklamalar çerçevesinde hesaplanan gelir vergisinin ödenmesi halinde, 6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesindeki vergi artırımı hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Vergi artırımında bulunulmak istenilen yılın her bir vergilendirme dönemi için;
ca) 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce ilgili yıl için verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama işçi sayısı kadar işçi çalıştırıldığı kabul edilecek ve vergi artırımında bulunulan yılın son vergilendirme döneminde 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücret tutarı, bu işçi sayısı ile çarpılmak suretiyle bir vergilendirme dönemine ait gelir (stopaj) vergisi matrahı hesaplanacaktır. Bu tutar 12 ile çarpılmak suretiyle 1 yıla iblağ edilerek 6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesine göre vergi artırımına esas olacak yıllık ücretler üzerinden hesaplanan gelir (stopaj) vergisi matrahı bulunacaktır. Bulunan bu tutar üzerinden ilgili yıl için bu Tebliğin (VI/E-1-a) bölümünde belirlenen oranda gelir vergisi ödenmesi suretiyle, vergi artırımı hükümlerinden yararlanılacaktır.
cb) Vergi artırımı yapılmak istenilen yılda aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde, 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar vergi artırımı yapılan yılı izleyen vergilendirme dönemlerinde verilen ilk aylık prim ve hizmet belgesindeki işçi sayısı kadar işçi çalıştırıldığı kabul edilecek ve bu işçi sayısı esas alınarak bu Tebliğin (VI/E-1-c-ca) bölümünde açıklandığı şekilde bu Kanun hükümlerine göre ödenmesi gereken gelir vergisi tutarı hesaplanacaktır.
cc) 2006, 2007, 2008 ve 2009 yıllarının tamamında 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihe kadar aylık prim ve hizmet belgesinin hiç verilmemiş olması halinde, en az iki işçi esas alınmak suretiyle bu Tebliğin (VI/E-1-c-ca) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde bu Kanun hükümlerine göre ödenmesi gereken gelir vergisi hesaplanacaktır.
Bu bölümde yapılan açıklamalar çerçevesinde hizmet erbabına ödenen ücretlere ilişkin gelir (stopaj) vergisinde yapılacak vergi artırımında kullanılacak, ilgili yılların son vergilendirme döneminde 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarları aşağıda gösterilmiştir.
2006 yılı için ………………………… 6.372 TL
2007 yılı için…………………………. 7.020 TL
2008 yılı için…………………………. 7.664,4 TL
2009 yılı için…………………………. 8.316 TL
Örnek 20- (Y) Derneği, 2009 yılı vergilendirme dönemlerinin hiçbirisinde hizmet erbabına ödemiş olduğu ücretler için muhtasar beyanname ve aylık prim ve hizmet belgesini vermemiştir.
Dernek, 2010 yılına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna vermiş olduğu ilk aylık prim ve hizmet belgesinde 10 işçi için prim ödemesinde bulunmuştur. Bu durumda, 2009 yılında ödenen ücretlere ilişkin vergi artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. (2009 yılının son vergilendirme dönemi olan Aralık ayında 16 yaşından büyük işçiler için geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı bir işçi için 8.316 TL’dir.)
– 2009 yılı ücret ödemelerine ilişkin
gelir (stopaj) vergisi matrahı (8.316×10=) 83.160,00 TL
-Gelir (stopaj) vergisi (83.160,00 x % 2=) 1.663,20 TL
Mükellef 2009 yılına ilişkin olarak gelir stopaj vergisi artırım tutarı olan 1.663,20 TL’yi Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak Kanunda öngörülen şekilde ödemeyi kabul etmesi halinde, bu yıla ilişkin gelir stopaj vergisi incelemesine ve tarhiyata muhatap tutulmayacaktır.
2- Serbest Meslek Ödemeleri
a) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi uyarınca yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumluların; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerinde beyan edilen serbest meslek ödemelerinin gayrisafi tutarlarının yıllık toplamı üzerinden;
2006 yılı için ……………………………………..%5,
2007 yılı için ……………………………………. %4,
2008 yılı için ……………………………………..%3,
2009 yılı için ……………………………………..%2
oranında hesaplanan gelir vergisini ödemeyi kabul etmeleri halinde, bu sorumlular nezdinde; vergi artırımı yapılan yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak serbest meslek erbabına yapılan ödemeler yönünden gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır (Ek:15).
b) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermemiş Olanlar
Vergi artırımında bulunulmak istenilen yılın vergilendirme dönemlerinde hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrahı tutarının % 50’si esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden % 15 oranında hesaplanan vergi ödenmek suretiyle, 6111 sayılı Kanunun artırım hükümlerinden yararlanılacaktır (Ek:15).
Bu şekilde hesaplanan vergi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
|
Yıllar |
Bilanço Esasına Göre Belirlenen Asgari Tutarın %50’si (TL) (1) |
Vergi Oranı (%)
(2) |
Hesaplanan Vergi (TL) (1×2) (3) |
|
2006 |
4.775 |
15 |
716,25 |
|
2007 |
5.160 |
15 |
774,00 |
|
2008 |
5.610 |
15 |
841,50 |
|
2009 |
6.115 |
15 |
917,25 |
Örnek 21- Market işletmeciliği ile iştigal eden Bay (Y), 2009 yılı vergilendirme dönemlerinin hiçbirisinde serbest meslek erbabına yapmış olduğu ödemeler üzerinden kesilen vergilere ilişkin muhtasar beyannameyi vermemiştir.
Bu durumda, 2009 yılı içinde yapılan serbest meslek ödemelerine ilişkin vergi artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Bu mükellefin hiç beyanname vermemesi nedeniyle asgari matrahının belirlenmesinde bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarının (2009 yılı için 12.230 TL) %50’si esas alınacak ve bu tutar üzerinde %15 vergi hesaplanacaktır.
Buna göre;
-2009 yılı toplam gelir (stp) vergisi matrahı (12.230 x %50=) 6.115,00 TL
-Gelir (stp) vergisi (6.115 x % 15=) 917,25 TL
Mükellef 2009 yılına ilişkin olarak gelir stopaj vergisi artırım tutarı olan 917,25 TL’yi Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak Kanunda öngörülen şekilde ödemeyi kabul etmesi halinde, bu yıla ilişkin serbest meslek ödemelerine ilişkin olarak gelir stopaj vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
3- Kira Ödemeleri
a) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca yaptıkları kira ödemeleri üzerinden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan sorumluların; her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri muhtasar beyannamelerinde beyan edilen kira ödemelerinin gayrisafi tutarlarının yıllık toplamı üzerinden;
2006 yılı için ……………………………………..%5,
2007 yılı için ……………………………………. %4,
2008 yılı için ……………………………………..%3,
2009 yılı için ……………………………………..%2,
oranında hesaplanan gelir veya kurumlar vergisini ödemeyi kabul etmeleri halinde, bu sorumlular nezdinde; vergi artırımı yapılan yıllara ait vergilendirme dönemleri ile ilgili olarak kira ödemelerine ilişkin gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır (Ek:16).
b) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermemiş Olanlar
Vergi artırımında bulunulmak istenilen yılın vergilendirme dönemlerinde hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde, ilgili yıllar için beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden % 15 oranında hesaplanan vergiyi ödemek suretiyle 6111 sayılı Kanunun artırım hükümlerinden yararlanılabilecektir (Ek:16).
Bu şekilde hesaplanan vergi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
|
Yıllar
|
Asgari Matrah Tutarı (TL)
(1) |
Vergi Oranı (%)
(2) |
Hesaplanan Vergi (TL) (1×2) (3) |
|
2006 |
1.910 |
15 |
286,50 |
|
2007 |
2.064 |
15 |
309,60 |
|
2008 |
2.244 |
15 |
336,60 |
|
2009 |
2.446 |
15 |
366,90 |
Örnek 22- Kurum (A), 2006 ila 2009 yıllarına ait kira ödemelerinden kaynaklanan vergi tevkifatı için artırımdan yararlanmak istemektedir.
Muhtasar beyannamelerini üçer aylık dönemler itibarıyla veren mükellef kurumun,
-2006 yılına ilişkin olarak 2006/Ocak-Şubat-Mart dönemine ait muhtasar beyannamesinde 1.500 TL,
-2007 yılına ilişkin olarak 2007/Ocak-Şubat-Mart dönemine ait muhtasar beyannamesinde 2.000 TL, 2007/Haziran-Temmuz-Ağustos dönemine ait muhtasar beyannamesinde 4.000 TL olmak üzere toplam 6.000 TL
kira ödemesi (brüt) bulunmaktadır. Diğer dönemlere ilişkin olarak kira ödemeleri yönünden muhtasar beyanname vermemiştir.
Bu durumda, anılan mükellefin 2006-2009 yılları içinde yapılan kira ödemelerine ilişkin vergi artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Muhtasar beyanname verdiği dönemlerde artırım:
-2006 yılı için (1.500 x %5=) 75,-TL
– 2007 yılı için (6.000 x %4=) 240,-TL
Muhtasar beyanname vermediği dönemlerde artırım:
Bu mükellefin 2008 ve 2009 yılı için hiç muhtasar beyanname vermemesi nedeniyle asgari matrahının belirlenmesinde geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınacak ve bu tutar üzerinden de %15 vergi hesaplanacaktır. Buna göre mükellefin;
– 2008 yılı için (2.244 x %15=) 336,60 TL
– 2009 yılı için (2.446 x %15=) 366,90 TL
olmak üzere, toplam 1.018,50 TL’yi 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak ödemeyi kabul etmesi halinde, bu yıla ilişkin kira ödemeleriyle ilgili olmak üzere gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
Ödeme
Verginin 18 taksitle ödeneceği varsayıldığında, taksit tutarı [(1.018,50×1,15)/18=] 65,07 TL olacaktır.
4- Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşlerine İlişkin Hakedişler
a) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bentleri uyarınca birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşanlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemelerinden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların; ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden %1 oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır (Ek:17).
b) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermemiş Olanlar
Vergi artırımında bulunulan yıl içinde hiç beyanname verilmemiş olması veya muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) veya kurumlar (stopaj) vergisi matrahı üzerinden asgari %3 oranında hesaplanan vergi ödenmek suretiyle, 6111 sayılı Kanunun vergi artırımı hükümlerinden yararlanılabilecektir (Ek:17).
Bu şekilde hesaplanan asgari vergi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
|
Yıllar |
Bilanço Esasına Göre Belirlenen Asgari Tutar (TL) (1) |
Vergi Oranı (%)
(2) |
Hesaplanan Vergi (TL)
(1×2) (3) |
|
2006 |
9.550 |
3 |
286,50 |
|
2007 |
10.320 |
3 |
309,60 |
|
2008 |
11.220 |
3 |
336,60 |
|
2009 |
12.230 |
3 |
366,90 |
Örnek 23- Kurumlar vergisi mükellefi (B), 2007 yılında ihale etmiş olduğu yıllara sari inşaat ve onarma işleri nedeniyle yapmış olduğu hakediş ödemeleri üzerinden tevkif etmiş olduğu vergiler nedeniyle artırımda bulunmak istemektedir.
Söz konusu yılda muhtelif dönemlerde vermiş olduğu 5 adet muhtasar beyannamesinde toplam 850.000 TL hakediş ödemesi (brüt) beyan etmiş bulunmaktadır.
Bu durumda, anılan mükellefin 2007 yılı içinde yapmış olduğu hakediş ödemelerine ilişkin vergi artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Mükellifin 2007 yılı için (850.000 x %1=) 8.500 TL tevkifat tutarını Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak Kanunda öngörülen şekilde ödemeyi kabul etmesi halinde, bu yıla ilişkin söz konusu yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ilişkin hakediş ödemeleri yönünden gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
Ödeme
Verginin 18 taksitle ödeneceği varsayıldığında, taksit tutarı [(8.500×1,15)/18=] 543,06 TL olacaktır.
