Özelge Sistemi Değişti!- İsmail Kökbulut

Bugün Gazetesi-18.01.2010

İsmail KÖKBULUT

ikokbulut@bugun.com.tr

ÖZELGE SİSTEMİ DEĞİŞTİ!

Vergi kanunlarının uygulanması ayrı bir uzmanlık alanı.

Zira o kadar çok vergisel mevzuat var ki ve bu uygulamalar o kadar sık değişiyor ki işin erbabı kişiler bile zaman zaman vergisel konulara vakıf olmakta zorlanıyor. Yorum farklılıkları oluşabiliyor. Ekonominin her alanını kapsayan ve vergileme sistemi öngören vergisel düzenlemeler doğal olarak mükellefler tarafından da yeterince kavranamıyor.

Vergi kaybına sebebiyet vermek istemeyen ancak belirli bir konuda ne yapacağını da tam olarak bilemeyen mükellefler konu ile ilgili olarak Maliye Bakanlığı’nın görüş vermesini talep edebiliyor. Bu uygulamanın teknik adı özelge. Kimileri mukteza olarak da adlandırıyor.

Özelge, Vergi Usul Kanunu’nun 413’üncü maddesinde düzenleniyor. Madde hükmü aynen şöyle: “Mükellefler, Maliye Bakanlığı’ndan veya Maliye Bakanlığı’nın bu hususta yetkili kıldığı makamlardan vergi durumları ve vergi uygulanması bakımından müphem ve tereddüdü mucip gördükleri hususlar hakkında izahat isteyebilirler.”

Özelge, esas itibarıyla talepte bulunanı bağlayan bir görüş niteliğinde. Yani bir mükellef özelge talep ettiğinde, kendisine verilen görüş sadece kendisini bağlıyor. Diğer mükellefleri ilgilendirmiyor. Zira her mükellefin özel durumları farklı olabiliyor.

Bugüne kadarki uygulamada mükellefler, özelge taleplerini Gelir İdaresi Başkanlığı’na, Vergi dairesi başkanlıklarına ve defterdarlıklara yapabiliyordu.

Gelir İdaresi, en son yayımladığı 395 Nolu VUK Genel Tebliği ile özelge uygulamasında bazı değişiklikler yaptı. Biz de bu değişikliklerden önemli olanları aktaralım istedik.

1- Özelge talebinde kimler bulunabilecek?

Mükellefler ile vergi sorumluları, bunların mirasçıları, yetki belgesine sahip kanuni temsilcileri veya vekilleri özelge talebinde bulunabilecekler.

Odalar ve birlikler gibi mesleki kuruluşlar, üyelerine bildirmek üzere özelge talebinde bulunamayacak. Talebin üyelerin kendileri tarafından yapılması gerekiyor.

2- Özelge hangi makamdan talep edilebilecek?

Mükellefler özelge talebi için, vergi dairesi başkanlıklarına başvuracaklar. Türkiye’de 29 ilde vergi dairesi başkanlığı bulunuyor. Başkanlık olmayan illerde ise defterdarlıklara başvuru yapılacak. Gelir İdaresi Başkanlığı’na özelge talebinde bulunulamayacak.

3- Özelge nasıl talep edilecek?

Özelge talepleri, Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde bir örneği yer alan “Özelge Talep Formu” kullanılmak suretiyle yapılacak. Söz konusu form kullanılmaksızın yapılacak özelge talepleri kabul edilmeyecek.

4- Özelge sonucunda ne olacak?

Herhangi bir vergisel konuda özelge alan ve ona uygun davranan bir mükellefe ceza kesilemeyecek. Fakat vergi uygulamaları daha önce de belirttiğimiz gibi oldukça karmaşık ve yoruma açık. Özelge de özelgeyi veren birimin görüşünü yansıtıyor. Bu görüşe vergi inceleme elemanları katılmayabilir. Bir özelge alıp ona uygun hareket eden bir mükellef hakkında bir vergi inceleme elemanı vergi incelemesi yaparken, özelgedeki görüşe katılmayabilir. Bu durumda mükellefe vergi cezası kesilmeyecek. Ama vergi kaybı varsa, bu vergiyi faizi ile birlikte geri talep edebilecek. Bu tür olaylara sıkça rastlanabiliyor ve genelde uyuşmazlık vergi mahkemelerinde sonuçlandırılıyor.

Özelge ile igili olarak Maliye Bakanlığı’nın asıl hedefi tüm özelgeleri tüm mükelleflerin görebileceği şekilde internet ortamında yayımlamak. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de bu hedefi daha önceden açıklamıştı. Yakın dönemde bu projenin gerçekleşmesini ve tüm mükelleflerin özelgelere internet ortamından rahatça ulaşabilmesini bekliyoruz.