Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği Seri No:1

30 TEMMUZ 2002 SALI	Resmî Gazete	Sayı : 24831
TEBLİĞ

Maliye Bakanlığı:

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ

SERİ NO:1

6.6.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun(1) 19 uncu maddesinin (c) bendi hükmüne göre, özel tüketim vergisi (bundan sonra “ÖTV” olarak belirtilecektir) 1 Ağustos 2002 tarihinde yürürlüğe girmektedir. Bu Tebliğde ÖTV Kanunu hükümleri ile Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar açıklanmıştır.

1. VERGİNİN KONUSU

Verginin konusunu, ÖTV kapsamına giren malların teslimi, ilk iktisabı veya ithali oluşturmaktadır. ÖTV kapsamına giren mallar, Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı listelerde Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yer alan Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon (GTİP) numaraları itibariyle tespit edilmiştir.

ÖTV Kanununun 1 inci maddesinde, verginin konusuna giren malların bir defaya mahsus olmak üzere vergiye tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. Bu nedenle tesliminde, ilk iktisabında veya ithalinde ÖTV ödenen malların daha sonraki teslimlerinde vergi uygulanmayacaktır.

1. 1. (I) SAYILI LİSTE

(I) sayılı listedeki mallar için verginin konusu, bu malların ithalatçıları veya rafineriler de dahil olmak üzere imalatçıları tarafından teslimi veya ÖTV uygulanmadan önce müzayede suretiyle satışıdır. Petrol ürünleri ve doğalgaz türevlerinden oluşan (I) sayılı liste (A) ve (B) cetvellerinden meydana gelmektedir.

1. 1. 1. (A) Cetveli: (A) cetvelinde, ÖTV Kanununun yürürlüğe girmesinden önce uygulanan akaryakıt tüketim vergisi ve akaryakıt fiyat istikrar payına tabi olan doğalgaz, akaryakıt ürünleri ve sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ile anılan vergi ve paya tabi olmamakla birlikte söz konusu mallara ikame edilmesi mümkün bulunan petrol türevleri, baz yağlar, madeni yağlar, petrokok ve benzeri diğer mallar yer almaktadır.

1. 1. 2. (B) Cetveli: (B) cetvelinde, temelde sanayi girdisi olan solvent ve benzeri ürünler ile bunların türevleri yer almaktadır. Ancak Kanunun 8 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasında düzenlenen ve Tebliğin (9.1.) bölümünde açıklanan tecil-terkin uygulaması suretiyle, bu malların sanayide kullanımında ek bir vergi yükü getirilmemesi sağlanmaktadır.

1. 2. (II) SAYILI LİSTE

Bu listede, ÖTV Kanununun yürürlüğe girmesinden önce ilk iktisaplarında taşıt alım vergisi ve ek taşıt alım vergisi uygulanan motorlu taşıtlar (traktör hariç) ile anılan vergilere tabi olmamakla birlikte bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce yükseltilmiş oranda katma değer vergisi (bundan sonra “KDV” olarak belirtilecektir) uygulanan taşıtlar yer almaktadır. Bu araçların aksam ve parçaları ise ÖTV’ye tabi değildir.

Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan motorlu taşıt araçları, kayıt ve tescile tabi olanlar ile kayıt ve tescile tabi olmayanlar şeklinde iki gruba ayrılmaktadır.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi olan araçların ilk iktisabı verginin konusuna girmektedir. Bu listedeki araçlardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar için verginin konusu, sözü edilen araçların ithali veya imal ya da inşa edenler tarafından teslimi ile ÖTV uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışıdır.

1. 2. 1. Kayıt ve Tescile Tabi Olan Araçlar : ÖTV Kanununun 1 inci maddesinde geçen “kayıt ve tescile tabi olanlar” ifadesi:

i. Kara taşıtları için, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu(2) ve Karayolları Trafik Yönetmeliğine(3) göre trafik tescil kuruluşunca, askeri araçlar ile çeşitli anlaşmalara göre askeri amaçla ülkemizde bulunan kuruluşlara ait araçlar için Türk Silahlı Kuvvetlerince,

ii. Deniz taşıtları için, belediyeler veya liman başkanlıklarınca,

iii. Hava taşıtları için, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce,

tescil edilmesi zorunlu olan araçları kapsamaktadır.

1. 2. 2. Kayıt ve Tescile Tabi Olmayan Araçlar: (II) sayılı listede yer alan taşıt araçlarından yukarıda sayılanlar dışında kalan araçlar, ÖTV Kanunu uygulamasında “kayıt ve tescile tabi olmayan araçlar” olarak değerlendirilecektir. Örneğin, kar üzerinde hareket etmeye yarayan araçlar ile golf sahalarında insan taşımada kullanılan araçlar bu kapsamdadır.

1. 3. (III) SAYILI LİSTE

Kanuna ekli (III) sayılı listede yer alan mallar için verginin konusu, bunların ithali, imalatçıları tarafından teslimi ve ÖTV uygulanmadan önce müzayede suretiyle satışıdır.

Bu listede; kolalı gazoz, alkollü içkiler, sigara, sigarillo, puro gibi tütün mamulleri ile içilen, çiğnenen veya enfiye olarak kullanılan tütün mamulleri yer almaktadır.

1. 4. (IV) SAYILI LİSTE

ÖTV Kanununa ekli (IV) sayılı listedeki malların ithali veya imalatçıları tarafından teslimi ile ÖTV uygulanmadan önce müzayede suretiyle satışı verginin konusunu oluşturmaktadır. Bu listede, daha önce KDV oranlarına ilişkin 92/3896 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı(4) eki (III) sayılı listede yer aldığı için yükseltilmiş KDV oranı uygulanan mallar [ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listedeki taşıt araçları hariç] yer almaktadır. Bunlar; havyar ve havyar yerine kullanılan ürünler, ıtriyat ve parfümeri ürünleri, kürkten giyim eşyası ve aksesuarlar, kristal sofra ve mutfak eşyaları, değerli taşlar ve bunlardan mamul ziynet eşyaları, beyaz eşyalar, ses ve görüntü cihazları, telsiz-telefon cihazları, kristal avizeler, fil dişi, kemik, bağa, boynuz gibi hayvansal maddelerden mamul eşya, silahlar, oyun makine ve aletleri ile muzır neşriyat kapsamında bulunan yayınlar olarak sayılabilir.

2. TANIMLAR

ÖTV Kanununun uygulanmasına ilişkin olarak Kanunun 2 nci maddesinde yer alan tanımlarla ilgili açıklamalar aşağıdadır.

2. 1. Teslim ve Teslim Sayılan Haller

Kanunun 2 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (e) bendinde teslim deyimi tanımlanmış, aynı maddenin 2 ve 3 numaralı fıkralarında ise teslim sayılan haller belirtilmiştir. Teslim ve teslim sayılan haller, 1 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin(5) (II/A ve B) bölümlerinde yapılan açıklamalara göre değerlendirilecektir.

2. 2. İthalat

Verginin konusuna giren malların Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine girişi ithalat olarak tanımlanmıştır. Gümrük Kanununun geçici ithalat ve hariçte işleme rejimleri ile geri gelen eşyaya ilişkin hükümleri uyarınca Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren mallar da genel olarak ithal edilmiş sayılmaktadır.

2. 3. İlk İktisap

ÖTV Kanununda ilk iktisap deyimi, (II) sayılı listedeki mallardan Türkiye’de kayıt ve tescil edilmemiş olanların kullanılmak üzere ithali veya motorlu araç ticareti yapanlardan ya da müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenlerden iktisabını ifade etmektedir.

Türkiye’de kayıt ve tescil edilmemiş olan bu malların motorlu araç ticareti yapanlar tarafından kullanılmaya başlanması, aktife alınması veya adlarına kayıt ve tescil ettirilmesi de ilk iktisaptır.

Ayrıca, kayıt ve tescil edilmiş olsa dahi, bu mallardan 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun(6) hükümleri gereğince alıcıları tarafından iade edilenlerin, aynen veya bir işlem gördükten sonra motorlu araç ticareti yapanlardan iktisabı da ilk iktisap sayılacaktır.

Ana bayi, bölge bayii, yetkili satıcı ve acentelerin bu durumlarını tevsik etmeleri şartıyla; bayisi, yetkili satıcısı veya acentesi bulunduğu fabrikaların imal ettiği plakasız taşıtları satmak üzere iktisap etmeleri ile ithalatçıların Sanayi ve Ticaret Bakanlığından (Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü) aldıkları “Garanti Belgesi”ne istinaden satmak üzere yurt dışından taşıt aracı ithal etmeleri ilk iktisap sayılmayacaktır.

2. 4. Kayıt ve Tescil

Kanunun (2/1-c) maddesinde kayıt ve tescil, motorlu kara taşıtlarının Karayolları Trafik Kanunu ile Karayolları Trafik Yönetmeliği hükümlerine göre ilgili kurumlar tarafından kayıt ve tescil edilmesi, hava taşıma araçlarının Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünce tutulan sivil hava vasıtaları siciline, deniz taşıma araçlarının da belediye veya liman siciline kayıt ve tescil edilmesi olarak tanımlanmıştır.

2. 5. Motorlu Araç Ticareti Yapanlar

Bu Kanunun uygulanmasında motorlu araç ticareti yapanlar, kayıt ve tescile tabi olan araçları satmak üzere; imal, inşa veya Sanayi ve Ticaret Bakanlığından alınan “Garanti Belgesi”ne istinaden ithal edenler, fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye Bakanlığınca bu nitelikte olduğu tespit edilenlerdir.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığından “Garanti Belgesi” alan ithalatçılar, bu belgenin aslını veya noter tarafından onaylı bir örneğini gümrük idaresine vermek suretiyle ithalatta ÖTV ödemeksizin işlem yaptırabileceklerdir. Bu uygulamadan yararlanan ithalatçılar, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından aldıkları garanti belgesinin, aslının aynı olduğu imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış fotokopilerini, bu kapsamda ithal edilen taşıt aracının ilk iktisabına ilişkin olarak verecekleri ÖTV beyannamesine de ekleyeceklerdir. Vergi dairesi, ithal edilen araç ile beyanda bulunulan araca ait bilgileri kontrol edecektir.