5- Çiftçilerden Satın Alınan Zirai Mahsuller ve Hizmetler İçin Yapılan Ödemeler
a) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bendi uyarınca çiftçilerden satın aldıkları zirai mahsuller ve hizmetler için yaptıkları ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların; ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (11) numaralı bentlerinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının % 25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır (Ek:18).
Buna göre vergi artırımına ilişkin oranlar aşağıda gösterilmiştir.
|
Yıllar |
GVK Madde 94/11-a-i bendine göre yapılan ödemeler için
|
GVK Madde 94/11-a-ii bendine göre yapılan ödemeler için |
GVK Madde 94/11-b-i bendine göre yapılan ödemeler için |
GVK Madde 94/11-b-ii bendine göre yapılan ödemeler için |
GVK Madde 94/11-c-i bendine göre yapılan ödemeler için |
GVK Madde 94/11-c-ii bendine göre yapılan ödemeler için |
|
2006 |
%0,25 |
%0,50 |
%0,50 |
%1 |
%0,50 |
%1 |
|
2007 |
%0,25 |
%0,50 |
%0,50 |
%1 |
%0,50 |
%1 |
|
2008 |
%0,25 |
%0,50 |
%0,50 |
%1 |
%0,50 |
%1 |
|
2009 |
%0,25 |
%0,50 |
%0,50 |
%1 |
%0,50 |
%1 |
b) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermemiş Olanlar
Vergi artırımında bulunulan yıl içinde hiç beyanname vermemiş olanlar veya muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden asgari %2 oranında hesaplanan vergiyi ödemek suretiyle 6111 sayılı Kanunun vergi artırımı hükümlerinden yararlanılabilecektir (Ek: 18).
Bu şekilde hesaplanan asgari vergi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
|
Yıllar
|
Bilanço Esasına Göre Belirlenen Asgari Tutar (TL) (1) |
Vergi Oranı (%)
(2) |
Hesaplanan Vergi (TL)
(1×2) (3) |
|
2006 |
9.550 |
2 |
191,00 |
|
2007 |
10.320 |
2 |
206,40 |
|
2008 |
11.220 |
2 |
224,40 |
|
2009 |
12.230 |
2 |
244,60 |
6- Esnaf Muaflığı Kapsamında Bulunanlara Yapılan Ödemeler
a) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendi uyarınca esnaf muaflığı kapsamında bulunanlara yaptıkları ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların; ilgili yıl içinde verdikleri (ihtirazi kayıtla verilenler dahil) muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (13) numaralı bendinde yer alan ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının % 25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanılması mümkün bulunmaktadır (Ek: 19).
Buna göre vergi artırımına ilişkin oranlar aşağıda gösterilmiştir.
|
Yıllar |
(GVK 94/13- (a) ve (b) bentlerine göre yapılan ödemeler için |
GVK 94/13- (c) bendine göre yapılan ödemeler için |
GVK 94/13- (d) bendine göre yapılan ödemeler için |
|
2006 |
% 0,50 |
% 1,25 |
% 2,50 |
|
2007 |
% 0,50 |
% 1,25 |
% 2,50 |
|
2008 |
% 0,50 |
% 1,25 |
% 2,50 |
|
2009 |
% 0,50 |
% 1,25 |
% 2,50 |
b) Artırıma İlişkin Yılda Muhtasar Beyanname Vermemiş Olanlar
Vergi artırımında bulunulan yıl içinde hiç beyanname vermemiş olanlar veya muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenilen ödeme türünün beyannamede bulunmaması halinde, ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş asgari gelir vergisi matrah tutarı esas alınarak belirlenen gelir (stopaj) vergisi matrahı üzerinden asgari %5 oranında hesaplanan vergiyi ödemek suretiyle 6111 sayılı Kanunun vergi artırımı hükümlerinden yararlanılabilecektir (Ek: 19).
Bu şekilde hesaplanan asgari vergi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
|
Yıllar
|
Bilanço Esasına Göre Belirlenen Asgari Tutar (TL)
(1) |
Vergi Oranı (%)
(2) |
Hesaplanan Vergi (TL)
(1×2) (3) |
|
2006 |
9.550 |
5 |
477,5 |
|
2007 |
10.320 |
5 |
516,0 |
|
2008 |
11.220 |
5 |
561,0 |
|
2009 |
12.230 |
5 |
611,5 |
Örnek 24- (F) Limited Şirketi, 2006-2009 yılı vergilendirme dönemlerinde esnaf muaflığından yararlananlara yapmış olduğu ödemeler üzerinden tevkif etmiş olduğu vergiler nedeniyle artırımda bulunmak istemektedir.
Mükellef, 2006, 2007 ve 2008 yılı vergilendirme dönemlerinin hiçbirisinde esnaf muaflığından yararlananlara yapmış olduğu ödemeler üzerinden kesilen vergilere ilişkin muhtasar beyannameyi vermemiştir.
2009 yılında esnaf muaflığından yararlananlardan;
-Hurda mal alımları için yapmış olduğu ödemelerin gayri safi tutarı 15.000 TL,
-Hizmet alımları için yapmış olduğu ödemelerin gayri safi tutarı ise 10.000 TL’dir.
Mükellef, 2009 yılı için yapmış olduğu tevkifatlar dolayısıyla muhtasar beyannamesini vermiş bulunmaktadır.
Bu durumda, anılan mükellefin 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılı içinde esnaf muaflığı kapsamında bulunanlara yapmış olduğu ödemelerine ilişkin vergi artırımı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
2006 Yılı için (9.550 x %5=) 477,50 TL,
2007 Yılı için (10.320 x %5=) 516,00 TL,
2008 Yılı için (11.220 x %5=) 561,00 TL,
2009 Yılı için; 325,00 TL,
-Hurda mal alımları nedeniyle (15.000 x %0,50=) 75,00 TL
-Hizmet alımları nedeniyle (10.000 x %2,50=) 250,00 TL
Genel Toplam: 1.879,50 TL
Mükellef 2006-2009 yıllarına ilişkin olarak gelir stopaj vergisi artırım tutarı olan toplam 1.879,50 TL’yi Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ikinci ayın sonuna kadar idareye başvurarak Kanunda öngörülen şekilde ödemeyi kabul etmesi halinde, bu yıllara ilişkin gelir stopaj vergisi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.
Ödeme
Verginin 6 taksitle ödeneceği varsayıldığında, taksit tutarı [(1.879,50×1,05)/6=] 328,91 TL olacaktır.
7- Gelir (Stopaj) ve Kurumlar (Stopaj) Vergisi Artırımı ile İlgili Ortak Hükümler
a) Başvuru Süresi ve Şekli
6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesi kapsamında gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin (sorumlular), bu Tebliğin (VI/B) bölümünde belirtilen süre ve şekilde ilgili vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir.
b) Yıl İçinde İşe Başlayan veya İşi Bırakan Mükelleflerin Durumu
Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunmak isteyen mükelleflerin (sorumlular) artırımda bulunacakları yıl içinde işe başlamış ya da işi bırakmış olmaları halinde, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri esas alınarak yukarıdaki bölümlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili yıl için artıracakları vergi tutarları hesaplanacaktır. Bu hesaplamada, faaliyette bulunulan vergilendirme dönemlerine ait gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisinin 1 yıla iblağ edilmesi söz konusu değildir.
Mükelleflerin (sorumlular) ilgili yılların herhangi bir vergilendirme dönemi için vergi artırımında bulunmaları mümkün olmayıp, yılın tamamı için vergi artırımı yapmaları zorunludur. Ancak, mükelleflerin (sorumlular) yıl bazında seçimlik hakları mevcuttur.
c) Artırım Sonucu Ödenen Vergilerin Gelir veya Kurumlar Vergisinden İndirilmemesi
Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımında bulunan mükelleflerin artırıma esas ücret tutarları ve artırılan matrahlar ile bu ücret ve matrahlar üzerinden ödenen gelir vergisi tutarları, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacaktır.
d) Farklı Vergi Dairelerine Muhtasar Beyanname Vermiş Olanlar
Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi artırımına ilişkin olarak farklı vergi dairelerine beyanda bulunmuş olan mükelleflerin (sorumlular) bu Tebliğin (VI/B-2) bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili vergi dairelerine başvurmaları gerekmektedir.
e) Tevkifata Tabi Ödemelerin Yıla İblağ Edilmesi
İlgili yıl içinde ücret dışındaki ödemeler nedeniyle verilen muhtasar beyannamelerde beyan edilen tutarlar beyanname verilen dönemlerle sınırlı olup, bir yıla iblağ edilmesi söz konusu değildir.
f) Vergi İncelemesi ve Tarhiyat Yapılmaması
6111 sayılı Kanunun 8 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi herhangi bir ödeme türü için artırımda bulunulması durumunda, vergi artırımında bulunulan ödeme türüne ilişkin olarak artırımda bulunulan yıl için gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi yönünden vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olunmayacaktır.
Diğer taraftan, işverenlerce ücretlerde vergi indirimi ile asgari geçim indiriminin uygulanmadığı gerekçesiyle ücretlilerin başvuru yapması halinde, bu taleplerin 255 ve 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerindeki açıklamalar çerçevesinde sonuçlandırılabilmesi için ilgili talepleri ile sınırlı kalmak üzere gerekli işlemlerin yapılacağı tabiidir.
g) Gelir veya Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı
Gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi yönünden artırımda bulunulması durumunda, ayrıca gelir veya kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulmuş olması şartı aranmayacaktır.
F- MATRAH VE VERGİ ARTIRIMINA İLİŞKİN ORTAK HÜKÜMLER
6111 sayılı Kanunun “Matrah ve vergi artırımına ilişkin ortak hükümler” başlıklı 9 uncu maddesinin uygulamasına ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
1- Matrah ve Vergi Artırımı ile Matrah Beyanı Dolayısıyla Hesaplanan Vergilerin Ödenmesi
6111 sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddeleri hükümlerinden yararlanılarak artırımda veya beyanda bulunanlar, anılan hükümlere göre hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergisi ile gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisi tutarlarını 31 Mayıs 2011 tarihine kadar tamamen ödeyebilecekleri gibi talep etmeleri halinde bu Tebliğin (II/C) ve (II/E-7) bölümlerinde belirtilen açıklamalar çerçevesinde taksitler halinde ödemeleri de mümkün bulunmaktadır. Bu takdirde mükellefçe tercih edilen taksit seçeneğine göre ilgili katsayı uygulanacaktır.
Bu vergilerin, ödeme süresi içinde ödenmemesi halinde; peşin ödenmek istenmişse vade tarihinden, taksitler halinde ödenmek istenmişse taksitlerin vade tarihlerinden, ödeme tarihine kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranda gecikme zammı ile birlikte takip ve tahsili gerekmektedir. Gecikme zammı, ödenmemiş tutar içerisinde yer alan vergi aslı üzerinden hesaplanacaktır.
6111 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin taksitlerin süresinde ödenmemesi halinde Kanunun 19 uncu maddesi hükmünün tatbik edilmesi gerekmekle birlikte, matrah ve vergi artırımına ilişkin ortak hükümlerin düzenlendiği Kanunun 9 uncu maddesinde yer alan düzenleme uyarınca matrah ve vergi artırımında bulunanların taksitlerini süresinde ödememesi, artırım hükümlerinin ihlali anlamına gelmeyecektir.
2- Takdir Komisyonlarına Sevk Edilmiş veya Haklarında Vergi İncelemesine Başlanılmış Mükelleflerin Durumu
6111 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, matrah ve vergi artırımı kapsamına giren dönemler için başlatılmış ve henüz sonuçlandırılmamış incelemelerin veya takdir işlemlerinin bulunması, artırıma engel değildir.
