Devlette Uzmanlaşma Sorunu-Sadettin Orhan

Bugün Gazetesi-15.12.2009

Sadettin ORHAN

sorhan@bugun.com.tr

DEVLETTE UZMANLAŞMA SORUNU

Geçtiğimiz ay Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Ömer Dinçer’in önemli bir tespiti basına yansımıştı.

Sayın Dinçer, kamu çalışanlarının yaklaşık üçte birinin vasıfsız olduğunu ifade ederek, kamudaki uzmanlaşma(ma) sorununa dikkat çekmişti. Bu tespite tamamen katılmakla birlikte konunun biraz daha derinlemesine ele alınması gerektiğini düşünüyoruz.

Evet, Türk idare sisteminde çok boyutlu bir uzmanlaşma sorunu mevcut. Bunun en temel sebeplerinden birisi, bizdeki devlet yapısının bireysel uzmanlaşmadan ziyade kurumsal uzmanlaşmayı teşvik ediyor olması. Bu yapıda kurumlardan beklenen ortalama performansın gösteriliyor olması, bireylerin performansını göz ardı edilebilir kılıyor. Oysa artık kamusal hizmetlerde etkinliğin, verimliliğin ve vatandaş memnuniyetinin artırılmasında, kurumsal performanstan ziyade bireysel performans ön plana çıkıyor. Devlet, inisiyatif alan, sonuca odaklanan, çözüm üreten ve donanımıyla güven veren çalışanlara ihtiyaç duyuyor. Esasında kamuya personel alımında merkezi sınav sisteminin getirilmiş olması, devletin bu ihtiyacının karşılanması için önemli bir başlangıç oldu. Fakat yine de mevcut sistemde, sınav sonrası göreve başlayan bir memur kendine hiçbir artı katmadan emekli olabiliyor.

Yukarıda bahsettiğimiz sorun vasıfsız elemanların vasıflandırılmasıyla ilgili. Bir de sorunun vasıflı (uzman) personel boyutu var. Mevcut yapı, vasıfsıza vasıf kazandıramadığı gibi, vasıflı personeli de köreltme eğiliminde. Maalesef devletin, sahip olduğu insan kaynağının niteliğinden hakkıyla faydalanmasını sağlayacak bir aklı yok. Bu yüzden devlet, ehil olmayanı ehilleştirecek, emaneti de ehline verecek bir akla ihtiyaç duyuyor. Bunun için de bütün dirençlere rağmen, mevcut kamu personeli rejiminin altüst edilmesi gerekiyor.

SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olurum?

Soru: Sayın Orhan, ben 05.01.1951 doğumluyum. SSK girişim 17.08.1973 tarihi ve 1997 yılına kadar 2.000 gün sigortam yapıldı. Ayrıca 1997’de 7 ay tarım sigortam yar. 2006’da isteğe bağlı 427 gün ve 2009’da da 11 ay sigortam var. 600 gün de askerlik borçlanmam var. Öğrenmek istediğim ben SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olurum? Hangisinden ne zaman emekli olabilirim? Ramazan Güler

Cevap: Değerli okurum, verdiğiniz bilgilere göre şu an toplam 3.567 gün hizmetiniz var. Buna göre SSK’dan yaştan emeklilik için 33 gün eksiğiniz var. Bu süreyi de tamamladıktan sonra gelecek ayın içerisinde bulunduğunuz ildeki SGK müdürlüğüne emeklilik başvurusu yapabilirsiniz. Eksik olan 33 günü ister bir işyerinden isterseniz isteğe bağlı sigorta kapsamında ödeyebilirsiniz.

Emeklilik başvurumu ne zaman yapayım?

Soru: Değerli Hocam ben 01.10.1968 doğumluyum. Türkiye’de çalışmışlığım yok. Almanya’da sigorta başlangıcım Mart 1986. Sigorta bitimim ise Aralık 2006’dır. Toplam 7350 gün borçlandım. Sigortalılığımın son 5350 gününü SSK’ya 2005’te ilk 2000 gününü ise 2006 yılında Bağ-Kur’a borçlandım. Türkiye’ye temelli döndüm. Emekli maaşı başvurumu ne zaman yapayım? Makbule Derelioğlu

Cevap: Makbule Hanım, yaptığınız borçlanma sonrası Türkiye’deki sigorta başlangıcınız 1985 yılı başlarına gitmektedir. Buna göre emeklilikte 41 yaş şartına tabi oluyorsunuz. Yaş şartını iki buçuk ay önce tamamladığınıza göre hemen emeklilik başvurusunda bulunabilirsiniz.

Günsüz işe giriş emekliliği etkiler mi?

Soru: Sadettin Bey iyi günler, ben 1992 yılında kısa bir süre çalıştım. İnternetten sorguladığımda o döneme ait sigorta prim ödemesi görünmüyor, ancak o yıla ait bir SSK numaram var. SSK numaram 06001992… diye devam ediyor. 1998 yılından beri de SSK’lı olarak çalışıyorum. Emeklilik hesabı yapılırken hizmet başlangıç yılı 1992 olarak kabul edilir mi, yoksa 1992 yılında kayıtlarda SSK prim ödemesinin olması gerekir miydi?

1992 yılında SSK’lı olduğumu SGK’dan tespit ettirebilir miyim? Bayram Yıldırım

Cevap: Bayram Bey, bahsettiğiniz durum “günsüz işe giriş” olarak kabul edilmektedir. Normalde emeklilik hesabınız yapılırken 1992 yılındaki başlangıcınızın esas alınması gerekir. Ancak uygulamada SGK, günsüz işe girişleri sigortalılık başlangıcı olarak kabul etmemektedir. Siz öncelikle emeklilik hesabınızda 1992 yılının başlangıç kabul edilmesi için SGK müdürlüğüne dilekçe verin. Eğer dilekçenize ret cevabı verilirse iş mahkemesinde dava açın. Bu konudaki davaların tamamı sigortalılar lehine sonuçlanmaktadır.