Kanunda “Maliye Bakanlığınca bu nitelikte oldukları tespit edilenler” olarak nitelendirilenler, Türkiye’de kayıt ve tescil edilmemiş motorlu araçlar üzerinde tadilat veya ek imalat yapmak suretiyle motorlu araç ticaretiyle uğraşan kişi ve kurumlardır. Bunların motorlu araçların tadilatını veya bu araçlarla ilgili ek imalat yaptıklarını gösteren sanayi sicil belgesi sahibi olmaları gerekmektedir. Bu mükellefler durumlarını tevsik eden belgelerle birlikte Maliye Bakanlığına (Gelirler Genel Müdürlüğü) başvuracaklardır. Maliye Bakanlığınca yapılacak değerlendirme sonucu başvuru sahibi mükelleflere, kayıt ve tescile tabi olan motorlu araçların tadilatı veya ek imalatını yaparak bunları satmak üzere alımında veya ithalinde ÖTV uygulanmaması gerektiğine dair bir yazı verilecektir. Bu yazının bir örneği, Maliye Bakanlığınca mükellefin ÖTV yönünden bağlı olduğu vergi dairesine gönderilecektir.

Maliye Bakanlığından söz konusu yazıyı alan mükellefler, trafik şube ve bürolarına kayıt ve tescil edilmemiş taşıt araçlarını tadilat ya da ek imalat yaparak satmak üzere iktisap veya ithalatlarında, bu yazının aslını veya noter tarafından onaylı bir örneğini satıcıya veya gümrük idaresine vermek suretiyle ÖTV ödemeksizin işlem yaptırabileceklerdir.

Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarına motorlu araç temin eden Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü, Bölge Müdürlükleri ve Satış Müdürlüklerinin de, yukarıda belirtilen niteliklere bakılmaksızın, motorlu araç ticareti yapanlar kapsamında değerlendirilmesi uygun görülmüştür.

Bu Tebliğin yayımından önce taşıt alım vergisi uygulamasına ilişkin olarak verilen “Motorlu Araç Ticareti Faaliyet Belgeleri” ile mükelleflerin bu nitelikte olduklarına dair Maliye Bakanlığınca verilen yazıların ÖTV uygulamasında geçerliliği bulunmamaktadır.

3. VERGİYİ DOĞURAN OLAY

ÖTV Kanununun 3 üncü maddesinde vergiyi doğuran olay, işlemlerin özelliklerine göre ayrı ayrı tayin ve tespit edilmiştir.

Vergiyi doğuran olay; (I) sayılı listedeki malların imalatçıları ve ithalatçıları tarafından teslimi; (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların ithali veya bunları imal edenler tarafından teslimidir. Ayrıca (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların ÖTV uygulanmadan önce müzayede yoluyla satışında da vergiyi doğuran olay malın teslimidir.

(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlar için vergiyi doğuran olay, bu malların ilk iktisabıdır.

Diğer yandan, vergi alacağının güvence altına alınması amacıyla, malın tesliminden önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olayın, fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında meydana geleceği hüküm altına alınmıştır.

Kısım kısım mal teslim edilmesinin mutad olduğu veya bu hususta mutabık kalındığı hallerde vergiyi doğuran olay; her bir kısmın teslimidir. Örneğin, rafineri ile 1 yıllık akaryakıt ihtiyacı için sözleşme imzalayan bir akaryakıt bayiine, sözleşmeye konu akaryakıt miktarının tamamı için değil, teslim edilen her bir parti mal için ÖTV uygulanacaktır.

Komisyoncular vasıtasıyla veya konsinyasyon suretiyle yapılan satışlarda, imalatçı veya ithalatçı tarafından malların komisyoncuya veya konsinyi işletmelere verildiği anda vergi doğmamaktadır. Bu tür teslimlerde vergiyi doğuran olay, malların komisyoncular veya konsinyi işletmeler tarafından alıcıya teslim edildiği tarihte meydana gelmektedir.

Öte yandan ithalatta vergiyi doğuran olay; 4458 sayılı Gümrük Kanununa(7) göre vergi ödeme mükellefiyetinin doğması, ithalat vergilerine tabi olmayan işlemlerde ise gümrük beyannamesinin tescilidir.

4. MÜKELLEF VE VERGİ SORUMLUSU

4. 1. MÜKELLEF

4. 1. 1. Kayıt ve Tescile Tabi Araçların İlk İktisabında Mükellef

ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanlarda ÖTV’nin mükellefi, motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenlerdir. Buna göre Türkiye’de kayıt ve tescil edilmemiş olan araçların satışını yapan fabrika, ana bayi, bölge bayii, bayi, yetkili satıcı ve acenteler ile Maliye Bakanlığınca motorlu araç ticaretiyle uğraştığına dair belge verilenler ÖTV mükellefidir. Kayıt ve tescile tabi araçların ithalinde mükellef, bu araçları kullanmak, aktife almak veya kayıt ve tescil ettirmek üzere ithal edenlerdir.

4. 1. 2. Diğer Mallarda Mükellef

(II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi olmayan araçlar ile (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallarda verginin mükellefi; bu malları imal veya ithal edenler ya da ÖTV uygulanmadan önce bu malların müzayede suretiyle satışını gerçekleştirenlerdir.

4. 2. VERGİ SORUMLUSU

ÖTV mükelleflerinin Türkiye’de ikametgahının, işyerinin, kanuni ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde, verginin konusuna giren malları mükelleften teslim alanlar veya adına hareket edenler, ÖTV’nin beyanı ve ödenmesiyle ilgili ödevlerin yerine getirilmesinden mükellef gibi sorumlu olacaklardır.

4. 3. MÜTESELSİL SORUMLULUK VE CEZA UYGULAMASI

ÖTV Kanununun 13 üncü maddesinin 1 numaralı fıkrası ile rafineriler, kendilerine fason olarak rafine ettirilen ham petrolden elde edilen (I) sayılı listedeki petrol ürünlerinin tesliminde doğacak olan ÖTV’nin ödenmesinden, ham petrolü ithal edenlerle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuşlardır.

Aynı maddenin 2 numaralı fıkrasına göre, (I) sayılı listedeki malları teslim alanlar, bu malları daha yüksek tutarda vergiye tabi bir mal olarak kullanmak veya üçüncü kişilere satmak suretiyle vergi ziyaına sebebiyet verirlerse, ziyaa uğratılan vergi kendilerinden vergi ziyaı cezası uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir.

Kanunun 13 üncü maddesinin 3 numaralı fıkrası, vergi güvenliğinin sağlanması amacıyla (II) sayılı listedeki malların ilk iktisabı, teslimi veya ithaline ilişkin işlemleri gerçekleştirenlerin, bu işlemlerden önce ÖTV’nin ödendiğini gösteren belgeleri aramak zorunda olduklarını hükme bağlamıştır. Ayrıca ilk iktisabında istisna uygulanan bu malların istisnadan yararlanmayan kişi veya kuruluşlarca iktisabında, bu Tebliğin (15.2.) bölümünde açıklandığı şekilde verginin beyan edilip ödendiği de aranılacaktır. Bu sorumluluğu yerine getirmemek suretiyle gerekli verginin ödenmesinden önce işlem yapan gümrük memurları, kayıt ve tescile yetkili memurlar, motorlu araç ticareti yapanlar, bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştiren kişiler ile icra memurları ziyaa uğratılan vergi, vergi cezası ve gecikme faizinden mükellefle birlikte müteselsilen sorumlu tutulacaktır. Bu kişiler ödemek zorunda oldukları vergi, ceza ve faizler için mükellefe rücu hakkına sahip bulunmaktadırlar.

5. İSTİSNALAR

5. 1. İhracat İstisnası

ÖTV kapsamına giren malların ihracat teslimleri, Kanunun 5 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şartlar dahilinde vergiden istisna edilmiştir.

ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi olan araçlardan Türkiye’de kayıt ve tescil edilmemiş olanların ihracı halinde Türkiye’de ilk iktisap söz konusu olmayacağından, bu araçların ihracı ÖTV’nin konusuna girmemekte ve dolayısıyla ÖTV doğmamaktadır.

5. 1. 1. ÖTV Mükelleflerinin İhracat Teslimleri

Yurt dışındaki müşterilere teslim edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinden çıkan mallar ÖTV’den istisna edilmiştir. Bu maddenin uygulanmasında yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezleri yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir işletmenin yurt dışında faaliyet gösteren şubelerini ifade etmektedir.

ÖTV kapsamına giren malları imal veya inşa edenler, sözü edilen malları yurt dışındaki büro, temsilcilik, acente veya benzeri kuruluşlarına buralarda kullanılmak veya satılmak üzere tesliminde de ihracat istisnasından yararlanacaktır. Yabancı bayraklı gemilere, yabancı hava yolu firmalarının hava taşıma araçlarına ve uluslararası sefer yapan yerli deniz ve hava taşıma araçlarına yapılan teslimler de ihracat teslimi olarak değerlendirilecektir.

İhraç edilmeden önce yurt dışındaki alıcı adına hareket eden Türkiye’deki kişi ya da kuruluşlara veya bizzat alıcıya işlenmek ya da herhangi bir şekilde değerlendirilmek üzere Türkiye’de teslim edilen mallar için ihracat istisnası uygulanması mümkün değildir.