Öte yandan, matrah ve vergi artırımında bulunulması Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmeyecektir. Bu mükellefler hakkında vergi incelemesi ile takdir işlemlerine göre tarhiyat yapılabilmesi için aşağıda belirtilen hususlara uyulması gerekmektedir.
a) 6111 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri ile ilgili olarak Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren 1 ay içerisinde sonuçlandırılması şarttır. Bu süre içerisinde sonuçlandırılamayan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine devam edilmeyecek, bulunduğu safhada bırakılacaktır. Mükellefler sadece artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan veya artırılan vergileri ödeyeceklerdir.
Bir başka anlatımla, Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış vergi incelemeleri ve takdir işlemlerinin 31/3/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar tamamlanamaması halinde mükelleflerin, başvuru süresinin (2/5/2011) sonuna kadar matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmaları şartıyla, 31/3/2011 tarihinden sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden raporlar ve kararlar üzerine tarhiyat yapılmayacağından, vergi incelemesi ve takdir işlemlerine devam edilmeyecektir.
b) Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış söz konusu vergi incelemeleri ile takdir işlemlerinin (a) bölümünde belirtilen sürede sonuçlandırılması ve tarhiyata konu matrah farkı tespit edilmesi halinde;
ba) Mükellef, inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce matrah artırımında bulunmuş ise, inceleme ve takdir sonucu bulunan matrah farkı ile mükelleflerin Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddeleri hükümlerine göre artırdıkları matrahlar birlikte değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucu mükellefin ilgili yıllarda artırılan matrah tutarlarının, vergi incelemeleri veya takdir komisyonu kararlarına göre o yıl için belirlenen matrah farkından fazla veya bu tutar kadar olması durumunda mükellef hakkında ayrıca vergi incelemeleri ve takdir komisyonu kararlarına göre vergi tarhiyatı yapılmaz ve ceza uygulanmaz.
bb) Vergi incelemeleri ve takdir sonucu belirlenen tarhiyata konu matrah farkının, mükellefin ilgili yıl için artırdığı matrah tutarından fazla olması halinde, aradaki fark tutar kadar matrah farkı üzerinden mükellef hakkında gerekli vergi tarhiyatı yapılacak ve ceza uygulanacaktır. Ancak mükellef, bu fark tutar üzerinden tarh edilen vergiler ile uygulanan gecikme faizi ve cezalar için Kanunun 4 üncü maddesi hükmünden yararlanarak ödemede bulunabilecektir.
bc) KDV uygulaması bakımından vergi inceleme raporuna veya takdir komisyonu kararına göre tarh edilmesi gereken vergiden, artırım nedeniyle ödenecek tutarlar düşülerek işlem yapılacaktır. Buna göre;
-İnceleme, KDV yönünden artırım talebinde bulunulan yılın bütün dönemlerini kapsıyorsa, rapora göre tarh edilmesi gereken vergiden, 6111 sayılı Kanunun KDV artırımına ilişkin hükümleri gereğince yılın tamamı için hesaplanan vergi tutarı (bu Kanuna göre tahakkuk eden vergi) düşülecektir.
-İnceleme, KDV yönünden artırımda bulunulan yılın bazı dönemlerini kapsıyorsa, artırım nedeniyle hesaplanan yıllık tutar 12’ye bölünerek aylık ortalama bulunacak, bu ortalamanın raporun kapsadığı dönem sayısı ile çarpılması sonunda bulunan tutar, rapora göre tarh edilmesi gereken vergiden düşülecektir.
6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış olan takdir işlemleri bakımından da bu ayrım kapsamında işlem tesis edilecektir.
bd) Bir ay içinde sonuçlandırılan ve yukarıda (ba), (bb) ve (bc) bölümlerinde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılan tarhiyatlar ile ilgili olarak mükelleflerin tarhiyat öncesi uzlaşma talepleri dikkate alınmayacaktır.
be) 6111 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının uygulanmasında, inceleme ve takdir işlemlerinin sonuçlandırılmasından maksat, vergi inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilmesidir.
c) Kanunun yayımlandığı tarihten önce haklarında vergi incelemesi ve takdir işlemlerine başlanılmış mükellefler, 31/3/2011 tarihinden önce matrah ve vergi artırımında bulunmuş olmakla birlikte artırım, vergi inceleme raporları ve takdir komisyonu kararlarının vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten sonra yapılmış ise yukarıda (b) bölümünde yapılan açıklamalar çerçevesinde mahsup imkanından yararlanamayacaklar, ancak söz konusu inceleme raporları ile takdir komisyonu kararlarına istinaden yapılan tarhiyatlar için bu Kanunun 4 üncü maddesi hükmünden faydalanabileceklerdir.
d) Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin, iadesi konusundaki başvuruları, ilgili kanun hükümleri ve genel tebliğ esasları çerçevesinde sonuçlandırılacağından, matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında iade talebi ile sınırlı olmak üzere vergi incelemesi yapılabilecektir. Bu incelemelerin 1 aylık süre içinde sonuçlandırılması şartı aranmayacaktır. İnceleme sonucuna göre mükellefin iade talebi yerine getirilecek veya reddedilecektir. İade talebinin reddi halinde söz konusu vergiler teminat karşılığı veya teminat alınmadan daha önce iade edilmiş ise gerekli vergi ve ceza tarhiyatı yapılacaktır.
Teminat karşılığı veya teminat alınmaksızın (Örneğin, yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerde 10.000 TL’ye kadar olan tutarın iade edilmesi gibi) yapılan iadeler ile ilgili inceleme raporunda, tespit edilen matrah ve vergi farkı nedeniyle talep edilen iadeyi aşan bir vergi farkı bulunması halinde; iadesi talep edilen tutarı aşan kısım için tarhiyat yapılabilmesi, incelemenin 1 ay içinde sonuçlandırılmasına bağlıdır. Bu takdirde de mükellefin matrah ve vergi artırımının dikkate alınacağı tabiidir. Ancak, iade tutarı ile ilgili olarak incelemenin 1 ay içinde sonuçlandırılması şartı aranılmadığından, iade tutarı ile sınırlı olmak üzere inceleme devam edebilecek ve yukarıda açıklandığı şekilde işlem yapılacaktır. Dolayısıyla, matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin yıllık gelir ve kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesine yönelik incelemeler nedeniyle 1 aylık süre geçtikten sonra düzenlenecek raporlarda, iade tutarını aşan bir tarhiyat önerilmeyecektir.
Kanunun KDV artırımına ilişkin hükümleri gereğince, bu açıklamaların KDV uygulaması bakımından da geçerli olacağı tabiidir.
e) Kanunun 7 inci maddesinin altıncı fıkrasında, katma değer vergisi artırımında bulunulan yıllarla ilgili olarak mükellefler hakkında sonraki dönemlere devreden indirilebilir katma değer vergileri ve ihraç kaydıyla teslimlerden veya iade hakkı doğuran işlemlerden doğan tecil-terkin ve iade işlemleri ile sınırlı olmak üzere 1 aylık inceleme şartı aranmaksızın bu Tebliğin (VI/D-6) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir. Ayrıca, 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği kapsamında haklarında özel esaslar uygulanan mükelleflerin genel esaslara geçme taleplerine yönelik inceleme yapılması mümkün olmakla birlikte, bu incelemeler sonucunda artırımda bulunulan yıllarla ilgili tarhiyat yapılamayacaktır.
f) Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerinden yararlanmak için mükelleflerce 2/5/2011 tarihine kadar (bu tarih dahil) başvuruda bulunulabileceğinden, mükelleflerin bu tarihe kadar matrah ve vergi artırımda bulunması halinde, artırımda bulunulan yıllar ve vergi türleri ile ilgili olarak Kanunun yayımı tarihinden sonra başlanılan vergi incelemeleri ve takdir işlemlerine devam edilmeyeceği tabiidir.
3- Matrah ve Vergi Beyanında Bulunan Mükelleflere Vergi Usul Kanunu Hükümlerine Göre Usulsüzlük Cezası Uygulanmaması
Mükelleflerin 6111 sayılı Kanuna göre matrah veya vergi artırımı yaptıkları dönemlere ilişkin olarak kanuni süresinde vermedikleri anlaşılan beyannameler nedeniyle 213 sayılı Kanunun usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmayacaktır.
4- Matrah ve Vergi Artırımında Bulunulan Vergilendirme Dönemlerine İlişkin Kesinleşen Tarhiyatların Durumu
Matrah ve vergi artırımında bulunulan yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak, matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin ilgili yıllarda düzeltme beyannamesi vermeleri ve bu düzeltme işlemlerinin Kanunun yayımlandığı tarihe kadar sonuçlandırılmış olması hali de dahil olmak üzere ikmalen, re’sen ve idarece yapılıp Kanunun yayımlandığı tarihten önce kesinleşen tarhiyatlar ve vergiler (katma değer vergisi tarhiyatında “hesaplanan katma değer vergisi”), matrah ve vergi artırımına esas ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacak, bir başka ifade ile matrah ve vergi artırımı, kesinleşen tarhiyatlar da dikkate alınarak yapılacaktır.
5- İstisna ve İndirimlerin Uygulanmaması
6111 sayılı Kanun kapsamında gelir veya kurumlar vergisi ile gelir (stopaj) ve kurumlar (stopaj) vergisinde artırım hükümlerinden yararlanılması durumunda, hesaplanan gelir veya kurumlar vergisi için herhangi bir istisna ve indirim uygulanması söz konusu olmayacaktır.
6- Diğer Hususlar
a) Matrah ve vergi artırımı sonucunda, hesaplanarak veya artırılarak ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak kabul edilmeyecektir.
Söz konusu vergilerin herhangi bir vergiden indirim veya mahsup edilmesi mümkün olmadığı gibi iade edilmesi de söz konusu değildir.
b) Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacak ve tahsil olunmayacaktır.
c) Matrah ve vergi artırımında bulunan ve bu konudaki şartları yerine getiren mükelleflerin defter ve belgeleri artırıma konu vergi türleri için kendileri adına tarhiyat yapılmak amacıyla incelenmeyecek olmasına rağmen, defter ve belgelere, diğer vergi türleri için inceleme yapılması, üçüncü kişilerle ilgili olarak karşıt incelemeler yapılması, mahkemelerce belli konulara bakılması veya bilirkişilerce ihtiyaç duyulması gibi nedenlerle müracaat edilebilecektir. Bu nedenle, matrah ve vergi artırımından yararlanan mükelleflerin, defter ve belgelerini 213 sayılı Kanun hükümleri uyarınca saklayacakları ve ibraz edecekleri tabiidir.
d) Defter ve belgeleri üzerinde daha önce vergi incelemesi yapılmış olan mükellefler dilerlerse vergi incelemesi yapılan yıllar için de matrah ve vergi artırımında bulunabileceklerdir.
e) Matrah ve vergi artırımı yapılmayan yıllar ve dönemler için idare vergi incelemesi yapabilecektir.
f) 6111 sayılı Kanunun 6, 7 ve 8 inci maddelerine göre matrah ve vergi artırımları, bu Tebliğe ekli bildirim formları (Ek:7 ila 19) ile yapılacaktır.
g) 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesinin (b) fıkrasındaki “defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler” hakkında, 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten önce herhangi bir tespit yapılmış olması durumunda, bu kapsama giren mükelleflerin, Kanunun 6, 7 ve 8 inci madde hükümlerine göre matrah ve vergi artırımından yararlanmaları mümkün değildir. Bu hükmün uygulanmasında, vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen raporlar ile yapılan tespitler dikkate alınacaktır.
h) Matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin, matrah ve vergi artırımlarının, 6111 sayılı Kanun hükümlerine uygun yapılıp yapılmadığı vergi dairelerince araştırılabilecektir. Kanun hükümlerine göre, doğru beyan edilmeyen veya vergi hataları nedeniyle eksik beyan edilen matrah ve vergi artırımları ile ilgili olarak eksik tahakkuk eden vergiler, ilk taksit ödeme süresinin sonunda tahakkuk etmiş sayılacak ve Kanunda açıklandığı şekilde tahsil edilecektir.