Yukarıdaki şartlara uygun olarak yapılacak ihracat teslimlerine ilişkin düzenlenecek faturada ÖTV hesaplanmayacaktır. Ancak ihraç konusu malların yurt dışına çıktığı, gümrük beyannamesinin aslı veya ilgili gümrük idaresi ya da noter tarafından onaylı örneği, ihracatın gerçekleştiği dönemdeki ÖTV beyannamesine eklenmek suretiyle tevsik edilecektir. İhraç edilen mallarla ilgili olarak KDV istisnası nedeniyle gümrük beyannamesinin KDV beyannamesine eklenmiş olması halinde, ÖTV beyanı için mükelleften ayrıca gümrük beyannamesi istenilmeyecek, vergi dairesine ibraz edilen bu beyannamenin şef ve müdür yardımcısı tarafından onaylı fotokopileri kullanılacaktır.

5. 1. 2. ÖTV Ödenerek Satın Alınan Malların İhracı

ÖTV Kanununun 5 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasında, ihraç edilen mallara ait alış faturaları veya benzeri belgelerde gösterilen ve beyan edilen ÖTV’nin ihracatçıya iade edilmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.

Bu hükme göre, ÖTV uygulanan malların ihraç edilmesi halinde bu verginin iadesi, sadece ÖTV mükelleflerinden satın alınan mallar için söz konusudur. ÖTV uygulanan safhadan sonraki satıcılardan alınan malların ihraç edilmesi halinde, alış belgelerinde görünmeyen ve malın fiyatına dahil edilmiş olan ÖTV iade edilmeyecektir. Örneğin, imalatçı (A)’nın ürettiği malları ÖTV ödeyerek satın alan (B) bu malları ihraç ettiği takdirde, (A)’nın satış faturasında gösterilen ve yine (A) tarafından beyan edilerek vergi dairesine ödenen ÖTV, bu vergiyi (A)’ya ödemiş olan (B)’ye iade edilecektir. Ancak (B)’nin imalatçı (A)’dan satın aldığı malları (C)’ye satması ve (C)’nin bu malları ihraç etmesi halinde, (A) tarafından beyan edilen ve (C)’nin satın aldığı malın fiyatına girmiş olan ÖTV’nin (C)’ye iadesi mümkün değildir. Aynı şekilde ÖTV ödenerek ithal edilen malların ithalatçısı tarafından ihraç edilmesi halinde, gümrüğe ödenen ÖTV ithalatçı-ihracatçıya iade edilebilecek, ÖTV’yi gümrüğe ödeyen ithalatçıdan satın alınan malların ihraç edilmesi halinde ise ÖTV’nin iadesi söz konusu olmayacaktır.

İhraç edilen mallara ait ÖTV’nin iadesinin talep edilmesi halinde, aşağıdaki belgelerin ihracatçının KDV yönünden bağlı olduğu vergi dairesine ibrazı gerekmektedir.

i. İhracatçı adına düzenlenen ve üzerinde ÖTV’nin gösterildiği fatura veya benzeri belge, ihraç edilen malların ithal edilmiş olması halinde ise ithalatta düzenlenen gümrük beyannamesi ve verginin ödendiğini gösteren gümrük makbuzu,

ii. İhraç edilen mala ait gümrük beyannamesi,

iii. İhraç edilen mala ilişkin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenen fatura.

Yukarıdaki belgelerin asılları veya gümrük beyannamesi ile gümrük makbuzlarının gümrük idaresi veya noter tarafından tasdikli örneği, diğer belgelerin ise aslının aynı olduğuna dair bir şerh verilerek kaşe tatbiki ve imzalanması suretiyle firma yetkililerince onaylı fotokopisi vergi dairesine ibraz edilecektir.

Bu belgelerin vergi dairesine ibrazı üzerine, ilgili vergi dairesince ihraç edilen mala ait ÖTV’nin, mükellefi tarafından bağlı olduğu vergi dairesine (ithalatta gümrük idaresine) ödendiğinin teyidi alınacaktır. Bu tespitten sonra ihraç edilen mallara ait ÖTV, ihracat istisnasından doğan KDV iadeleri ile ilgili 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin(8) (I.) bölümünde belirlenen genel esaslar çerçevesinde nakden veya mahsuben iade edilecektir. İhraç edilen mallarla ilgili olarak ÖTV’nin yanı sıra nakden veya mahsuben KDV iadesi de talep edilmesi halinde, yukarıda belirtilen belgelerden KDV iadesi için ibraz edilmiş olanlar mükelleften ayrıca istenilmeyecek, vergi dairesine ibraz edilen belgelerin şef ve müdür yardımcısı tarafından onaylı fotokopileri kullanılacaktır.

5. 1. 3. İhraç Edilen Malların Geri Gelmesi

ÖTV mükelleflerince ihracat istisnası uygulanarak ihraç edilen malların, Gümrük Kanunu hükümlerine göre geri gelmesi halinde ithalatta ÖTV uygulanmayacaktır.

Ancak, ihracatçıların ÖTV iadesinden yararlandığı ihracat işlemine konu malların veya ÖTV ödemeksizin ihraç kaydıyla satın alarak ihraç ettiği malların geri gelmesi halinde, gümrük idaresince geri gelen mallar için ithalatın yapıldığı tarih itibariyle ÖTV uygulanacaktır. Bu nedenle geri gelen mallar için gümrük idaresi, ihracatçının ÖTV iadesinden veya tecil-terkin uygulamasından yararlanıp yararlanmadığını ihracatçının bağlı olduğu vergi dairesinden tespit edecek ve buna göre işlem yapacaktır.

İhraç kaydıyla yapılan teslimlere ilişkin olarak, ihraç kaydıyla teslimde bulunan mükellefin tecil edilen vergisi henüz terkin edilmemişse, ihracatçının ÖTV’yi gümrük idaresine ödediğinin tevsiki üzerine, vergi dairesince tecil edilen vergi gecikme zammı uygulanmaksızın terkin edilecektir.

Öte yandan, (I) sayılı listedeki malların ithali ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların motorlu araç ticareti yapanlar tarafından satılmak üzere ithali verginin konusuna girmediğinden, bu kapsamdaki malların ihracından sonra geri gelmesi halinde ÖTV uygulanmayacağı tabiidir.

6. DİPLOMATİK İSTİSNA

ÖTV Kanununun 6 ncı maddesi ile Kanuna ekli (I), (II) ve(III) sayılı listelerde yer alan malların, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına, uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bu kuruluşların diplomatik haklara sahip mensuplarına kendi ihtiyaçları için teslimi ve bunlar tarafından ithali veya ilk iktisabı ÖTV’den istisna edilmiştir.

Kanunun 10 uncu maddesinin 2 numaralı fıkrasının verdiği yetkiye istinaden, diplomatik istisnanın aşağıdaki şekilde yürütülmesi uygun görülmüştür.

a) İstisnadan, karşılıklı olmak kaydıyla yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilcilikleri, konsoloslukları ve bunların diplomatik statüyü haiz bulunan diplomatik misyon şefleri, diplomasi memurları, konsolosluklarda görevli misyon şefleri, meslekten konsolosluk memurları ile uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları yararlanabilecektir.

b) İstisna uygulamasında karşılıklılık esas olduğundan, ÖTV istisnasından yararlanacak olan temsilcilik ve konsolosluklar ile bunların diplomatik haklara sahip mensupları Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca birlikte belirlenecektir. İstisnadan yararlanan kuruluşlara Dışişleri Bakanlığınca ÖTV istisnasından yararlanacakları malları gösteren belge verilecektir. Bu belge, (I) ve (III) sayılı listelerdeki mallar için, varsa istisnadan yararlanılacak miktar veya tutarları da gösterir şekilde, (II) sayılı listedeki mallar için ise her bir taşıt aracı alımında ÖTV mükellefine verilmek üzere düzenlenecektir.

c) (I) sayılı listedeki malların ÖTV mükelleflerinden satın alınmasında, Dışişleri Bakanlığınca verilen belge ibraz edilerek, satın alınan mallar için ÖTV uygulanmaması sağlanacaktır. ÖTV mükellefleri, miktar veya tutar sınırlandırmasına bağlı olarak bu kapsamda teslim ettiği mal miktarı, tutarı, tarihi ve alıcıya ait bilgileri yazdığı ve yanına kaşe tatbik ederek imzaladığı bu belgenin bir fotokopisini, Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibrazla ilgili hükümlerine uygun olarak saklayacaklardır. Akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarının rafineriden aldığı malları istisnadan yararlanan kişi ve kuruluşlara tesliminde ise teslim tarihinde geçerli olan ÖTV tutarı teslim bedeline dahil edilmeyecektir. Akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarının bu suretle yaptığı teslimlere ilişkin tahsil etmediği ÖTV tutarı, rafinerilerden aldığı mallar için hesaplanacak ÖTV tutarından mahsup edilecektir. Mahsup için, istisnadan yararlananların ibraz ettiği Dışişleri Bakanlığınca düzenlenen ve üzerinde alıcıya ait bilgilerin, satılan mal miktarı, tutarı ve tahsil edilmeyen ÖTV tutarının da yazıldığı belgenin, aslının aynı olduğu akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşunca kaşe tatbik edilip imzalanmak suretiyle onaylanmış fotokopilerinin rafineriye verilmesi şarttır. ÖTV mükellefleri, istisnadan yararlananlara veya bunlara teslimde bulunan akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarına vergi uygulamadan teslim ettiği mal miktarını (1) numaralı ÖTV beyannamesinin 8 inci satırına yazarak üzerinden vergi beyan etmeyeceklerdir. Bu indirimin yapıldığı dönem ÖTV beyannamesine Dışişleri Bakanlığı yazısının, düzenlenen faturaların, varsa emanet mal çeklerinin aslının aynı olduğu imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış fotokopileri veya bu bilgileri gösteren işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış liste eklenecektir. ÖTV’nin yürürlüğe girmesinden önce istisnadan yararlananlara verilen emanet mal çekleri, bu çekler karşılığında teslim edilen mallar faturalarda ayrı ayrı gösterilmek ve istisnadan yararlanılabilecek miktarı aşmamak koşuluyla kullanılabilecektir.