ı) 6111 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında Kanunun yayımlandığı tarihten önce başlanılmış incelemeler sonucu düzenlenen ve 31/3/2011 tarihi mesai saati bitimine kadar vergi dairesinin kayıtlarına intikal ettirilen inceleme raporlarında; ilave tarhiyat olmaksızın sadece zarar azaltılması öngörülmesi halinde, kabul edilmeyen zarar tutarının öncelikle ilgili dönemde beyan edilen zarar tutarından indirilmesi, bu işlem sonucu kalan zarar tutarının %50’sinin 2010 ve müteakip yıl kazançlarından 193 veya 5520 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre mahsup konusu yapılması gerekir. Zararın diğer yarısının ise indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.
Örnek 25- (B) A.Ş. hakkında 2006 yılına ilişkin olarak 6111 sayılı Kanunun yayımı tarihinden önce başlanılmış bir vergi incelemesi bulunmaktadır. Mükellef 17/3/2011 tarihinde 6111 sayılı Kanuna uygun olarak incelemenin yapıldığı yıla ait kurumlar vergisi ve gelir (stopaj) vergisi matrah artırımında bulunmuştur.
25/3/2011 tarihinde vergi dairesi kayıtlarına intikal ettirilen vergi inceleme raporunda; mükellefin 2006 yılında beyan ettiği 120.000 TL zarar tutarının 80.000 TL’si kabul edilmemiştir. Bu durumda matrah artırımında bulunan mükellefin, anılan yıla ilişkin olarak beyan ettiği zarar tutarından raporda kabul edilmeyen zararın mahsup edilmesi ve kalan (120.000-80.000=) 40.000 TL’nin yarısı olan 20.000 TL’nin 2010 ve müteakip yıl kazançlarından 5520 sayılı Kanunun ilgili hükmü çerçevesinde indirilmesi gerekir. Kalan 20.000 TL zarar tutarı ise hiçbir şekilde indirim konusu yapılmayacaktır.
i) 6111 sayılı Kanuna göre matrah ve vergi artırımında bulunan mükelleflerin ilgili vergi dairelerine vermiş oldukları bildirim veya yaptıkları beyanlarda yer alan bilgiler herhangi bir vergi türü incelemesi için done olarak kullanılmayacaktır.
j) Matrah ve vergi artırımı yapılacak yıllarda faaliyette bulunmuş ve gelir elde etmiş olmakla birlikte bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakan gelir vergisi mükellefleri T.C. kimlik numaralarını, yabancı gerçek kişiler ise varsa yabancı kimlik numaralarını kullanarak artırımda bulunabileceklerdir.
Yabancı kimlik numarası olmayan yabancı gerçek kişiler ile kurumlar vergisi mükellefi olması gerekenler ise vergi dairelerine başvurmak suretiyle alacakları vergi kimlik numaralarını kullanarak artırımda bulunabileceklerdir.
k) 5811 sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun hükümlerinden yararlananların 6111 sayılı Kanunun matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.
VII- STOK BEYANLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLER
A- İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI
1-Kapsam
6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmelerine imkan sağlanmıştır.
Kayıtlarda bulunmayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların kayıtlara intikal ettirilmesine imkân veren düzenleme, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına; serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır.
2- Beyan
Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın son iş günü olan 31/5/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar bu Tebliğin (VII/A-4) bölümünde belirtilen beyanname ve ekinde verecekleri envanter (Ek:20/B) listesi ile katma değer vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine bildireceklerdir.
Bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesinde gösterilecektir.
Rayiç bedel, o kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Dolayısıyla bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal kayıt süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir.
Bu madde hükmüne göre bildirilecek emtia;
– Alım satım işletmelerinde satışa hazır malları,
– İmalatçı işletmelerde ise hammadde, malzeme, yarı mamül ve mamül malları
ifade etmektedir.
Aynı şekilde inşaat işletmelerinin (yıllara yaygın inşaat ve onarım işi, kat karşılığı veya kendi adlarına inşaat yapıp satanlar) varsa inşa edilen ve emtia niteliğindeki gayrimenkulleri (daire, dükkan vb.) ile üretimde kullandıkları demir, çimento, tuğla gibi ilk madde ve malzemelerini veya yarı mamullerini de bildirmeleri mümkündür.
Beyan edilecek olan kayıt ve tescile tabi kıymetler, kayıt ve tescil için kullanılan bilgiler (numara, harf, işaret, marka vb.) belirtilmek suretiyle envanter listesinde beyan edilecektir. Kayıt ve tescile ilişkin gerekli bilgileri içermeyen kıymetlerin, beyandan önce ilgili kamu idarelerine başvurularak kayıt ve tescil ettirilmesi ve alınan kayıt ve tescil bilgileri ile beyan edilmesi gerekmektedir. Söz konusu kıymetlerin satışına ilişkin olarak düzenlenecek belgelerde kayıt ve tescil bilgilerine de yer verilecektir.
3- Bildirilen Malların Satış Bedeli ve Amortisman Uygulaması
6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi hükmüne göre kayıtsız mal bildiren mükellefler, bu malları satmaları halinde, defterlere kaydedilecek satış bedeli kayıtlı değerinden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.
Bildirime dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır.
4- Vergisel Yükümlülükler
a) Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca kendilerince veya ilgili meslek kuruluşlarınca belirlenecek rayiç bedel üzerinden beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilecek;
– Teslimleri genel orana (%18) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden %10 oranı,
– Teslimleri indirimli orana (%1, %8) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden ise tabi oldukları oranın yarısı
esas alınmak suretiyle KDV hesaplanarak, örneği bu Tebliğ ekinde yer alan (Ek:20/A) KDV stok beyanına ilişkin beyanname ile kağıt ortamında veya 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda sorumlu sıfatıyla beyan edilecektir. Beyanname, en geç 31/5/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar verilecek ve tahakkuk edecek vergi de aynı süre içinde ödenecektir.
Örnek 1- Mükellef (A) kayıtlarında yer almayan emtia dolayısıyla beyanname ve eki envanter listesini 5/4/2011 tarihinde vermiştir. (A), söz konusu beyannameye göre tahakkuk eden vergiyi en geç Kanunun 10 uncu maddesinden yararlanma süresinin son günü olan 31/5/2011 tarihine kadar ödeyebilecektir.
KDV beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, söz konusu beyannameyi de 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda vermek zorundadırlar.
b) 6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasına göre beyan edilecek özel tüketim vergisi (ÖTV) tutarları, aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre beyan edilecek KDV matrahını oluşturan rayiç bedelin tespitinde dikkate alınmış olacağından, bu şekilde beyan edilen ÖTV’nin KDV matrahına ayrıca dahil edilmesi söz konusu değildir.
c) Teslimleri KDV’den müstesna olan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarla ilgili olarak bu uygulamadan yararlanılması mümkün değildir.
d) Beyan edilen emtiaya ait hesaplanan KDV, 1 No.lu KDV beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecektir.
Ancak, kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV’nin indirimi mümkün olmayıp, bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının belirlenmesinde gider olarak dikkate alınabilecektir.
e) 3065 sayılı Kanunun 9 uncu maddesinin (2) numaralı fıkrasında; fiili ya da kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğunun tespiti halinde, bu alışlar nedeniyle, ziyaa uğratılan KDV’nin, belgesiz mal bulunduran mükelleften aranacağı, bu uygulamaya göre yapılan tarhiyata da vergi ziyaı cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre, kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için yukarıda (a) bölümünde belirtilen şekilde sorumlu sıfatıyla KDV beyan eden ve ödeyen mükellefler bakımından 3065 sayılı Kanunun söz konusu hükmü uygulanmayacaktır.
Buna göre, söz konusu hüküm kapsamında beyanda bulunan mükelleflere, 3065 sayılı Kanunun (9/2) maddesi hükmü uyarınca belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden cezalı olarak re’sen tarhiyat yapılmayacaktır.
5- Beyan Edilerek Ödenen KDV’nin İade Konusu Yapılıp Yapılamayacağı
3065 sayılı Kanunun 29/2 ve 32 nci maddeleri uyarınca, söz konusu maddelerde belirtilen işlemler nedeniyle yüklenilen vergiler, indirim yoluyla telafi edilememeleri halinde iade konusu yapılabilmektedir.
Bu çerçevede, 6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinden faydalanarak, kayıtlarda yer almayan emtia dolayısıyla hesapladıkları KDV’yi bu Tebliğin (VII/A-4) bölümünde belirtildiği şekilde beyan edip ödeyen ve bu vergiyi indirim hesaplarına intikal ettiren mükellefler tarafından, beyana konu emtianın, 3065 sayılı Kanun uygulamasında iade hakkı tanınan işlemlerde kullanılması durumunda, beyan edilerek ödenen ve indirim hesaplarına alınan söz konusu verginin yüklenilen verginin hesabında dikkate alınması ve dolayısıyla iade konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.
Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar nedeniyle bahse konu uygulama kapsamında beyan edilerek sorumlu sıfatıyla ödenen KDV’nin indirim konusu yapılması mümkün olmadığından, bu verginin iadesi de söz konusu olmayacaktır.
6- ÖTV Kapsamındaki Mallar İçin ÖTV’nin Beyanı ve Ödenmesi
6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin beşinci fıkrasıyla, ÖTV’nin konusuna giren malları bu madde kapsamında beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükelleflerin bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan ÖTV’yi bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen beyanname verme süresi içinde ayrı bir beyanname ile beyan ederek aynı süre içinde ödemeleri halinde, bu mallar bakımından 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası hükmünün uygulanmaması öngörülmüştür. Bu şekilde beyan edilerek ödenen ÖTV için vergi cezası kesilmeyecektir.
Uygulama kapsamında olan mükellefler, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan mallardan 4760 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı listelerde yer alanlar için, beyan tarihindeki miktarları ve emsal bedelleri ile uygulanmakta olan vergi oranı, maktu ve asgari maktu vergi tutarlarını dikkate alarak bu Tebliğin ekindeki (Ek:21) beyannameyi kağıt ortamında düzenleyecek ve 31/5/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar ÖTV (ÖTV mükellefiyeti bulunmayan ithalatçılar KDV) yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine verecek, hesaplanan ÖTV’yi de bu süre içinde ödeyecektir. 4760 sayılı Kanun ekindeki her bir liste [(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi araçların her biri] için ayrı beyanname verilecektir.
7- Beyan Edilen Kıymetlerin Kayıtlara İntikali
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaktır.
Emtia için ayrılan karşılık, ortaklara dağıtılması veya işletmenin tasfiye edilmesi halinde, sermayenin unsuru sayılacak ve vergilendirilmeyecektir.
Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve 6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasına göre, ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.
Örnek 2- (A) Limited Şirketi, stoklarında bulunan ancak kayıtlarında yer almayan (X) malına ilişkin envanter listesini hazırlamış ve 20/5/2011 tarihi itibarıyla beyan etmiştir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu malın, kendisi tarafından belirlenen rayiç bedeli 20.000 TL’dir. Şirketin bu bildirimine ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
________________________20/5/2011 ____________________________
153 TİCARİ MALLAR 20.000.-TL
191 İNDİRİLECEK KDV 2.000.-TL
525 KAYDA ALINAN EMTİA 20.000.-TL
ÖZEL KARŞILIK HESABI
(6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 2.000.-TL
(Sorumlu sıfatı ile ödenecek KDV)
__________________________ / ______________________________
Bu malın satılması halinde kayıtlara intikal ettirilecek satış bedeli 20.000 TL’nin altında olamayacaktır.