Doğalgaz teslimlerinde istisna, doğrudan ÖTV mükellefi olan kuruluşların yanı sıra, doğalgaz dağıtım kuruluşları tarafından yapılan teslimlerde de uygulanabilecektir. Buna göre doğalgaz dağıtım kuruluşları (örneğin EGO Genel Müdürlüğü) Dışişleri Bakanlığınca belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla, istisnadan yararlanan kuruluşlardan faturanın düzenlendiği tarihte geçerli olan ÖTV tutarını tahsil etmeyecektir. Tahsil edilmeyen bu tutarlar, ÖTV mükellefi olan kuruluştan (örneğin BOTAŞ) yapılan doğalgaz alımları dolayısıyla hesaplanan ÖTV tutarından mahsup edilecektir. Dağıtım kuruluşu vasıtasıyla uygulanan istisnada ÖTV mükellefleri, beyannamenin 8. satırına bu istisna ile ilgili herhangi bir tutar yazmayacaklardır. Dağıtım kuruluşundan tahsil edilmeyen bu tutarlar, doğalgaz teslimine ilişkin beyanda bulunan ÖTV mükellefi tarafından, (1) numaralı ÖTV beyannamesinin 33. satırına yazılmak suretiyle ödenecek ÖTV’den indirilecektir. İstisnadan yararlananlar adına düzenlenen faturalar ile bu fatura bedelinin vergi tutarları kadar eksik tahsil edildiğine ilişkin belgelerin, aslının aynı olduğuna dair onaylanmış fotokopileri dağıtım kuruluşlarınca ÖTV mükellefine verilecektir. ÖTV mükellefi de bunların birer fotokopisini, ödeyeceği vergiden indirim yaptığı döneme ait ÖTV beyannamesine ekleyecektir.

d) (II) sayılı listedeki taşıt araçlarından kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında; (II) sayılı listedeki araçlardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile (III) sayılı listedeki malların ÖTV uygulanmadan önceki tesliminde veya ithalinde diplomatik istisna uygulanabilecektir. İstisna uygulamasından yararlanmak isteyen kişi veya kuruluşlar, işlemi yapacak olan ÖTV mükelleflerine veya gümrük idaresine, Dışişleri Bakanlığınca verilen belgeyi ibraz ederek bu işlemde ÖTV uygulanmamasını talep edeceklerdir. ÖTV mükellefleri veya gümrük idareleri, kendilerine ibraz edilen belgedeki bilgileri düzenleyeceği faturaya veya gümrük makbuzuna yazacaktır. Bu suretle yapılan teslimler veya ithalat için ÖTV hesaplanmayacak ve tahsil edilmeyecektir. Bu işlemin yapıldığı dönem beyannamesine, istisnadan yararlanan kişi veya kuruluşun mükellefe verdiği Dışişleri Bakanlığı yazısının ve işleme ilişkin olarak düzenlenen faturanın, aslının aynı olduğu işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış fotokopileri veya bu faturalardaki bilgileri gösteren işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanmış liste eklenecektir.

7. DİĞER İSTİSNALAR

7. 1. (I) Sayılı Listeye İlişkin İstisnalar

7. 1. 1. Askeri Amaçlı İstisna

ÖTV Kanununun 7 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (a) bendi ile (I) sayılı listede yer alan malların Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının ihtiyacı için bu kuruluşlara veya bunların gerek göstermeleri üzerine ve işlemlerin bunlar adına yapılması koşuluyla akaryakıt ikmalini yapanlara teslimi ÖTV’den istisna edilmiştir. Bu hüküm uyarınca, ÖTV mükellefleri ile akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşları, anılan kurumların istisna kapsamında satın almak istedikleri malların cinsi ve miktarının belirtildiği yazısı üzerine bu kurumlara veya bunların akaryakıt ikmalini yapan kuruluşlara yapacağı teslimlerde ÖTV hesaplamayacaklardır. Akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarının rafineriden aldığı malları istisnadan yararlanan kuruma tesliminde ise teslim tarihinde geçerli olan ÖTV tutarı teslim bedeline dahil edilmeyecektir. Akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarının bu suretle yaptığı teslimlere ilişkin tahsil etmediği ÖTV tutarı, rafinerilerden aldığı mallar için hesaplanacak ÖTV tutarından mahsup edilecektir. Mahsup için, istisnadan yararlanan kurumun verdiği yazının, aslının aynı olduğu akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşunca kaşe tatbik edilip imzalanmak suretiyle onaylanmış fotokopilerinin rafineriye verilmesi şarttır. ÖTV mükellefleri bu kapsamda istisna uyguladıkları dönem beyannamesine, yukarıda bahsi geçen yazıların fotokopileri ile söz konusu teslimlere ait faturalardaki bilgileri gösteren ve işletme yetkililerince imzalanarak ve kaşe tatbik edilerek onaylanan listeyi ekleyeceklerdir.

7. 1. 2. Petrol Arama Faaliyetlerinde İstisna

(I) sayılı listede yer alan malların, 6326 sayılı Petrol Kanunu(9) hükümlerine göre petrol arama ve istihsal faaliyetinde bulunan kuruluşlara teslimi, Kanunun 7 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasının (b) bendi ile ÖTV’den istisna edilmiştir. Bu istisna; (I) sayılı listedeki malların mükellefleri veya akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşları tarafından 6326 sayılı Kanunda belirtilen; bir petrol hakkı sahibine ya da onun adına hareket eden temsilcisi veya Petrol İşleri Genel Müdürlüğünce kabul edilmiş müteahhidine yapılacak teslimlerde uygulanacaktır. İstisna uygulanacak olan ürünlerin bu kişi veya kuruluşlar tarafından münhasıran petrol arama faaliyetlerinde kullanılması gerekmektedir. İstisnadan yararlanmak isteyenler, satın almak istedikleri ürünlere ilişkin listeyi bir yazı ekinde Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne vererek onaylanmasını talep edeceklerdir. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, satın alınmak istenen malların petrol arama faaliyetinde kullanılacak ürünler olup olmadığını kontrol ederek bu listeyi onaylayacaktır. Onaylı listenin aslı veya noter onaylı bir örneği ÖTV mükelleflerine verilmek suretiyle satın alınacak ürünler için ÖTV hesaplanmaması veya akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarına verilmek suretiyle ÖTV tutarının teslim bedelinden indirilmesi sağlanacaktır. ÖTV mükellefleri, istisnadan yararlananlara veya onlara bu kapsamda mal teslim eden akaryakıt dağıtım ve pazarlama kuruluşlarına onaylı listede yer alan malları tesliminde ÖTV hesaplamayacak, sözü edilen onaylı listenin bir fotokopisini, teslimin yapıldığı döneme ait beyannameye ekleyecek ve bu listeleri 213 sayılı Vergi Usul Kanununun(10) muhafaza ve ibrazla ilgili hükümlerine uygun olarak saklayacaklardır.

7. 2. (II) Sayılı Listeye İlişkin İstisnalar

7. 2. 1. Malul ve Sakatlara Mahsus Taşıt Araçları İstisnası

Kanunun 7 nci maddesinin 2 numaralı fıkrası ile (II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallardan, sakatların kullanması için araçta sakatlığına uygun hareket ettirici özel tertibatı bulunan araçların, malül ve sakatlar tarafından bizzat kullanılmak üzere ilk iktisabı vergiden istisna edilmiştir. Ancak, bu istisnadan yararlananlar, 5 yıl süre ile ikinci bir defa bu istisnadan yararlanamayacaktır.

Bu istisnadan yararlanan kişilerin istisna uygulanan ilk iktisaplarına ilişkin ÖTV beyannamesi ekine, alıcının maluliyetine veya sakatlığına dair tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınan sağlık kurulu raporu ile aracın sakatlığa uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belgenin aslı veya noter onaylı örneği ve alıcının “H” sınıfı sürücü belgesinin fotokopisi eklenecektir. Vergi dairesince kabul edilen beyanname ve ekleri incelenerek tahakkuk fişi ve istisna uygulandığını gösteren “ÖTV Ödeme Belgesi” düzenlenecek ve mükellefe verilecektir. Mükellefler, bu kapsamda istisna uygulanan işleminin bulunduğu ay için Tebliğ ekinde örneği bulunan (EK:1) formu, takip eden ayın onbeşinci günü akşamına kadar internetteki www.gelirler.gov.tr sayfasından indirerek düzenleyip otv@gelirler.gov.tr elektronik posta adresine, bunun mümkün olmaması halinde örneğe uygun olarak düzenleyecekleri formu Gelirler Genel Müdürlüğünün (0 312) 311 45 10, 311 35 20 telefaks numaralarına göndereceklerdir.

Malul ve sakatların kullanmak üzere yurt dışından ithal edeceği taşıt araçları için de bu belgelerin gümrük idaresine ibrazı üzerine istisna uygulanacaktır. İstisna kapsamında taşıt aracı ithal edenlerin kimlik bilgileri (Adı, soyadı, ana ve baba adı, doğum yeri ve tarihi) ve sakatlığı ile ithal edilen taşıt aracının özelliklerini (G T İ P numarası, cinsi, modeli, markası, tipi, motor silindir hacmi) gösteren listeler gümrük idarelerince aylık olarak hazırlanarak, takip eden ayın onbeşinci günü akşamına kadar yukarıda belirtildiği şekilde otv@gelirler.gov.tr elektronik posta adresine veya Gelirler Genel Müdürlüğünün (0 312) 311 45 10, 311 35 20 telefaks numaralarına gönderilecektir.

Öte yandan, istisna kapsamında iktisap edilen araçların istisnadan yararlananlar dışındakilere satışında, bu Tebliğin (15.2.) bölümündeki açıklamalar çerçevesinde vergileme yapılacaktır.

7. 2. 2. Türk Hava Kurumunun Alımlarında İstisna

Kanunun 7 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasına göre, (II) sayılı listede yer alan uçak ve helikopterlerin Türk Hava Kurumu tarafından ilk iktisabı ÖTV’den müstesnadır. İstisna kapsamında bu araçları anılan Kuruma teslim edecek kişi veya kuruluşlar ile ithalatı gerçekleştirecek gümrük idaresi ÖTV uygulamaksızın işlem yapacaktır.

7. 3. (IV) Sayılı Listeye İlişkin İstisnalar

7. 3. 1. Güvenlik Kuruluşlarının Silah Alımlarına İlişkin İstisna

(IV) sayılı listede yer alan mallardan revolverler ve tabancalar ile ateşli ve sürgülü diğer silahların, tüfeklerin, diğer cihazlar ve benzerlerinin; Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğüne teslimi veya bu kuruluşlar tarafından ithali, ÖTV Kanununun 7 nci maddesinin 4 numaralı fıkrası ile vergiden istisna edilmiştir. İstisna uygulaması kapsamında anılan malları bu kuruluşlara teslim edecek olan mükellefler veya ithalatın yapılacağı gümrük idaresi, bu maddede sayılan kuruluşlardan sözü edilen malların resmi ihtiyaçlarında kullanılacağına dair onaylı bir belge isteyecek ve bu belgeye istinaden ÖTV uygulamaksızın işlem yapacaklardır. Bu kapsamda istisna uygulanan dönem beyannamesine, yukarıda bahsi geçen onaylı belgenin fotokopisi ile söz konusu teslimlere ait fatura veya benzeri belgelerdeki bilgileri gösteren, işletme yetkililerince kaşe tatbik edilerek imzalanmış bir liste eklenecektir.

7. 3. 2. Kamu Kurumlarına Bedelsiz Teslimlerde İstisna

Kanunun 7 nci maddesinin 5 numaralı fıkrası ile (IV) sayılı listede yer alan malların; genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere bedelsiz olarak teslimi ile bu kuruluşlar tarafından bedelsiz olarak ithali ÖTV’den istisna edilmiştir.

İstisna uygulamasında, sözü edilen malların bu maddede sayılan kurumlara bedelsiz olarak teslimi veya bu kurumlar tarafından bedelsiz olarak ithali esastır. Sözü edilen mallar için emsal bedelinin altında olsa dahi nakdi veya ayni herhangi bir bedel ödenmesi halinde ÖTV istisnası geçerli olmayacaktır.

Bu nedenle, sözü edilen malların anılan kurumlara tesliminde düzenlenecek fatura ve benzeri belgelerde herhangi bir bedel gösterilmemesi şartıyla ÖTV hesaplanmayacaktır. Aynı şekilde gümrük idarelerince, ithal işlemlerini yapacak olan kurumlardan, ithal edilecek malların o kurumca bedelsiz edinildiğini gösteren belgelerin aranılacağı tabiidir.

7. 4. İthalat İstisnaları

ÖTV Kanununun 7 nci maddesinin 6 numaralı fıkrasında, Gümrük Kanununun 167 nci maddesi ile [5 numaralı fıkrasının (a) bendi ile 7 numaralı fıkrası hariç olmak üzere] geçici ithalat, hariçte işleme rejimleri ve geri gelen eşyaya ilişkin hükümler kapsamında gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan malların ithali ÖTV’den de istisna edilmiştir.

Aynı maddenin 7 numaralı fıkrası gereğince, Gümrük Kanununun transit, gümrük antrepo, dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme rejimlerine tabi tutulan mallar ile serbest bölgeler ve geçici depolama yerleri hükümlerinin uygulandığı mallar ÖTV istisnasından yararlanacaktır.

8. İSTİSNALARIN SINIRI

Kanunun 10 uncu maddesinin 1 numaralı fıkrasına göre, ÖTV ile ilgili istisna veya muafiyetler, ancak ÖTV Kanununa hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenebilecektir. Diğer kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümleri ÖTV bakımından uygulanmayacaktır. Örneğin, bir kurumun kuruluş kanununda alımlarının her türlü vergi, resim, harç, pay ve fondan muaf olduğuna dair hüküm bulunması, bu kurumun alımlarında ÖTV uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.

Öte yandan yukarıda anılan fıkrada, uluslararası anlaşmalardaki ÖTV’ye ilişkin istisna ve muafiyet hükümleri saklı tutulmuş olup, bu hükümler ÖTV Kanunu ile sınırlı olmaksızın uygulanabilecektir.

9. VERGİNİN TECİLİ VE TERKİNİ

9. 1. (I) Sayılı Listenin (B) Cetvelindeki Mallara Ait Verginin Tecili ve Terkini

Kanunun 8 inci maddesinin 1 numaralı fıkrası ile Kanuna ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların (I) sayılı listedeki mallar dışındaki malların imalinde kullanılacak olması halinde, ödenmesi gereken ÖTV’den Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen tutarın tecil edilmesi, vergisi tecil edilen malların 12 ay içinde bu amaçla kullanıldığının tespiti üzerine tecil edilen verginin terkin edilmesi öngörülmüştür. Buna göre sözü edilen malların (I) sayılı listenin (A) veya (B) cetvelindeki malların imalinde kullanılması veya bu ürünlere karıştırılması halinde tecil-terkin uygulanması söz konusu değildir.

ÖTV Kanununun 10 uncu maddesinin 2 numaralı fıkrasının Maliye Bakanlığına verdiği yetki uyarınca, tecil-terkin uygulamasının aşağıdaki esaslara göre yapılması uygun görülmüştür.

a) Tecil-terkin uygulamasından “sanayi sicil belgesi”ni haiz imalatçılar yararlanacaktır. Bu uygulamadan yararlanmak isteyen imalatçılar, (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malları ithalatçıdan veya rafineriden alımında, ekte bir örneği olan (EK: 2) “Talep ve Taahhütname” ile birlikte sanayi sicil belgesinin noter veya yeminli mali müşavir tarafından onaylanmış bir örneğini ÖTV mükellefine vereceklerdir.

b) ÖTV mükellefleri, bu kapsamda teslim ettikleri mallar için, Bakanlar Kurulunun ürünün bu amaçla kullanılmasına ilişkin olarak belirlediği tutara göre ÖTV hesaplayarak beyannamelerinin ilgili bölümünde beyan edecektir. Beyan edilen verginin Bakanlar Kurulu Kararına göre tecil edilmesi öngörülen kısmı; bu tutar ile 12 aylık gecikme faizi tutarı toplamı kadar teminat verilmesi üzerine tecil edilecek, kalan kısmı tahsil edilecektir. Genel ve katma bütçeli idareler ile il özel idareleri ve sermayesinin % 51’i veya daha fazlası bunlara ait olan kuruluşlardan teminat aranmayacaktır. Öte yandan, (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan mallardan son iki yılda satın aldığı veya ithal ettiği miktarın tamamını (I) sayılı listede yer alan mallar dışındaki malların imalinde kullandığına dair vergi inceleme raporu veya yeminli mali müşavir üretim raporu bulunan mükellefler, yukarıda belirlendiği şekilde hesaplanan teminat miktarının % 5’i tutarında teminat vererek tecil işlemini yaptıracaklardır.

c) Tecil edilen tutar için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun(11) 48 inci maddesinde öngörülen tecil faizi hesaplanmayacaktır. Bu kapsamda malın teslim edildiği dönem beyannamesine alıcının verdiği “Talep ve Taahhütname” ile sanayi sicil belgesinin, satıcı tarafından aslının aynı olduğu kaşe tatbik edilip imzalanmak suretiyle onaylanmış fotokopileri eklenecektir

d) Vergisi tecil edilerek satın alınan malların, satın alma tarihinden itibaren 12 ay içinde imalatçı tarafından (I) sayılı listedeki mallar dışındaki malların üretiminde kullanıldığının, 12 aylık süreyi takip eden 6 ay içinde yeminli mali müşavir tarafından düzenlenen üretim raporu ile tevsik edilmesi üzerine, tecil edilen vergi terkin edilecek ve teminat çözülecektir.

e) (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların ithalinin doğrudan imalatçılar tarafından yapılması ve imalatçının bu ürünleri (I) sayılı listedeki mallar dışındaki malların imalinde kullanacağını yazılı olarak beyan etmesi halinde, gümrük idaresi tarafından, Bakanlar Kurulunun ürünün bu amaçla kullanılmasına ilişkin olarak belirlediği ÖTV tutarı kadar teminat alınacaktır. Teminat alınmaması veya indirimli oranda teminat verilmesine dair yukarıda (b) bölümünde belirlenen uygulama ithalde alınacak teminat için de geçerlidir. İthal edilen malların 12 ay içinde (I) sayılı listede yer almayan malların imalinde kullanılması halinde, kullanımın gerçekleştiği vergilendirme dönemine ait beyanname ile vergi tahakkuk ettirilecektir. Bu döneme ilişkin olarak vergi dairesine verilecek ÖTV beyannamesine yukarıda belirtilen “Talep ve Taahhütname” ile sanayi sicil belgesinin onaylı örneği eklenecektir. Bu beyan üzerine Bakanlar Kurulu Kararına göre tecil edilmesi gereken kısım tecil edilecek, kalan kısım tahsil edilecektir. Tecil tarihini takip eden 6 ay içinde yeminli mali müşavir tarafından düzenlenen üretim raporunun ibrazı üzerine de terkin işlemi yapılacaktır. İthal edilen malların üretimde kullanıldığı dönemde yeminli mali müşavir tarafından düzenlenen üretim raporunun da ibraz edilmesi suretiyle verginin tahakkuk, tahsil, tecil ve terkin işleminin aynı anda yaptırılması mümkündür. İthal edilen malların kullanımı sonucu tecil-terkin işlemlerinin yapıldığına dair vergi dairesinden alınacak yazının gümrük idaresine ibrazı üzerine gümrükte alınan teminat çözülecektir.

f) Tecil-terkin kapsamında satın alınan veya ithal edilen malların 12 ay içinde imalatta kullanıldığının tevsik edilmemesi halinde, teslim veya ithal tarihinde bu malların tecil-terkin işlemi dışındaki amaçlarla tesliminde tarh edilmesi gereken vergi tutarından, daha önce tahsil edilen kısmın mahsubundan sonra kalan tutar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte alıcı veya ithalatçıdan tahsil edilecektir. Ancak tecil edilen verginin Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle terkin edilememesi halinde, yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan tutar, tecil işleminin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faiziyle birlikte tahsil edilecektir.