Örnek 3- (B) Anonim Şirketi, kayıtlarında yer almayan makine ve demirbaşlarını kayda almak istemektedir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu kıymetlerin mükellefçe belirlenen rayiç bedeli 40.000 TL olup, envantere alınmasına ilişkin muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
_______________________________ / _______________________________
253 TESİS MAKİNA VE CİHAZLAR 40.000.-TL
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD.VE ZAR. 4.000.-TL
526 DEMİRBAŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT 40.000.-TL
ÖZEL KARŞILIK HESABI
(6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 4.000.-TL
(Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV)
________________________________ / ________________________________
Mükellef, söz konusu makine ve demirbaşlarını 31/12/2011 tarihine kadar satarsa, bu satıştan önce, satmadığı takdirde 31/12/2011 tarihinde aşağıdaki muhasebe kaydını yapacaktır.
________________________________ / ________________________________
526 DEMİRBAŞ MAKİNE VE TEÇHİZAT 40.000.-TL
ÖZEL KARŞILIK HESABI
(6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi)
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 40.000.-TL
_______________________________ / _________________________________
Mükellefin, örneğimizdeki makine ve demirbaşlarını peşin olarak 50.000.-TL’ye satması halinde bu satışa ilişkin yukarıdaki kayıtla birlikte yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır.
_____________________________ / ________________________________
100 KASA HESABI 59.000.-TL
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 40.000.-TL
253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 40.000.-TL
391 HESAPLANAN KDV 9.000.-TL
679 DİĞER OLAĞANDIŞI
GELİR VE KARLAR 50.000.-TL
_______________________________ / ________________________________
8- Beyan Edilen Kıymetlerin Ba Formu Karşısındaki Durumu
6111 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi kapsamında beyan edilen kıymetler üzerinden hesaplanarak beyan edilen kıymetlerin rayiç bedelleri, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilmek zorundadır.
Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (6111 sayılı Kanun Madde 10)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.
B- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN EMTİA
6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrası hükmü ile gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine kayıtlarında yer aldığı halde işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, bu Kanunun yayımlandığı ayı izleyen üçüncü ayın son iş günü olan 31 Mayıs 2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar fatura düzenlemeleri ve her türlü vergisel yükümlülüklerini yerine getirmek suretiyle kayıt ve beyanlarına intikal ettirmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir.
1- Kapsam
Bu hüküm, bütün gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. Uygulama kapsamına; ferdi işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dahil bulunmaktadır.
2- Belge Düzeni
Madde kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, “Muhtelif Alıcılar (6111 sayılı Kanunun 11/1 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir)” ibaresi yazılacaktır.
3- Değer Tespiti
Faturada yer alacak bedel, söz konusu emtia ile aynı neviden olan emtiaların gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir.
Gayri safi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.
4- Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları
a) Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler
Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen emtia ile ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir.
Faturada emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir.
Satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.
Fatura bedeli “600 Yurtiçi Satışlar”, faturada hesaplanan katma değer vergisi de “391 Hesaplanan KDV” hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu hesapların karşılığını teşkil edecek borçlu hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeğe uygun olarak tespit edilecektir. Gerçek durum ile kayıtlar arasındaki farklılık, faturasız satışlardan kaynaklanmakta olup faturasız satılan malların karşılığında işletme kalemlerinden birinde artış olması gerekmektedir. Bu artış nakit para, banka, alacak senedi, çek ve benzeri değerler şeklinde olabilir. Dolayısıyla, mal çıkışı karşılığında aktif değer olarak işletmede ne varsa veya işletmede beyan tarihinde bu artış ne olarak görülüyorsa, buna ilişkin hesaplara kayıt yapılması gerekmektedir.
Aktif hesaplarda meydana gelen artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi halinde “689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar” (Beyannamenin düzenlenmesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır) hesabına borç kaydı yapılacaktır.
Örnek 4- (Y) Limited Şirketi, kayıtlarında yer aldığı halde stoklarında mevcut olmayan emtialarını faturalandırarak kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmek istemektedir. Şirketin, ticaretini yaptığı genel oranda KDV’ye tabi olan (A) malının kayıtlarda bulunan ancak stoklarda yer almayan miktarı 20 ton olup kendi kayıtlarına göre bu malın birim maliyeti 15 TL/Kg ve gayrisafi karlılık oranı ise %10’dur.
(Y) Limited Şirketi bu mala ilişkin düzenleyeceği faturada 330.000 TL satış bedeli ve 59.400 TL KDV gösterecektir. Düzenlenen bu faturanın muhasebe kayıtlarına intikali aşağıdaki şekilde olacaktır.
________________________________ / ____________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR 389.400 TL
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 330.000 TL
(6111 sayılı Kanunun 11/1 maddesi)
391 HESAPLANAN KDV 59.400 TL
________________________________ / _____________________________
– Giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ / ________________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 389.400 TL
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 389.400 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
___________________________ / ________________________________
Bu kayıtta yer alan 689 numaralı hesap yerine gerçek duruma uygun olması halinde diğer hesaplardan; kasa, bankalar, alınan çekler, alıcılar veya alacak senetleri hesaplarından biri kullanılabilecektir. Örneğin, kayıtsız yapılan satış karşılığında alacak senedi alınmış olması halinde kayıt aşağıdaki şekilde olacaktır.
________________________________ / __________________________
121 ALACAK SENETLERİ 389.400.-TL
600 YURTİÇİ SATIŞLAR 330.000.-TL
(6111 sayılı Kanunun 11/1 maddesi)
391 HESAPLANAN KDV 59.400.-TL
________________________________ / __________________________
Fatura düzenlenmek suretiyle bu bölümde açıklandığı şekilde hasılatı kayıtlara intikal ettirilen emtianın daha önceki dönemlerde satıldığının tespit edilmesi halinde, düzeltmeye tabi tutulmuş stoklarla ilgili olarak geçmişe yönelik tarhiyat yapılmayacağı gibi ceza ve faiz de uygulanmayacaktır.
b) İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler
Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtialar nedeniyle düzenlenen faturalar, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerce yasal defterlerine, hasılat olarak kaydedilecektir.
5- Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Emtianın Bs Formu Karşısındaki Durumu
6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia nedeniyle düzenlenen faturalar, Bs formu vermek zorunda olan mükelleflerce, Bs formu ile bildirilmek zorundadır.
Söz konusu bildirim işlemi, Bs formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Alıcılar (6111 sayılı Kanun Madde 11/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle yapılacaktır.
C- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN KASA MEVCUDU VE ORTAKLARDAN ALACAKLARIN BEYANI
6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü ile bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerine, 31/12/2010 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ile işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını bu Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir.
1- Kapsam
Bu hüküm, sadece bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır.
2- Bilanço Düzenleme ve Beyan
Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri, 31/12/2010 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan
-Kasa mevcutlarını ve
-İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen üçüncü ayın son iş günü olan 31 Mayıs 2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltebileceklerdir (Ek: 22).
Kanunun 11 inci maddesinin ikinci fıkrası hükümleri uyarınca verilmesi gereken ve elektronik ortamda gönderilebilen beyannamenin, kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda olan mükellefler tarafından 340 ve 346 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur. Elektronik ortamda beyanname ve bildirim verme zorunluluğu bulunmayanlarca, söz konusu beyan kurumlar vergisi mükellefiyeti yönünden bağlı olunan vergi dairelerine kağıt ortamında yapılabilecektir.
İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarının belirlenmesinde, tek düzen hesap planında yer alan “131. Ortaklardan Alacaklar” ve “231. Ortaklardan Alacaklar” toplamından “331. Ortaklara Borçlar” ve “431. Ortaklara Borçlar” toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar dikkate alınacaktır.
Söz konusu beyan sonucunda aşağıdaki esaslara göre kayıtlar düzeltebilecektir.
3- Vergisel Yükümlülükler ve Muhasebe Kayıtları
Bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve ortaklardan alacaklar tutarlarını düzeltmek için beyanda bulunan mükellefler, beyan edilen tutarlar üzerinden % 3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.
Söz konusu tutarların beyanı üzerine, defter kayıtlarının düzeltilmesi gerekeceği tabiidir.
Örnek 5- (A) Anonim Şirketinin, 31/12/2010 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 150.000 TL görünmekle birlikte fiilen kasada bulunmayan tutar 145.000 TL’dir. Şirketin dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 15/4/2011 tarihi itibarıyla kasa mevcudu 200.000 TL olarak görülmektedir.
Anılan mükellef, her ne kadar beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 200.000 TL olsa da, 31/12/2010 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu içinde fiilen kasada bulunmayan tutarları esas alacak, bu tutarın 145.000 TL olması nedeniyle, bu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi sonuna (31/5/2011 tarihine) kadar ödeyecektir.
Bu çerçevede;
Beyan tutarı: 145.000 TL
Hesaplanan vergi: (145.000 x %3=) 4.350 TL
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:
___________________________15/4/2011__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 145.000 TL
ZARARLAR
(6111 sayılı Kanunun 11/2 Maddesi)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
100 KASA 145.000 TL
___________________________ / ________________________________
– Verginin hesaplanması:
___________________________15/4/2011__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 4.350 TL
ZARARLAR
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 4.350 TL
___________________________ / ________________________________
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________15/4/2011__________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 149.350 TL
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 149.350 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
___________________________ / ________________________________
Örnek 6- (K) Anonim Şirketinin, 31/12/2010 tarihi itibarıyla düzenlediği bilançosunda kasa hesabında 200.000 TL görünmekte olup, dönem içindeki faaliyetleri sonucunda, beyan tarihi olan 28/3/2011 tarihi itibarıyla kasa mevcudu 110.000 TL’dir.
Anılan mükellef, her ne kadar, 31/12/2010 tarihli bilançosunu baz almak suretiyle bu tarih itibarıyla var olan kasa mevcudu 200.000 TL olsa da, beyan tarihi itibarıyla kasa mevcudu 110.000 TL olduğundan, fiilen kasada bulunmayan kısım esas alınmak suretiyle en fazla bu tutar (110.000 TL) kadar beyanda bulunabilecektir.
Bu tutarın 100.000 TL’lik kısmının kasada fiilen bulunmadığı varsayıldığında beyan edilecek tutar ve üzerinden hesaplanacak vergi aşağıdaki gibi olacaktır.
Beyan tutarı: 100.000 TL
Hesaplanan vergi: (100.000 x %3=) 3.000 TL
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları da aşağıdaki şekilde olacaktır.
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudunun, kasa hesabından düşülmesi:
___________________________28/3/2011__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 100.000 TL
ZARARLAR
(6111 sayılı Kanunun 11/2 Maddesi)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
100 KASA 100.000 TL
___________________________ / ________________________________
– Verginin hesaplanması:
___________________________28/3/2011__________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 3.000 TL
ZARARLAR
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 3.000 TL
___________________________ / ________________________________
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan kasa mevcudundan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________28/3/2011 _________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 103.000 TL
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 103.000 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
___________________________ / ________________________________
Örnek 7- (C) Anonim Şirketinin, 31/12/2010 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve ortaklara borç tutarları, bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibi olup, beyan tarihi olan 1/4/2011 tarihi itibarıyla bu tutarların değişmediği varsayılmıştır.
– 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı 150.000 TL
– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı 75.000 TL
– 331. Ortaklara Borçlar hesabı (85.000) TL
– 431. Ortaklara Borçlar hesabı (60.000) TL
Bu çerçevede;
Beyan tutarı: [(150.000+75.000)-(85.000+60.000)=] 80.000 TL
Hesaplanan vergi: (80.000 x %3=) 2.400 TL
olacaktır.