9. 1. 2. İhraç Kaydıyla Teslimlerde Verginin Tecili ve Terkini

ÖTV kapsamına giren malların ihraç edilmek üzere ihracatçılara tesliminde hesaplanan ÖTV’nin ihracatçıdan tahsil edilmemesi şartıyla, mükelleflerin talebi üzerine tecil edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu uygulama, ihracatçının doğrudan ÖTV mükelleflerinden satın aldıkları mallar için söz konusudur. İhraç kaydıyla yapılacak teslimler için cins, nitelik veya miktar konusunda bir sınırlama yoktur.

İhraç kaydıyla teslimde bulunan ÖTV mükellefleri tarafından düzenlenecek faturada, mal bedeli üzerinden hesaplanan ÖTV ayrıca gösterilecek ve faturaya: “ÖTV Kanununun 8 inci maddesinin 2 numaralı fıkrası hükmüne göre ihraç edilmek üzere teslim edilmiş olup ÖTV tahsil edilmemiştir.” ibaresi yazılacaktır. Bu döneme ait ÖTV beyannamesinde, ihraç kaydıyla yapılan teslim bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan, ancak ihracatçıdan tahsil edilmeyen ÖTV de beyan edilecektir. Vergi daireleri mükellefin bu beyanına göre gerekli tarhiyat işlemini yaptıktan sonra, ihraç kaydıyla teslimlere ait ÖTV tutarını tecil edecektir.

İhraç kaydıyla teslim edilen malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihracının gerçekleşmesi halinde, tecil edilen vergi, malın ihraç edildiğini gösteren gümrük çıkış beyannamesinin aslı veya ilgili gümrük idaresi ya da noter tarafından onaylanmış örneği vergi dairesine verilmek suretiyle terkin edilecektir.

İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleşmemesi halinde tecil edilen vergi, vade tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen gecikme zammı ile birlikte ÖTV mükellefinden tahsil edilecektir. Ancak ihracatın Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle süresinde gerçekleşmemiş olması halinde, tecil edilen vergi, tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

10. VERGİNİN MATRAHI

ÖTV Kanununun 11 inci maddesinde verginin matrahının; bu Kanuna ekli (II), (III) (tütün mamulleri hariç) ve (IV) sayılı listelerdeki malların ithalinde, ilk iktisabında veya tesliminde hesaplanacak ÖTV hariç olmak üzere, KDV matrahını oluşturan unsurlardan teşekkül edeceği hükme bağlanmıştır. (III) sayılı listedeki mallardan tütün mamullerinde ise ÖTV’nin matrahı, bu mamullerin nihai tüketicilere perakende satış fiyatı olarak belirlenmiştir. Anılan maddede, (I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarları belirleneceği hükme bağlanmıştır.

ÖTV matrahına esas alınacak olan KDV matrahının tespitinde, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun(12) 20 ila 27 nci maddeleri hükümleri ile bu hükümlere ilişkin Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde yapılan açıklamaların dikkate alınacağı tabiidir. KDV matrahı, teslim veya ithal edilen malın bedeli ile birlikte vergi, resim, harç, pay ve fon gibi unsurları da kapsadığından, yukarıda açıklandığı şekilde tespit edilen KDV matrahına ÖTV de dahil olacaktır.

11. ÖTV ORANLARI VEYA TUTARLARI

ÖTV Kanununun 12 nci maddesinin 1 numaralı fıkrasında, Kanuna ekli listelerde yer alan mallardan karşılarında belirtilen tutar ve oranlarda ÖTV alınacağı hükme bağlanmış olup, (I) sayılı listedeki mallar için litre, kilogram ve metreküp birimleri itibarıyla maktu vergi tutarları, (II), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar için ise nispi vergi oranları belirlenmiştir.

Kanunun 12 nci maddesinin 3 numaralı fıkrası uyarınca, Bakanlar Kurulu aksine bir karar almadıkça (I) sayılı listedeki mallara ait maktu olarak belirlenen vergi tutarları her ay, bir önceki ayda uygulanan vergi tutarları esas alınmak suretiyle Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından aylık olarak ilan edilen toptan eşya fiyatları indeksinde (TEFE) bir önceki aya göre meydana gelen değişim oranında, bu değişimin ilanını izleyen günden itibaren değişecektir.

Bu uygulama, (III) sayılı listedeki mallar için maktu ve/veya asgari maktu vergi tutarları belirlenmesi halinde de geçerli olacaktır.

12. VERGİLENDİRME

12. 1. Vergilendirme Dönemi

Kanunun 14 üncü maddesinde, mal grupları itibarıyla iki ayrı vergilendirme dönemi tespit edilmiştir. Buna göre (I) sayılı listede yer alan malların teslimlerinde vergilendirme dönemi, her ayın ilk 15 günlük birinci ve kalan günlerinden oluşan ikinci dönemlerden oluşmaktadır. (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listede yer alan mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanların tesliminde vergilendirme dönemi, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleri olarak belirlenmiştir.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi taşıtlarda ise vergilendirme dönemi söz konusu olmayıp, ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce verginin beyanı ve ödenmesi gerekmektedir.

12. 2. Beyan Esası

ÖTV mükelleflerin yazılı beyanları üzerine tarh olunacaktır.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi olan malların mükellefleri hariç olmak üzere ÖTV mükellefleri, bir vergilendirme döneminde vergiye tabi işlemleri bulunmasa dahi bu dönemlerle ilgili olarak beyanname vermek zorundadırlar. Ancak, müzayede suretiyle satış yapanlar ile kendisine Kanunun 4 üncü maddesi uyarınca vergi sorumluluğu yüklenen kimselerin, vergiye tabi işlemlerin bulunmadığı vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak beyanname verme zorunlulukları yoktur.

Malın ithalinde ÖTV, ilgili gümrük idaresince hesaplanarak gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilecektir.

12. 2. 1. Beyanname Verme Zamanı

Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallara ait (1) numaralı ÖTV beyannamesi, vergilendirme dönemini izleyen 10 uncu günü akşamına kadar; (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlara ait (2B) numaralı, (III) sayılı listedeki mallara ait (3) numaralı ve (IV) sayılı listedeki mallara ait (4) numaralı ÖTV beyannameleri ise vergilendirme dönemini izleyen ayın 15 inci günü akşamına kadar, KDV yönünden bağlı bulunulan vergi dairesine verilecektir.

(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında düzenlenecek (2A) numaralı ÖTV beyannamesi, ilk iktisaptan önce, bu işlemlerin yapıldığı yerde tek vergi dairesi varsa bu vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi varsa motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesine verilecektir. Bu mallar için ilk iktisap işleminden sonra vade farkı uygulanması halinde, vade farkı üzerinden hesaplanacak vergi, ilk iktisaptaki beyannameye atıfta bulunularak, bu beyanname bilgilerine göre düzenlenecek beyanname ile aynı vergi dairesine beyan edilecek ve ödenecektir. Vade farkı için düzenlenen beyannamede matrah olarak tahakkuk ettirilen vade farkının yazılacağı tabiidir.

Öte yandan, ÖTV Kanununun 14 üncü maddesinin 5 numaralı fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, sürekli ÖTV mükellefiyeti gerektiren faaliyeti olmayan kişi veya kurumların müzayede suretiyle yaptıkları satışlardan doğan vergiyi, satış bedelini tahsil ettikleri gün mesai saati bitimine kadar beyan etmeleri ve vergiyi de bu süre içinde ödemeleri uygun görülmüştür. Ayrıca, Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmeleri Genel Müdürlüğünün (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanları Gümrük Kanununun 177 ila 180 inci maddeleri uyarınca satışından doğan verginin, takvim yılının birer aylık dönemleri itibariyle, takip eden ayın 15 inci günü akşamına kadar işlemlerin yapıldığı yerde tek vergi dairesi varsa bu vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi varsa motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesine (2B) numaralı ÖTV beyannamesi ile beyan etmesi ve vergiyi de bu süre içinde ödemesi uygun görülmüştür. Anılan kuruluş, bu kapsamda satışını yaptığı her bir motorlu taşıt aracı için ekte verilen örneğe (EK:3) uygun olarak “ÖTV Ödeme Belgesi” düzenleyerek alıcıya verecektir. Taşıt aracının kayıt ve tescilinde bu belgeye göre işlem yapılacak, ayrıca vergi dairesince düzenlenmiş “ÖTV Ödeme Belgesi” aranılmayacaktır. Düzenlenen ÖTV ödeme belgelerinin birer örneği, ilgili döneme ait (2B) numaralı beyanname ile birlikte vergi dairesine verilecektir.