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:
___________________________1/4/2011____________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 80.000 TL
ZARARLAR
(6111 sayılı Kanunun 11/2 Maddesi)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 65.000 TL
231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 15.000 TL
___________________________ / ________________________________
– Verginin hesaplanması:
___________________________1/4/2011___________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 2.400 TL
ZARARLAR
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 2.400 TL
___________________________ / ________________________________
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________1/4/2011___________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 82.400 TL
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 82.400 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
___________________________ / ________________________________
Örnek 8- (Y) Limited Şirketinin, 31/12/2010 tarihli bilançosunda ortaklardan alacak ve borç tutarları bilanço hesapları itibarıyla aşağıdaki gibidir.
– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı 200.000 TL
– 431. Ortaklara Borçlar hesabı (80.000) TL
Beyan tarihi itibarıyla ise ortaklardan alacak ve borç tutarları şu şekildedir.
– 131. Ortaklardan Alacaklar hesabı 50.000 TL
– 231. Ortaklardan Alacaklar hesabı 180.000 TL
– 331. Ortaklara Borçlar hesabı (100.000) TL
Bu çerçevede, beyan tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;
[(50.000+180.000)-(100.000)=] 130.000 TL olsa da
31/12/2010 tarihi itibarıyla ortaklardan (net) alacak tutarı;
(200.000-80.000=) 120.000 TL’dir.
Buna göre;
Beyan tutarı: (200.000-80.000=) 120.000 TL
Hesaplanan vergi: (120.000 x %3=) 3.600 TL
olacaktır.
Anılan mükellef, söz konusu tutarı beyan edecek ve beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan vergiyi beyanname verme süresinde ödeyecektir.
Beyanla ilgili muhasebe kayıtları aşağıdaki şekilde olacaktır.
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacakların düşülmesi:
___________________________ / ________________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 120.000 TL
ZARARLAR
(6111 sayılı Kanunun 11/2 Maddesi)
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 50.000 TL
231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 70.000 TL
___________________________ / ________________________________
– Verginin hesaplanması:
___________________________ / ________________________________
689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE 3.600 TL
ZARARLAR
(Kanunen Kabul Edilmeyen Gider)
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 3.600 TL
___________________________ / ________________________________
– Bilançoda görülmekle birlikte işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklardan kaynaklanan giderlerin nazım hesaplara (kanunen kabul edilmeyen gider olarak) kaydı:
___________________________ / ________________________________
950 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 123.600 TL
GİDERLER
951 KANUNEN KABUL EDİLMEYEN 123.600 TL
GİDERLER ALACAKLI HESABI
___________________________ / ________________________________
4- Diğer Hususlar
a) 6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında ödenen vergiler, gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmeyecektir.
b) Bu kapsamda beyan edilen tutarlar ile ödenen vergiler, kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmeyecektir.
c) Kurumlar vergisi mükelleflerince 6111 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.
D- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLERİN SORUMLULUĞU
Tam tasdik sözleşmesi çerçevesinde daha önceki dönemlerine ilişkin rapor düzenlenmiş bulunan mükelleflerin, 6111 sayılı Kanunun 10 ve 11 inci maddeleri hükmünden yararlanmaları halinde, raporu düzenleyen yeminli mali müşavirlerin bu işlemlerle sınırlı olarak sorumluluğu aranmayacaktır.
E- DİĞER HUSUSLAR
6111 sayılı Kanunun 10 ve 11 inci maddelerinin uygulanmasına ilişkin olarak yapılan işlem ve bildirimlerin 6111 sayılı Kanun hükümlerine uygun yapılıp yapılmadığı hususu Maliye Bakanlığınca araştırılabilecektir.
VIII- TAHSİLİNDEN VAZGEÇİLEN ALACAKLAR
6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin;
– Birinci ve yirmidördüncü fıkralarında, belli bir tutarın altında kalan idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilmesi,
– İkinci fıkrasında, belli bir tutarın altında kalan amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilmesi,
– Onbeşinci fıkrasında, gemi inşasıyla ilgili yatırımlara ilişkin olarak yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükellefler hakkında kurumlar vergisi, deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçlarının imal ve inşasına yönelik 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin 6111 sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesi hükümlerine göre katma değer vergisi tarh edilmemesi ve tarh edilmiş vergilerin tahsilinden vazgeçilmesi,
yönünde düzenleme yapılmıştır.
1- Maliye Bakanlığına Bağlı Vergi Dairelerince Tahsilinden Vazgeçilecek Alacaklar
Kanunun 17 nci maddesinin birinci fıkrasında Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmesi gereken ve belli tutarın altında kalan idari para cezalarının, ikinci fıkrasında ise belli tutarın altında kalan amme alacaklarının tahsilinden vazgeçilmesi düzenlenmiştir.
a) 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin birinci fıkrasında, 7/11/1996 tarihli ve 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrası ile 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 39 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları hariç olmak üzere, 31/12/2010 tarihinden önce idari yaptırım kararı verildiği halde Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ilgilisine tebliğ edilmemiş olan ve genel bütçeye gelir kaydı gereken ve her bir kabahat için 120 liranın (bu tutar dahil) altında kalan idari para cezalarının tebliğ edilmeyeceği, tebliğ edilmiş olanların ve bunlara bağlı fer’i alacakların tahsilinden vazgeçileceği hüküm altına alınmaktadır. Ayrıca aynı fıkrada, mülga 5539 sayılı Kanun ile 6001 sayılı Kanun gereğince otoyollar ve köprülerden ihlalli geçiş sebebiyle verilen idari para cezaları ile birlikte ilgilisine tebliği gereken ve tutarı 12 lira ve altında kalan geçiş ücretlerinin de tahsilinden vazgeçileceği düzenlenmiştir.
Anılan fıkra kapsamına; idari para cezalarından tür olarak 4207 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrası ile 5326 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları hariç genel bütçeye gelir kaydı gereken idari para cezalarının tamamı girmektedir. Bu nedenle, fıkra kapsamına girmeyen idari para cezalarının terkin edilmemesine özellikle dikkat edilecektir.
Diğer taraftan, tür olarak fıkra kapsamına girdiği halde ilgili kabahate ilişkin olarak verilen idari para cezasının tutar olarak 120,-TL’nin üzerinde olması halinde bu idari para cezaları da terkin edilmeyecektir. Ayrıca, verildiği tarih itibarıyla 120,-TL’nin üzerinde olan idari para cezalarına karşılık yapılan tahsilatlar nedeniyle Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla bakiye tutarı 120,-TL’nin altında kalanlar da terkin kapsamına alınmayacaktır.
Anılan fıkrada, kapsama giren idari para cezaları ile geçiş ücretlerinden Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla;
– Tebliğ edilmemiş olanların ilgilisine tebliğ edilmemesi,
– Tebliğ edilmiş olanların ve bunlara bağlı fer’i alacakların tahsilinden vazgeçilmesi,
esası getirilmiştir.
Buna göre, fıkra kapsamına giren alacaklar için ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca; 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihine kadar tebliğ edilmemiş olan idari yaptırım kararları bu tarihten sonra tebliğ edilmeyecek, bu tarihten önce tebliğ edilmesine rağmen tahsil edilmemiş olanlar ise tahsil edilmeyecek ve tahsil için ilgili vergi dairesine gönderilmeyecektir.
Fıkra kapsamında olan alacaklardan, Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla vergi dairesine intikal ettirildiği halde henüz tahsil edilememiş olanların tahsilinden vazgeçilecektir. Ancak, Kanunun yayımlandığı tarihten önce bu alacaklara yönelik yapılmış olan tahsilatlar red ve iade edilmeyecektir.
b) 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında, Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan belli tutarın altındaki alacakların tahsilinden vazgeçilmesine yönelik hükümlere yer verilmiştir.
Anılan fıkra kapsamına;
– Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilmekte olan,
– Vadesi 31/12/2004 tarihinden (bu tarih dahil) önce olan,
– Her bir alacak türü ve dönemi itibarıyla aslı 50,-TL’yi aşmayan (bu asıllara bağlı fer’iler dahil),
– Aslı ödenmiş fer’i alacaklardan tutarı 100,-TL’yi aşmayan,
– Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla ödenmemiş olan,
alacaklar girmektedir.
Bu fıkra kapsamına, alacak türü olarak Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen ve vadesi 31/12/2004 tarihinden (bu tarih dahil) önce olan alacakların tamamı girmektedir.
Örneğin; vergiler, vergi cezaları, kaynak kullanımını destekleme fonu alacakları, ecrimisiller, adli para cezaları, idari para cezaları, yiyecek bedelleri, vb.
Diğer taraftan, alacağın gelir kaydedileceği bütçe ayrımı yapılmaksızın Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilmekte olan alacakların tamamı, fıkrada belirtilen diğer şartlara sahip olmaları halinde, terkin edilecektir.
Örneğin; 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan ve dolayısıyla özel bütçeli olan Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunun (YURTKUR) 351 sayılı Kanun kapsamında verdiği öğrenim kredilerinin süresinde ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanun kapsamında takip ve tahsili için ilgili vergi dairesine gönderilmesi üzerine yapılan tahsilatlar YURTKUR’a aktarılmaktadır. Bu alacaklar vergi dairelerince takip edilmekle birlikte fıkra hükmü ile YURTKUR’un; vadesi 31/12/2004 tarihinden önce olan ve vergi dairesine takip için aktarıldığı halde 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla tahsil edilememiş olan her bir alacak türü ve dönemi itibarıyla alacak aslı 50,-TL’yi aşmayan ve tutarına bakılmaksızın bu asıllara bağlı fer’i alacaklar ile aslı ödenmiş fer’i alacaklardan tutarı 100,-TL’yi aşmayan alacaklarının da tahsilinden vazgeçilecektir. Bu alacak türüyle ilgili yapılacak terkinde kredinin son taksite ilişkin vadesinin 31/12/2004 tarihinden önce olması ve ödenmemiş kredi tutarının toplamının 50,-TL’nin altında kalması gerekmektedir.
Öte yandan, fıkrada aranan diğer şartların yanında alacak aslının 50,-TL’nin altında olması halinde bu alacak aslı ile tutarına bakılmaksızın bu asla tatbik edilen fer’ilerin tamamı terkin edilecektir. Ayrıca, alacak aslı ödenmiş olan fer’i alacaklardan tutarı 100,-TL’yi aşmayan alacak tutarları da terkin edilecektir.
Örneğin; 2003 takvim yılının 2. gelir geçici vergi dönemine ilişkin beyanname, süresinde verilmiş olmasına rağmen vergi ödenmemiştir. 2003 yılına ilişkin yıllık beyanname Mart 2004 ayında süresinde verilmiştir. Ödenmeyen geçici vergi, yıllık beyanname verilmesi nedeniyle terkin edildiğinden, geçici verginin vade tarihinden terkin edildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan 85,-TL tutarındaki gecikme zammının tahsil edilmesi gerekmektedir. Söz konusu gecikme zammının aslı bulunmadığından ve 100,-TL’yi aşmadığından bu fıkra kapsamında tahsilinden vazgeçilecektir.
c) 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin onbeşinci fıkrasında “(15) Hazine Müsteşarlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgelerine istinaden, inşa edilerek satılan gemi ve yatlara ilişkin harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükellefler hakkında, bu Kanunun yayımlandığı tarihten önceki dönemler de dahil olmak üzere, bu kapsamda tarhiyat yapılmaz, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan, varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçilir, tahakkuk eden tutarlar terkin edilir, tahsil edilmiş tutarlar red ve iade olunmaz. 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde bu Kanunla yapılan değişiklik ile istisna kapsamına alınan teslim ve hizmetlerle ilgili olarak bu Kanunun yayımlandığı tarihten önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak katma değer vergisi tarhiyatı yapılmaz, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan, varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçilir, tahakkuk eden tutarlar terkin edilir, tahsil edilmiş tutarlar red ve iade olunmaz.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu fıkra uyarınca, Hazine Müsteşarlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgelerine istinaden, inşa edilerek satılan gemi ve yatlara ilişkin harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükellefler hakkında, Kanunun yayımlandığı tarihten önceki dönemler de dahil olmak üzere, bu kapsamda kurumlar vergisi tarhiyatı yapılmayacaktır. Ayrıca, bu kapsamda daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan, varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçilecek ve tahakkuk eden tutarlar terkin edilecektir. Bu kapsamda, tahsil edilmiş tutarlar ise red ve iade olunmayacaktır.
Diğer taraftan, 6111 sayılı Kanunun 85 inci maddesiyle 3065 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yapılan değişiklikle, faaliyetleri deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçlarının imal ve inşası olanlara bu araçların imal ve inşası ile ilgili olarak yapılan teslim ve hizmetler, söz konusu bentte yer alan diğer şartlara bağlı kalınmaksızın katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Yapılan bu değişiklik göz önünde bulundurulmak suretiyle 6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin onbeşinci fıkrasıyla da bu Kanunun yayımlandığı tarihten önceki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak söz konusu değişiklik kapsamına giren işlemler dolayısıyla katma değer vergisi tarhiyatı yapılmaması öngörülmüştür. Ayrıca, bu kapsamda daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan, varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçilecek ve tahakkuk eden tutarlar terkin edilecektir. Bu kapsamda, tahsil edilmiş tutarlar ise red ve iade olunmayacaktır.
2- Belediyelerce Tahsilinden Vazgeçilecek Alacaklar
6111 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin yirmidördüncü fıkrasında, belediyelerce verilen belli tutarın altındaki idari para cezalarının terkinine yönelik düzenleme yapılmıştır.
Anılan fıkra kapsamına 31/12/2010 tarihine kadar belediyeler tarafından verilen ve kendi bütçelerine gelir kaydı gereken;
– 4207 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrası ile 5326 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları hariç olmak üzere diğer kanunlara göre verilen,
– Tutarı 145,-TL’nin (bu tutar dahil) altında kalan,
idari para cezaları girmektedir.
Fıkra hükmü gereğince kapsama giren idari para cezalarından Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla;
– Tebliğ edilmemiş olanların tebliğ edilmemesi,
– Tebliğ edilmiş olanların ve bunlara bağlı fer’i alacakların tahsilinden vazgeçilmesi,
gerekmektedir.
Buna göre, fıkra kapsamına giren alacaklar için ilgili belediyelerce; 6111 sayılı Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihine kadar tebliğ edilmemiş olan idari yaptırım kararları bu tarihten sonra tebliğ edilmeyecek, bu tarih itibarıyla tebliğ edilmesine rağmen tahsil edilmemiş olanlar ise terkin edilecektir.
IX- TAKSİTLERİN SÜRESİNDE ÖDENMEMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER
6111 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinde, Kanuna göre yapılandırılan alacak tutarının taksit süresinde ödenmemesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanabilme koşullarına yönelik düzenlemeler yer almaktadır.
A) SÜRESİNDE ÖDENMEYEN TAKSİTLER
Kanunun 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde “(1) a) Bu Kanuna göre ödenmesi gereken taksitlerden; bir takvim yılında iki veya daha az taksitin, süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanılır. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilir. Bu hüküm her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre, Kanun kapsamında ödenmesi gereken taksitlerin bir takvim yılında en fazla iki defa ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının borçlunun başvuru sırasında tercih ettiği taksitlendirme süresinin son taksidini izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanılacaktır.
Diğer taraftan;
– Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksitlerin geç ödeme zammıyla birlikte son taksiti izleyen ayın sonuna kadar da ödenmemesi,
– Bir takvim yılında ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi,
halinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı kaybedilecektir.
Öte yandan, Kanunun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükmüne göre, matrah veya vergi artırımı yoluyla hesaplanan veya artırılan gelir, kurumlar ve katma değer vergilerinin Kanunda belirtilen şekilde ödenmemesi halinde, söz konusu taksitler 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen oranın bir kat fazlası oranında uygulanacak gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edilecektir. Bu nedenle, bu taksitler hakkında süresinde ödenmeyen taksitlere ilişkin düzenlemelerin yer aldığı Kanunun 19 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanmayacaktır.
Bu hüküm, her bir madde ve alacaklı idareler açısından taksitlendirilen alacaklar için ayrı ayrı uygulanacaktır.
B) İHLAL NEDENİ OLMAYAN EKSİK ÖDEMELER
Kanunun 19 uncu maddesinin ikinci fıkrasında “(2) Bu Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu ve 14 üncü maddesinin üçüncü fıkralarında vadesinde ödenmesi öngörülen alacakların veya taksit tutarının % 10’unu aşmamak şartıyla 5 liraya (bu tutar dâhil) kadar yapılmış eksik ödemeler için bu Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılmaz.” hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre, taksitler için yapılan ödemelerde her bir taksite yönelik 5 liraya kadar eksik ödemeler ihlal sebebi sayılmamıştır. Bununla birlikte, taksit tutarının % 10’u 5 liranın altında ise yüzde % 10 tutarına isabet eden tutar kadar eksik ödeme ihlal sebebi sayılmayacaktır. Ancak, bu tutarları aşan eksik ödemelerin ihlal sebebi olarak değerlendirileceği tabiidir.
C) İHLAL HALİNDE KANUN HÜKÜMLERİNDEN YARARLANMA
1- Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanun kapsamına giren alacakların aynı maddenin birinci fıkrasında belirtilen şekilde tamamen ödenmemiş olması halinde, borçluların ödedikleri tutar kadar Kanun hükümlerinden yararlanabileceği düzenlenmiştir.
Buna göre, Kanun kapsamında taksitlendirilen alacakların Kanunda öngörülen süre ve şekilde tamamen ödenmemesi halinde, bu Tebliğin (V/A-4) ve (VI/F-1) bölümlerinde yer alan açıklamalar saklı kalmak kaydıyla borçlular yaptıkları ödemeler nispetinde Kanun hükümlerinden yararlandırılacaktır.
Örnek 1- Mükellef 6111 sayılı Kanun kapsamında olan kesinleşmiş borçları için Kanundan yararlanma talebinde bulunmuştur.
Mükellefin Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla kapsama giren borçları şu şekildedir:
2009 Yılına Ait Gelir Vergisi : 3.000,00 TL
Gelir Vergisine İlişkin Gecikme Zammı : 452,12 TL
26/4/2010 Vadeli Gelir (Stp) Vergisi : 800,00 TL
Gelir (Stp) Vergisine İlişkin Gecikme Zammı : 138,03 TL
TOPLAM : 4.390,15 TL
Vergi asıllarına vade tarihleri ile Kanunun yayımlandığı tarihe kadar gecikme zammı yerine hesaplanacak toplam TEFE/ÜFE oranı ve tutarları aşağıdaki gibidir:
Gelir Vergisi I. Taksit Tutarı İçin : 1.500 x % 8,2388 = 123,58 TL
Gelir Vergisi II. Taksit Tutarı İçin : 1.500 x % 5,5988 = 83,98 TL
Gelir (Stp) Vergisi İçin : 800 x % 6,6923 = 53,54 TL
TOPLAM : 3.800,-TL 261,10 TL
Mükellef vergi asılları ile hesaplanan TEFE/ÜFE tutarları toplamını Kanun kapsamında 6 eşit taksitte ödemeyi tercih etmiştir.
Ödenecek Taksit Tutarları = [(Vergi Asılları + Toplam TEFE/ÜFE Tutarı) x 1,05] /6
= [(3.800 + 261,10) x 1,05 ] / 6
= 710,69 TL
Mükellef Kanun hükmüne göre 5 taksiti süresinde ödemiş ancak, son taksit için herhangi bir ödeme yapmamıştır.
Bu durumda, mükellefin yaptığı ödemeler, vadesi ve dönemi önce gelen borçlardan başlanarak her bir dönem itibarıyla mahsup edilecektir. Yapılan ödemeler belirtilen şekilde mahsup edildikten sonra alacağın tamamen tahsil edilemediği dönemlerde Kanun hükmü ihlal edilmiş sayılacaktır. Bu takdirde kısmi ödeme olan döneme ilişkin vergiler için yapılmış ödemeler kadar Kanun hükmünden yararlanılacaktır.
Mükellefin Kanun hükmünden yararlanacağı tutar bulunurken yapılandırılan borcun katsayı tatbik edilmemiş kısmı dikkate alınacaktır.
Buna göre, Kanun kapsamında yapılandırılan toplam alacak tutarı 4.061,10 TL olup bu tutara karşılık 5 taksitte ödenen tutar [(4.061,10/6 =) 676,85 x 5 =] 3.384,25 TL’dir.
Mükellefin vadesi önce gelen borcu gelir vergisi olduğundan, 3.384,25 TL yapılan ödeme tutarı, ilk önce yıllık gelir vergisi ile buna isabet eden TEFE/ÜFE tutarı toplamına (3.000 + 207,56=) 3.207,56 TL mahsup edilecektir. Bu şekilde yapılan mahsup sonucunda mükellef, 31/3/2010 ve 31/7/2010 vadeli gelir vergisi ve buna ilişkin gecikme zammı için Kanundan yararlanmış olacaktır.
Mahsuptan sonra kalan (3.384,25 – 3.207,56 =) 176,69 TL tutar, gelir (stp) vergisi ve bu vergiye ilişkin TEFE/ÜFE tutarı toplamı olan 853,54 TL’yi karşılayamadığından bu dönem borcu için Kanun hükümleri ihlal edilmiş sayılacaktır.
Bu durumda, yapılan ödeme tutarı kadar Kanundan yararlanılacaktır. Ödeme tutarından vergi aslına isabet eden tutar;
| Vergi aslına isabet eden tutar |
= |
(Vergi Aslı) x (Yapılan Ödemeden Kalan Tutar) |
| (Vergi Aslı + TEFE/ÜFE Tutarı) |
formülü ile bulunacaktır. Buna göre;
|
Vergi aslına isabet eden tutar |
= |
800 x 176,69 |
= |
165,61 TL’dir. |
|
853,54 |
Bu tutar, Kanun hükümlerine göre TEFE/ÜFE aylık değişim oranı uygulanarak bulunan tutar ile birlikte [(165,61 x % 6,6923= 11.08) (165,61+11.08=176,69)] ödenmiş sayılacağından, gelir (stp) vergisinin kalan (800-165,61=) 634,39 TL’si vade tarihinden itibaren uygulanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
Örnek 2- Nisan, Mayıs, Haziran/2009 geçici vergilendirme dönemine ilişkin 11.500,-TL kurum geçici vergi tahakkuk etmiştir. Ancak mükellef 17/8/2009 vadeli kurum geçici vergi borcunu ödememiştir. Söz konusu vergi borcu mükellefin kurumlar vergisi beyannamesini, beyanname verme süresi içerisinde vermesi nedeniyle, 1/4/2010 tarihinde terkin edilmiş ve 1.934,88 TL gecikme zammı hesaplanmıştır.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanundan yararlanmak için başvuruda bulunması halinde kurum geçici vergisinin vade tarihinden terkin edildiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanan gecikme zammı tutarı yerine TEFE/ÜFE tutarı hesaplanacaktır.
Bu durumda uygulanacak toplam TEFE/ÜFE oranı % 6,4942’dir.
Toplam TEFE/ÜFE tutarı ise (11.500 x % 6,4942 =) 746,83 TL olacaktır.