12. 3. Bildirimler

ÖTV mükellefleri;

– (I) sayılı listedeki malların ithalatlarının ve/veya teslimlerinin bulunduğu aylar için, bu Tebliğ ekinde yer alan (EK:4) formu,

– (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi motorlu taşıtların ilk iktisabı dolayısıyla beyanda bulunulan aylar için (EK:5) formu,

– (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayan malların teslimi dolayısıyla beyanname verilen aylar için (EK:6) formu,

– (III) sayılı listedeki malların ithalatlarının ve/veya teslimlerinin bulunduğu aylarda, kolalı gazoz için (EK:7), alkollü içkiler için (EK:8), tütün mamulleri için (EK:9) formları,

– (IV) sayılı listedeki malların teslimi dolayısıyla beyanname verilen aylar için (EK:10) formu,

takip eden ayın onbeşinci günü akşamına kadar internetteki www.gelirler.gov.tr sayfasından indirerek düzenleyip otv@gelirler.gov.tr elektronik posta adresine, bunun mümkün olmaması halinde örneğe uygun olarak düzenleyecekleri formu Gelirler Genel Müdürlüğünün (0 312) 311 45 10 veya 311 35 20 telefaks numaralarına göndereceklerdir.

12. 4. Tarh İşlemleri

12. 4. 1. Tarh Yeri

ÖTV, mükellefin KDV yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesi tarafından tarh olunacaktır.

(II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında vergi, beyannamenin verildiği vergi dairesince tarh edilecektir.

Malın ithalinde alınan vergi ilgili gümrük idaresince hesaplanır. İthalat vergilerine tabi olmayan ithalata ait vergi ise, gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihinde, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilecektir.

12. 4. 2. Tarhiyatın Muhatabı

ÖTV bu vergiye mükellef olan gerçek veya tüzel kişiler adına tarh olunur. Şu kadar ki;

a) Adi ortaklıklarda, verginin ödenmesinden ortakların tamamı müteselsilen sorumlu olmak üzere ortaklardan herhangi biri,

b) Mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması veya Maliye Bakanlığınca gerekli görülen hallerde vergi sorumluları,

tarhiyata muhatap tutulurlar.

12. 4. 3. Tarh Zamanı

Bu Kanuna ekli (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar için ÖTV, beyannamenin verildiği günde, beyanname posta ile gönderilmişse tarhiyatla görevli vergi dairesine geldiği tarihi takip eden 7 gün içinde tarh edilecektir.

(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tabi mallara ait ÖTV, beyannamenin verildiği anda tarh edilecektir.

12. 5. Verginin Ödenmesi

Beyanname vermek mecburiyetinde olan mükellefler ÖTV’yi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir.

Malın ithalinde alınan ÖTV, ilgili gümrük idaresince hesaplanacak ve gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyanname veya diğer belgeler üzerine imza alınmak suretiyle mükellefe, kanuni temsilcisine veya gümrük müşavirine tebliğ edilecektir. Bu tebliğ üzerine ortaya çıkacak ihtilaflar için ithalat vergilerinin tabi olduğu usul ve esaslar uygulanacaktır. Bu vergi, ithalat vergileri ile aynı zamanda ödenecektir. İthalat vergilerine tabi olmayan mallara ait ÖTV ise gümrük mevzuatına göre kabul edilen beyannamenin veya diğer belgelerin tescili tarihindeki esaslara göre, bu tarihteki oran veya tutarlar üzerinden hesaplanarak tahsil edilecektir.

Bu Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tabi taşıtlarda ÖTV’nin beyannamenin verildiği günde ödenmesi gerekmektedir. Mükellefin beyanı üzerine tarh ve tahakkuk ettirilerek ödenen vergi için vergi dairesince, vergi dairesi alındısının yanı sıra “ÖTV Ödeme Belgesi” düzenlenecek ve mükellefe verilecektir. Mükellefler bu belgeyi kayıt ve tescil işlemini yaptıracak olan alıcılara vereceklerdir.

ÖTV Kanununun 13 üncü maddesinin 3 numaralı fıkrası ile Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan taşıtlardan kayıt ve tescile tabi olanlar için kayıt ve tescile yetkili memurların, motorlu araç ticareti yapanların, icra memurları ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştiren diğer kişi ve kuruluşların, ilk iktisapla ilgili işlemlerinin tamamlanmasından önce ÖTV’nin ödendiğini gösterir belgeyi aramak zorunda oldukları hükme bağlanmıştır. Bu nedenle sözü edilen araçların kayıt ve tescil işlemini yapan trafik, belediye ve liman sicil memurları, Ulaştırma Bakanlığı sivil hava vasıtaları sicil memurları, Türk Silahlı Kuvvetlerindeki kayıt ve tescil görevlileri kayıt ve tescil işleminden önce verginin ödendiğine dair vergi dairesince düzenlenen “ÖTV Ödeme Belgesi”nin aslını alacaklar ve Vergi Usul Kanununun muhafaza ve ibrazla ilgili hükümlerine uygun olarak saklayacaklardır. Bu belgenin tasdikli sureti veya fotokopisine istinaden herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Söz konusu taşıt araçlarının kullanılmak üzere ithalinde ÖTV’nin ödendiğini gösteren gümrük makbuzunun aslının yanı sıra, gümrük idaresi veya noter tarafından onaylı örneğine göre de kayıt ve tescil işlemi yapılabilecektir.

13. VERGİNİN BELGELERDE GÖSTERİLMESİ

ÖTV Kanununun 15 inci maddesi hükmü uyarınca, vergiye tabi işlemlere ait ÖTV, düzenlenecek fatura veya benzeri belgelerde ayrıca gösterilecektir. Örneğin satış fiyatı 260.000.000 TL. olan bir malın faturası aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.

Satış bedeli : 260.000.000.-
ÖTV (% 6,7) : 17.420.000.-
Toplam : 277.420.000.-
KDV (%18) : 49.935.600.-
GENEL TOPLAM : 327.355.600.-

Öte yandan 22 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde(13), perakende mal satışı yapanlar ile hizmet ifa edenlerin mal satışlarına ve hizmetlerine ait etiket ve listelerdeki fiyatların KDV dahil tek tutar olarak ifade edileceği, yapılan teslim veya hizmetler için düzenlenecek fatura ve benzeri vesikalarda KDV’nin ayrıca gösterilmeyip, bedelin KDV dahil tek tutar olarak ifade edileceği, belgede “KDV DAHİLDİR” ibareli şerh bulunacağı belirtilmiştir.

Ancak ÖTV uygulanmamış olan malların perakende tesliminin söz konusu olduğu hallerde, mükellefçe düzenlenen fatura veya benzeri vesikalarda ÖTV’nin ve KDV’nin ayrıca gösterilmesi uygun görülmüştür.

Diğer taraftan ÖTV kapsamına giren malların ÖTV uygulanmadan önce müzayede suretiyle satışlarında düzenlenecek olan belgelerde de ÖTV’nin ayrıca gösterileceği tabiidir.

14. VERGİ İNDİRİMİ

ÖTV Kanununun 9 uncu maddesiyle, vergiye tabi malların, yer aldığı listedeki başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen verginin, ödenecek vergiden indirilmesi suretiyle ÖTV’nin her mal için bir kez uygulanması öngörülmüştür. Örneğin; (I) sayılı listede yer alan baz yağın ÖTV mükellefinden satın alınmasında ödenen vergi, bundan imal edilen madeni yağın teslimi dolayısıyla vergi dairesine beyan edilip ödenecek olan vergiden indirilecektir. İthal edilen baz yağın madeni yağ imalinde kullanılması halinde ise, ÖTV Kanununun 2 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasının (a) bendi hükmü uyarınca ÖTV hesaplanmayacağından, imal edilen madeni yağın tesliminde ödenecek ÖTV’den bir indirim yapılması söz konusu olmayacaktır.

15. FAZLA VEYA YERSİZ ÖDENEN ÖTV’NİN DÜZELTİLMESİ

15. 1. ÖTV Matrahının Değişmesi

ÖTV Kanununun 15 inci maddesinde, vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya bu Kanun kapsamına giren vergiyi fatura veya benzeri belgelerde göstermeye hakkı bulunmadığı halde, düzenlediği bu tür belgelerde ÖTV gösterenlerin, söz konusu vergileri beyan ve ödemekle mükellef oldukları hükme bağlanmıştır. Aynı şekilde Kanuna göre borçlu oldukları vergi tutarından daha yüksek bir tutarı fatura ve benzeri belgelerde gösteren mükellefler de bu belgelerde gösterilen vergi tutarını beyan etmek ve ödemek zorundadırlar.

Kanunun 15 inci maddesi gereğince, malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya diğer nedenlerle ÖTV matrahında değişiklik meydana geldiği ya da yersiz veya fazla vergi hesaplandığı hallerde, vergiye tabi işlemi yapmış olan mükellefler, bu işlem dolayısıyla vergi dairesine borçlandığı veya ödediği vergiler için değişikliğin mahiyetine uygun bir şekilde ve değişikliğin meydana geldiği dönem içinde düzeltme yapabilecek, bu döneme ait ödeyeceği vergiden mahsup edebilecek, ödenecek verginin olmaması halinde iade talebinde bulunabilecektir. Ancak Kanunun bahsi geçen hükmüne göre iade edilen malların fiilen işletmeye girmiş ve bu girişin defter kayıtlarında gösterilmiş olması şarttır.

İthalat sırasında fazla veya yersiz uygulanan ÖTV, Gümrük Kanununa göre bu vergiye muhatap olana iade edilecektir.

15. 2. İlk İktisabında İstisna Uygulanan Taşıtlarda Vergileme

ÖTV Kanununun 15 inci maddesinin 2 numaralı fıkrasının (a) bendi hükmü gereğince, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların ilk iktisabında ÖTV istisnasından yararlananların, bu taşıtı istisnadan yararlanmayan bir kişi veya kuruma devretmesi halinde, bu devir dolayısıyla adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, ilk iktisaptaki matrah üzerinden, kayıt ve tescil tarihindeki orana göre, bu tarihte tarh ve tahakkuku yapılacak olan ÖTV tahsil edilecektir.