Mükellefin söz konusu tutarı 6 taksitte ödemek istemesi durumunda Kanun kapsamında toplam ödenecek tutar (746,83 x 1,05=) 784,17 TL olarak bulunacaktır.
Mükellefin Kanun kapsamında ilk 3 taksitini süresinde ödediği, diğer taksitlerini ise ödemediği varsayıldığında, mükellef ödediği tutar kadar Kanun hükümlerinden yararlanabilecektir. Bu durumda mükellefin Kanun hükmünden yararlanacağı tutar bulunurken yapılandırılan borcun katsayı tatbik edilmemiş kısmı dikkate alınacaktır.
|
Toplam Gecikme Zammı Tutarı x Ödediği Taksit Tutarları Toplamı |
|
Hesaplanan TEFE/ÜFE Tutarı |
|
= |
1.934,88 x 373,41 |
= |
967,43 TL. |
|
746,83 |
formülü kullanılacak
ve gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir
Kalan 1.934,88 – 967,43 = 967,45 TL gecikme zammının ise takip ve tahsiline devam edilecektir.
Örnek 3- Bu Tebliğin II. bölümünün 4 numaralı örneğinde yer alan mükellefin Kanuna göre belirlenen tutarı 12 taksitte ödemek istediğini, ancak 5 taksiti süresinde ödediğini, kalan 7 taksiti ödemediğini varsaydığımızda, bu mükellefin Kanun kapsamında yararlanacağı tutar şu şekilde hesaplanacaktır.
Ödenecek Toplam Tutar: [(20.000 + 4.668,84) x 1,10=] 27.135,72 TL olup (27.135,72/12=) 2.261,31 TL, bir taksitte ödenecek tutardır.
Ancak, mükellefin Kanun hükmünden yararlanacağı tutar bulunurken yapılandırılan borcun katsayı tatbik edilmemiş kısmı dikkate alınacaktır. Buna göre;
Ödenen Taksit Tutarı = 2.055,74 x 5 = 10.278,70 TL’dir.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanun gereğince vergi aslından yararlanacağı tutara “K” diyelim.
| K |
= |
Vergi Aslı x Ödenen Taksit Tutarı |
|
Toplam Taksit Tutarı |
| K |
= |
20.000 x 10.278,70 |
|
24.668,84 |
K = 8.333,35 TL olarak hesaplanacaktır.
Vergi Aslından Tahsil Edilecek Tutar = Vergi Aslı – Kanun Hükmünden Yararlandığı Vergi Aslı Tutarı = 20.000 – 8.333,35 = 11.666,65 TL olacak, bu tutarın tahsili sırasında ayrıca vade tarihinden itibaren gecikme zammı hesaplanacaktır.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanun gereğince gecikme faizinden yararlanacağı tutar;
|
Kanun Gereğince Vergi Aslından Yararlanacağı Tutar x Gecikme Faizi |
|
Vergi Aslı |
Buna göre; 8.333,35 x 5.500
20.000
= 2.291,67 TL’dir.
Tahsil edilecek gecikme faizi tutarı ise (5.500 -2.291,67=) 3.208,33 TL olacaktır.
Mükellefin, 6111 sayılı Kanun gereğince vergi ziyaı cezasından yararlanacağı tutara “X” diyelim.
| X |
= |
Kanun Gereğince Vergi Aslından Yararlanacağı Tutar x Vergi Ziyaı Cezası | |||
|
Vergi Aslı |
|||||
| X |
= |
8.333,35 x 20.000 |
|||
|
20.000 |
|||||
X = 8.333,35 TL olup bu tutar ve buna ilişkin gecikme zammının tahsilinden vazgeçilecektir.
Vergi ziyaı cezasından tahsil edilecek tutar;
= Vergi ziyaı cezası – Kanun gereğince vergi ziyaı cezasından yararlanacağı tutar
= 20.000 – 8.333,35
= 11.666,65 TL’dir. Ayrıca tahsili gereken vergi ziyaı cezasına, vade tarihinden itibaren gecikme zammı uygulanarak tahsil edileceği tabiidir.
2- Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası hükmü saklı kalmak suretiyle yapılan ödemeler nispetinde Kanun hükümlerinden yararlanılacağı düzenlenmiştir.
Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrasına ilişkin olarak bu Tebliğin (II/D-1) bölümünde gerekli açıklamalar yapılmıştır.
Bu itibarla, yıllık gelir veya kurumlar, gelir (stopaj), kurumlar (stopaj), katma değer ve özel tüketim vergilerinin Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri kapsamında yapılandırılarak taksitlendirilmesi halinde, Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında ödemeler nispetinde yararlanılabilmesi için taksit ödeme süresince bu vergi türleri ile ilgili verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin vadesinde ödenmesi gerekmektedir.
Kanunun 2 ve 3 üncü maddeleri hükümlerine göre yapılandırlan alacaklara ilişkin taksitlerin, süresinde veya bu Tebliğin (IX/A) bölümünde yapılan açıklamalara göre ödenmesine rağmen, Kanunun 3 üncü maddesinin dokuzuncu fıkrası gereğince yararlanılan vergi türlerinin taksit ödeme süresince verilen beyannameler üzerine tahakkuk edenlerinin bir takvim yılında her bir vergi türü itibarıyla çok zor durum olmaksızın ikiden fazla vadesinde ödenmemesi ya da eksik ödenmesi halinde, üçüncü ihlalin yapıldığı vade tarihinin rastladığı ayın sonunda Kanun hükümleri ihlal edilmiş olacak ve bu tarih itibarıyla, Kanun kapsamında yapılandırılarak ödenmiş taksit tutarları için Kanun hükmünden yararlanılacaktır.
Örnek 4- Mükellef, Kanun kapsamında yapılandırılan katma değer vergisi borcuna ilişkin Mayıs, Temmuz, Eylül ve Kasım 2011 aylarında ödemesi gereken taksitlerini taksit ödeme süresi içerisinde ödemiş olmakla birlikte; Kanun kapsamında yapılandırılmasını talep ettiği katma değer vergisi ile ilgili olarak Mayıs, Haziran ve Temmuz/2011 aylarında beyanı üzerine tahakkuk eden vergilerini ödeme süresi içerisinde ödememiştir.
Bu durumda, mükellef, taksitlendirme süresince tahakkuk eden katma değer vergisini üç defa ödemeyerek Kanundan yararlanma şartını ihlal ettiğinden, ihlalin gerçekleştiği Temmuz/2011 ayına kadar ödediği Mayıs ve Temmuz 2011 taksit tutarları için 6111 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanacak, Eylül ve Kasım 2011 taksit tutarları için ise anılan Kanun hükümlerinden yararlanmayacaktır.
Diğer taraftan, mükellefin Mayıs, Temmuz, Eylül ve Kasım 2011 taksitlerini 31/7/2011 tarihinden önce ödemiş olması halinde, bu taksit tutarlarının tamamı için anılan Kanun hükümlerinden yararlanılacağı tabiidir.
X – DİĞER HUSUSLAR
1- 6111 sayılı Kanun kapsamına giren alacaklara karşılık;
– Kanunun yayımlandığı 25/2/2011 tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarlar,
– Kanun kapsamında tahsil edilen tutarlar,
– Kanunun 20 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında yapılan tecile ilişkin olarak 6183 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca ödenen faizler,
red ve iade edilmeyecektir.
Ancak, Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrası kapsamında olup dava konusu edilen tarhiyatlara karşılık Kanunun yayımlandığı tarihten önce ödeme yapılmış olması ve mükelleflerin Kanunun 3 üncü maddesinden yararlanmak için başvuru yapması halinde bu Tebliğin (III/B-1), (III/B-2-a) ve (III/E-7) bölümlerinde yapılan açıklamalar kapsamında işlem yapılacaktır.
2- Bu Kanun hükümlerine göre yazılı olarak yapılan başvuruların (elektronik ortamda yapılması zorunlu olan beyan ve bildirimler hariç), taahhütlü posta veya APS ile gönderilmesi halinde postaya verildiği tarih, adi posta ile gönderilmesi halinde ise tahsil dairesinin kayıtlarına intikal ettiği tarih başvuru tarihi olarak dikkate alınacaktır.
3- Bu Tebliğin ekleri mükelleflerce çoğaltılmak suretiyle kullanılabilir.
4- Kanundan yararlanılarak süresinde ödenen alacaklara, Kanunun 18 inci maddesinde öngörülen katsayı uygulaması hariç olmak üzere Kanunun yayımlandığı tarihten sonraki süreler için faiz, gecikme zammı, gecikme cezası gibi herhangi bir fer’i alacak tatbik edilmeyecektir.
5- Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve ilgili maddeler uyarınca dava açmamaları veya açılan davalardan vazgeçmeleri gereken borçluların, Kanun hükümlerinden yararlanabilmeleri için ilgili maddelerde belirlenen başvuru sürelerinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri şarttır.
Davadan vazgeçme dilekçeleri ilgili tahsil dairesine, bu Tebliğ uyarınca ilgili idareye verilmesi uygun görülen idari para cezaları ihtilaflarına ilişkin dilekçeler ise ilgili idareye verilecek ve bu dilekçelerin tahsil dairelerine/idareye verildiği tarih, ilgili yargı merciine verildiği tarih sayılarak dilekçeler ilgili yargı merciine gönderilecektir.
Kanun hükümlerinden yararlanmak üzere başvuruda bulunan ve açtıkları davalardan vazgeçen borçluların bu ihtilaflarıyla ilgili olarak Kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen kararlar uyarınca işlem yapılmayacak ve bu kararlar ile idare aleyhine hükmedilmiş yargılama giderleri ve vekâlet ücreti bulunması halinde bunlar talep edilemeyecektir.
6- 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliğine göre, haklarında olumsuz rapor (SMİYB Düzenleme veya Kullanma Raporu) bulunan mükelleflerin iade talepleri özel esaslara göre yerine getirilmekte, ancak bu mükelleflerin sözü edilen rapora göre tarhedilen vergi, kesilen ceza ve hesaplanan gecikme faizini ödemeleri veya bunların toplamı kadar teminat göstermeleri halinde genel esaslara dönmeleri ya da 4 kat teminat uygulamasından % 200 veya % 100 teminat uygulamasına geçmeleri mümkün olabilmektedir.
Haklarındaki olumsuz raporlarla ilgili olarak, Kanunun ilgili hükümlerine göre hesaplanacak tutarların tamamını ödemeleri halinde anılan Tebliğdeki “ödeme” şartı yerine gelmiş sayılacak ve iade talepleri hakkında buna göre işlem yapılacaktır.
Bu durumdaki mükelleflerin 6111 sayılı Kanun hükümlerine göre hesaplanan tutarları taksitler halinde ödemek istemeleri halinde, “ödeme” şartının yerine gelmiş sayılabilmesi için;
-hesaplanan tutarların tamamı ile bir taksite ait tutarın % 10’u kadar banka teminat mektubu (herhangi bir kısıtlayıcı şart taşımaması gerekmektedir), devlet tahvili veya hazine bonosu cinsinden teminat göstermeleri,
-taksitlerin aksatılması halinde diğer taksitlerin muaccel hale geleceğini ve kalan borcun tamamının teminatların paraya dönüştürülmesi yoluyla tahsil edileceğini kabul etmeleri ve bu hususa ilişkin olarak noter vasıtasıyla düzenlenecek bir taahhütnameyi vergi dairesine vermeleri
gerekmektedir.
7- 6111 sayılı Kanunun 5 inci maddesi kapsamında verilecek beyanname ve bildirimler hariç olmak üzere Kanun hükümlerine göre verilecek bildirim ve beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır.
Tebliğ olunur.
_____
© 2009 - 2018 vergiburosu.com
- Tüm hakları saklıdır.