Anılan maddenin 3 numaralı fıkrasının Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye istinaden, bu işlemde alıcının beyanname vermesi suretiyle vergileme yapılması uygun görülmüştür. Buna göre malul ve sakatlarca ilk iktisabında istisna uygulanan motorlu taşıtların, istisnadan yararlanmayan kişi veya kurumlarca bunlardan iktisabından önce, alıcılar tarafından (2A) numaralı ÖTV beyannamesi düzenlenerek, bu işlemin yapıldığı yerde tek vergi dairesi varsa bu vergi dairesine, birden fazla vergi dairesi varsa motorlu taşıtlar vergisi ile görevli vergi dairesine verilecek ve vergi ödenecektir. Beyannamede matrah olarak, aracın istisnadan yararlanılarak ilk iktisabındaki matrah; oran olarak ise aracın malul veya sakattan iktisabı tarihinde geçerli olan oran yazılarak vergi hesaplanacaktır.

Ancak ilk iktisabında istisna uygulanan söz konusu taşıt araçlarının veraset yoluyla intikallerinde bu hüküm uygulanmayacaktır.

15. 3. Taşıt Araçlarının Tadilatlarında Vergileme

Kanuna ekli (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olanların, 5 yıl içinde (87.03) tarife pozisyonunda yer alan mallara dönüştürülmesi halinde, daha önce ödenen vergi mahsup edilmek suretiyle bu malların ilk iktisabındaki matrah esas alınarak değişiklik uyarınca adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden hesaplanacak ÖTV, bu tarihte resen tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilecektir. Ancak bu hüküm, Kanunun 19 uncu maddesinin (b) bendi uyarınca 1.8.2003 tarihinde yürürlüğe girecektir.

16. VERGİNİN GÜMRÜK MAKBUZUNDA GÖSTERİLMESİ

İthalatta uygulanan ÖTV gümrük makbuzunda ayrıca gösterilecektir. İthalat vergilerinin maktu tutarlarda veya sabit oranlı alındığı hallerde buna ilişkin tarife, ÖTV’yi de kapsayacak şekilde tespit olunacak ve ÖTV olarak ayrıca vergi hesaplanmayacaktır.

16. 1. İthalatta Teminatlı İşlemler

Gümrük Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ithalde alınan vergileri teminata bağlanarak işlem gören mallara ait ÖTV de aynı usule tabi olacaktır. Örneğin dahilde işleme izin belgesi kapsamında ithal edilen mallar için ithalat vergileri teminata bağlanırsa, ÖTV de teminata bağlanarak ilgili mevzuat kapsamında takip edilecektir.

16. 2. İthalde Alınan Vergide Düzeltme

İthalde alınmayan veya eksik alınan ÖTV ile fazla veya yersiz alınan ÖTV, Gümrük Kanunu hükümleri kapsamında işlem yapılmak suretiyle düzeltilecektir.

16. 3. (I) Sayılı Listedeki Mallar İçin Gümrükte Alınacak Teminat

ÖTV Kanununun 16 ncı maddesinin 4 numaralı fıkrasının Maliye Bakanlığına verdiği yetki uyarınca, (I) sayılı listedeki mallar için ÖTV tutarı [(B) cetvelinde yer alan malların tecil-terkin uygulamasına konu olması halinde bu işlem için öngörülen vergi tutarı dışındaki amaçlarla ithalinde uygulanacak vergi tutarı] kadar banka teminat mektubunun gümrük idaresine verilmesi, bu şekilde teminat verilmediği sürece gümrükleme işlemi yapılmaması uygun görülmüştür. Öte yandan, genel ve katma bütçeli idareler ile il özel idareleri ve sermayesinin % 51’i veya daha fazlası bunlara ait olan kuruluşlardan teminat aranmayacaktır. Ayrıca, (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki malların son iki yıldaki ithalinde verilen teminatlarını bu Tebliğin (9.1./e) bölümünde belirtildiği şekilde çözdürdüğü tespit edilen mükelleflerden, aynı malların ithalinde ÖTV tutarının % 5’i oranında teminat alınacaktır.

İthalatçılar, her bir parti ithalatları için münferit banka teminat mektubu verebilecekleri gibi, ileride yapacakları ithalatlarını da kapsayacak şekilde global bir banka teminat mektubu verebileceklerdir. İthalat işlemi tamamlandıktan sonra gümrük idaresi, Tebliğ ekinde yer alan (EK:11) formu düzenleyerek on gün içinde ithalatçının bağlı olduğu vergi dairesine gönderecektir. İthal edilen malların satışına ilişkin beyan edilen ÖTV’nin ödenmesi veya tecil edilen verginin terkininden sonra düzenlenecek (EK:12)‘deki form, vergi dairesince ilgili gümrük idaresine gönderilecektir. Bu suretle gümrük idaresi, ödenen veya tecil edilen ÖTV tutarını dikkate alarak teminat mektubunun çözümü işlemini yapacaktır.

ÖTV Kanununun 18/5 maddesi ile yürürlükten kaldırılan akaryakıt tüketim vergisine tabi malların ithalinde gümrüğe verilen teminatların değiştirilmeksizin bu bölümde yapılan açıklamalar çerçevesinde ÖTV için de kullanılması mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, teminat verilerek ithal edilen malların vergiye tabi bir başka malın imalinde kullanılması halinde, bu işlemde Kanunun 2 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca ÖTV uygulanmayacağından, bu suretle imal edilen malların satış miktarı ve buna ilişkin olarak ödenen ÖTV gümrük idaresine bildirilecek miktar olarak dikkate alınacaktır.

17. ÖTV HASILATININ PAYLAŞIMI VE KALDIRILAN HÜKÜMLER

ÖTV Kanununun 17 nci maddesinde, ÖTV Kanununa göre tahsil edilen vergi hasılatının, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan kanunlara göre pay alan kurum ve kuruluşlara dağıtımı konusunda hükümler düzenlenmiştir.

Kanunun 18 inci maddesinde ise bu Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümler yer almaktadır. Bu hükümler uyarınca 1.8.2002 tarihi itibariyle yürürlükten kalkacak olan vergi, harç, pay ve fonlar aşağıdadır.

1. Akaryakıt tüketim vergisi,

2. Akaryakıt fiyat istikrar payı,

3. Taşıt alım vergisi,

4. Taşıt alım vergisinin 1/4′ ü oranında alınan çevre kirliliğini önleme fonu,

5. Ek taşıt alım vergisi,

6. Motorlu taşıtların kayıt, tescil ve devirlerinde alınan trafik tescil harcı,

7. Motorlu taşıtların kayıt, tescil ve devirlerinde alınan eğitime katkı payı,

8. Motorlu taşıtların kayıt, tescil ve devirlerinde alınan özel işlem vergisi,

9. Ek vergi,

10. Eğitim, gençlik, spor ve sağlık hizmetleri vergisi,

11. Şehit, malul dul ve yetimleri payı,

12. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerden alınan savunma sanayi destekleme fonu,

13. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerden alınan toplu konut fonu,

14. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerden alınan mera payı,

15. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerden alınan federasyonlar payı,

16. Tütün mamulleri ve alkollü içkilerden alınan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Düzenleme Kurumu payı.

18. GEÇİŞ DÖNEMİNDE VERGİLENDİRME

ÖTV Kanununun Geçici 1 inci maddesiyle, Kanununun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle teslim veya ithal edilecek mallar ile ilk iktisap edilecek taşıt araçlarına ÖTV uygulanacağı hüküm altına alınmıştır. Bu durumda malların tesliminin ÖTV’nin yürürlüğe girdiği 1.8.2002 tarihinden önce gerçekleştiği sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi veya diğer ilgili belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, bu teslimlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalar bu tarihten sonra düzenlense dahi, teslim işlemi ÖTV’ye tabi tutulmayacak, bu Kanunla yürürlükten kalkan hükümler uygulanacaktır. ÖTV kapsamına giren mallara ilişkin olarak bu verginin yürürlüğe girdiği 1.8.2002 tarihinden önce fatura veya benzeri belgeler düzenlenmiş olması halinde de, bu malların teslimi 1.8.2002 tarihinden sonra gerçekleşse dahi bu teslim ÖTV’ye tabi tutulmayacaktır.

İthalatta vergiyi doğuran olay gümrük yükümlülüğünün doğması olarak tanımlandığından, ithal edilen malların gümrüğe geliş tarihine bakılmaksızın 1.8.2002 tarihinde gümrük yükümlülüğü doğan mallar için gümrük idaresince ÖTV hesaplanarak tahsil edilecektir.

18. 1. Ek Verginin Ödenmesi

63 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği(14) 1.8.2002 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. Buna göre, tütün mamulleri üretimi yapan ek vergi mükellefleri, bahsi geçen Tebliğe göre Temmuz 2002 dönemine ilişkin olarak 25 Ağustos 2002 tarihine kadar beyan edecekleri ek vergi için ayrıca (ek verginin yarısı tutarında hesaplanan) bandrol bedeli ödemeyeceklerdir. Alkollü içki üretimi yapan mükellefler ise, Temmuz 2002 dönemi ek vergi beyanına bağlı olarak 63 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğine göre bir hesaplama ve ödeme yapmayacakları gibi, Haziran 2002 dönemi beyanına göre hesaplanan ve ilk taksiti 20 Temmuz 2002 tarihine kadar ödenen tutarın 10 ağustos 2002 tarihine kadar ödenecek olan ikinci taksitini de ödemeyeceklerdir. Ancak sözü edilen Tebliğ uyarınca, tütün mamulleri için 25 Temmuz 2002 tarihine kadar ödenen bandrol bedelinin ve alkollü içkiler için 20 Temmuz 2002 tarihine kadar ödenen ilk taksit tutarının, Temmuz 2002 dönemine ilişkin olarak 25 Ağustos 2002 tarihine kadar verilecek Ek Vergi Beyannamesinde indirim konusu yapılacağı tabiidir.

Tebliğ olunur.